วิบูลย์ จุง // Wiboon Joong (wbj)

ปัญหาของท่าน เมื่อออกไปเป็น Change Agents คือ การโน้มน้าวให้คนในหน่วยงาน ปรับเปลี่ยนแนวทางการทำงาน ให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น... ท่านจะทำอย่างไร ?

แต่ละหน่วยงาน มีความแตกต่างกันไป นโยบาย ทิศทาง และ โครงสร้างพื้นฐาน เป็นตัวแปรในการปรับเปลี่ยนองค์กร ซึ่งแนวทางการปรับเปลี่ยน ก็แตกต่างกันไป แต่ผมอยากให้มองถึงจุดเหมือน ในการเปลี่ยนแปลง และ เข้าใจแนวทางกันเสียก่อน...

1. รัฐบาลแต่ละชุด มีโครงสร้าง และ ที่มา รวมถึง แนวทางการพัฒนาประเทศที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะ กำลังจะเลือกตั้งใหม่ ความชัดเจนทางด้านนโยบาย อาจมีความผันผวนอย่างมาก รัฐบาลใหม่อาจจะไม่สนใจ Digital Government เลยก็ได้.. นั่นจึงเป็นที่มาของการทำ EA/GEA (Government Enterprise Architecture) เพื่อความชัดเจนของทิศทางการดำเนินงานในแต่ละหน่วยงาน ถึงแม้น นโยบายเปลี่ยน แต่ทิศทางของหน่วยงาน ก็จะเดินไปในทิศทางที่แน่นอน ยกเว้น ผู้บริหารระดับสูง เปลี่ยนเอง

2. ผู้บริหารระดับสูง หน่วยงานภาครัฐ มีวาระไม่นาน มาจากรองท่านใดท่านหนึ่ง และ แนวทางของผู้บริหาร มีความสำคัญต่อ หน่วยงาน ถ้าผู้บริหารระดับสูง สืบทอดแนวทางไม่เปลี่ยนแปลงมาก ก็จะเดินต่อได้ต่อเนื่อง แต่บางท่านอาจมีความคิดเป็นของตนเองมากก็จะมีแนวทางของตนเองที่ชัดเจน นโยบายที่ส่งทอดลงมา ขึ้นกับ ผู้บริหารหน่วยงาน และ ท่านรองฯ ว่าจะดำเนินการกันอย่างไร...  

ถ้าผู้บริหารระดับสูง เอนไปทางรัฐบาล ทีมงานก็จะมีงานทางด้านภาครัฐมากเป็นพิเศษ

ถ้าผู้บริหารระดับสูง มุ่งเน้นองค์กร หน่วยงาน ก็จะพัฒนาเปลี่ยนแปลงตามแนวทางของตน

ถ้าผู้บริหารระดับสูง ขัดแย้งกันภายใน ก็จะปล่อยวางไม่ติดตามการทำงาน เป็นต้น

*** Change Agent ที่มีความสามารถสูงหรือมีตำแหน่งที่สูง จะเก่งทางด้านเข้าหาผู้ใหญ่ และ มีแรงมีน้ำหนักในคำพูดสามารถที่จะชี้นำแนวทาง ก็ไม่มีปัญหา ดังนั้น นี่จึงเป็นคุณสมบัติที่ควรต้องมี ถึงสามารถนำพาให้ หน่วยงาน/องค์กร ได้

3. หัวหน้าหน่วยงาน/ผู้บริหารหน่วยงาน ซึ่งเป็นหัวหน้างานในสังกัด หน่วยงานจะประสบความสำเร็จหรือไม่ขึ้นกับแนวทางการบริหารของท่านผู้นี้... และต้องเข้าใจว่า งานของหน่วยงาน ก็จะเป็นไปตามแนวคิดของหัวหน้าหน่วยงาน/ผู้บริหารหน่วยงานด้วยเช่นกัน

หัวหน้าหน่วยงานบางท่าน เป็นหัวหน้างานที่รอคำสั่งจากผู้บริหารระดับสูงเพียงอย่างเดียว งานของหน่วยงานก็จะมีทิศทางตามทิศทางขององค์กร หัวหน้าอาจจะไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควร ทำให้หน่วยงานอยู่ในระดับคงที่

หัวหน้าหน่วยงานบางท่าน เป็นผู้มีความสามารถทางด้านการสื่อสาร สามารถสื่อสารภาพลักษณ์ของหน่วยงานได้ดีมาก

หัวหน้าหน่วยงานบางท่าน มีแนวความคิดในการทำงาน พัฒนาหน่วยงาน ซึ่งหน่วยงานจะทำงานหนัก อาจจะได้ผลงานหรืออาจจะคงที่ ก็ขึ้นอยู่กับงานที่ทำออกมา เป็นต้น

*** Change Agent ที่มีความสามารถสูง จะสามารถเข้าถึงหัวหน้าหน่วยงาน เป็นผู้มีความคิดสร้างสรรค์ สามารถหาแนวทางการทำงานที่ดี และ มีประสิทธิภาพสร้างประสิทธิผลเป็นที่ประจักษ์ ช่วยส่งเสริมหัวหน้าหน่วยงาน ให้ประสบความสำเร็จ ด้วยการสื่อสารให้หัวหน้าหน่วยงานเข้าใจแนวทางและการดำเนินงานที่เปลี่ยนแปลงไป พร้อมกับทำงานที่ตนรับผิดชอบได้อย่างดี โอกาสที่จะสร้างการเปลี่ยนแปลงจาก คนตัวเล็กๆ ก็มีโอกาสเป็นไปได้สูง

4. เพื่อนร่วมงาน ที่ไม่ได้เข้าอบรม มีตำแหน่งเท่ากัน จะเป็นเรื่องที่ท้าทายความสามารถของ Change Agent ที่จะทำให้ เพื่อนร่วมงาน เปลี่ยนแปลงการดำเนินงานแบบเดิมๆ ให้มีแนวความคิดและการดำเนินงานในรูปแบบของ Digital Government เพื่อนร่วมงานบางคนมีทักษะทางด้านคอมพิวเตอร์น้อย จึงกลัวต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นโดยใช้ Computer มากๆ Change Agent เองก็ไม่มีอำนาจ/หน้าที่ ที่จะเปลี่ยนแปลงเพื่อนร่วมงาน ยิ่งทำให้มีความยากในการเปลี่ยนแปลงองค์กร

*** Change Agent ที่มีความสามารถมาก มีใจที่ต้องการพัฒนาหน่วยงานอย่างจริงใจ และทัศนคติที่ดี จะช่วยเหลือเพื่อนร่วมงานอย่างจริงใจ ในการการสื่อสารอย่างสร้างสรรค์ และ ร่วมแก้ไขปัญหาร่วมกัน โดยเฉพาะงานที่มีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ทั้งนี้ เพื่อนร่วมงานอาจจะไม่เห็นความดี แต่การมีทัศนคติที่ดีต่องาน ต่อเพื่อนร่วมงาน ต่อองค์กร จะเป็นกำลังใจที่สำคัญในการผลักดันให้หน่วยงานประสบความสำเร็จ

ในการประชุมระหว่างเพื่อนร่วมงานในการแก้ไขปัญหาขององค์กร หรือ หน่วยงาน หรือ ปัญหาที่เกิดขึ้น ถ้าสามารถนำเสนอแนวทางการพัฒนา หรือ รวบรวมความคิดของทั้งห้องประชุม สรุปออกมาเป็นแนวทางการพัฒนาหรือแก้ไขปัญหา อย่างเป็นระบบได้ โดยทุกคนเห็นจุดประสงค์และเป้าหมายเดียวกัน เหมือนกัน ก็จะทำให้เกิดความร่วมมือในการทำงานร่วมกัน เพราะ การทำงานของแต่ละคน ไม่ต้องการให้คนที่มีระดับเดียวกัน มาสั่งงาน งานที่แต่ละท่านจะทำคืองานที่แต่ละท่านเห็นดี เห็นงาม และ มีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าของงานนั้นด้วย

*** Change Agent ที่มีความสามารถมาก จะสร้างแนวทางการปรับปรุงหน่วยงานร่วมกับหน่วยงานอื่นๆ โดยสามารถโน้มน้าวหรือแสดงเหตุผล ให้ เพื่อนร่วมงานเข้าใจ มีทิศทางเดียวกัน และ ทุกคนมีส่วนร่วมของการเป็นเจ้าของงาน

*** 5. ตัวตนของตนเอง ควรเป็นคนริเริ่มในการปรับปรุงการดำเนินงานให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นก่อน ตั้งแต่ การพัฒนาศักยภาพของตนเอง การวางแผนการดำเนินงาน มองให้เห็นถึง ความต้องการของผู้ใช้งาน และ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่อหน่วยงาน ทั้งนี้ ต้องมีแนวคิด แนวทาง มุ่งมั่น จิตใจมั่นคง ทนต่อคำติฉินนินทา มีเป้าหมายที่ชัดเจน ถึงจะสามารถ เปลี่ยนแปลงตนเองและองค์กรไปพร้อมๆกัน

ทุกอย่างเริ่มจากตนเอง การลงมือเปลี่ยนแปลงก่อน จะกลายมาเป็นต้นแบบของการทำงาน ซึ่งจะมีส่วนผลักดันให้เกิดคลื่นเล็กๆ ส่งถึงเพื่อนร่วมงาน และ ทีมงาน ให้เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงตาม

*** Change Agent จึงต้องมีคุณสมบัติในการพัฒนาตนเอง พัฒนาการทำงาน อย่างต่อเนื่อง ถ้าจะเปลี่ยนแปลงให้เป็น Digital Government ก็ต้องปรับปรุงเปลี่ยนแปลงการทำงานของตนเองให้มีทักษะทาด้านคอมพิวเตอร์ที่สูงขึ้น สามารถทำงานได้รวดเร็ว มีเวลามากพอในการช่วยงานทีมงานตนเองและทีมงานอื่นๆ สามารถวิเคราะห์ข้อมูลทำให้เห็นถึงแนวทางที่ต้องการพัฒนาต่อไปอย่างต่อเนื่อง แบ่งเวลาจัดสรรการทำงานและชีวิตได้อย่างลงตัว

*** 6. ลูกน้อง/คนใหม่/ทีมงาน เป็นผู้ปฏิบัติงานตัวจริง การเอาใจใส่ของ Change Agent มีความสำคัญมาก เพราะ ทีมงานหรือลูกน้อง มักจะเอาหัวหน้างานมาเป็นต้นแบบ หากหัวหน้าทำงานได้ดี ดูแลลูกน้องได้ดี หางานให้ลูกน้องได้ตรงตามความสามารถของลูกน้อง ใส่ใจทั้งการทำงานและชีวิตของลูกน้อง ติดตามงานอย่างต่อเนื่องทุกๆงาน และ นำเสนอผลงานของลูกน้อง/ทีมงาน ไม่เอางานของลูกน้องมาเป็นผลงานของตนเอง จะทำให้ ทีมงาน มีความแข็งแกร่งมากขึ้น และ ทีมงานจะมีผลงานมากขึ้น

ลูกน้องหรือทีมงาน มักมองหัวหน้างานเป็นต้นแบบ ทั้งทางลบและทางบวก ในพฤติกรรมที่ควรปรับปรุงของเรา บางครั้งลูกน้องจะเอาไปเปรียบเทียบและจะทำในเชิงตรงข้าม ในพฤติกรรมที่ดีของเรา เขาก็จะเอาไปเป็นแนวทางปฏิบัติ ทั้งนี้ อย่าโทษหรือต่อว่าลูกน้อง ว่าเขาไม่มีความคิด ไม่พัฒนา หรือ ไม่ปรับปรุง ทั้งหมด ขึ้นอยู่กับตัวตนของเราทั้งนั้น ที่มีส่วนทำให้เขาเป็นเช่นนี้ ซึ่งเราต้องรับผิดชอบในสิ่งที่เกิดขึ้น จากพฤติกรรมของตนเองก่อนเสมอ

*** Change Agent ที่เป็นหัวหน้างาน ต้องเป็นตัวอย่างที่ดี สร้างการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีต่อหน่วยงานของตน 

7. วัฒนธรรมองค์กร ขององค์กรดีหรือยัง อย่าปล่อยให้วัฒนธรรมองค์กร เป็นหน้าที่ของฝ่ายบุคคล เพราะ วัฒนธรรมองค์กร เกิดจากทุกคนในองค์กร ร่วมกัน แต่การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กร อาจจะเกิดจากบุคคลเพียงคนเดียวได้ ถ้าบุคคลนั้นมีอิทธิพลทางด้านจิตใจกับหลายๆคนในองค์กร

*** Change Agent ที่มีความทักษะและความสามารถทางด้านจิตวิทยาสูง จะเป็นผู้นำในการเปลี่ยนแปลงองค์กร สามารถเป็นต้นแบบและชักจูงให้องค์กรเกิดการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กร ไปในทิศทางที่ดึขึ้นอยู่เสมอ

การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กร จะเริ่มจากการสร้าง Core Value ของหน่วยงานของตนว่าควรมีคุณสมบัติและพฤติกรรมที่พึงประสงค์อย่างไรที่สนับสนุนหน่วยงาน/องค์กร สามารถ สร้างความผูกพันธ์ระหว่างพนักงานทุกฝ่าย ทั้งภายในหน่วยงานและนอกหน่วยงาน ทั้งนี้ Change Agent จะต้องมีจิตวิทยาสูง เอาใจใส่พนักงาน สนับสนุนส่งเสริมการเรียนรู้และพัฒนาของทีมงาน ชื่นชมคนทำดีและลงโทษในบุคคลที่สมควรรับโทษ และ ดำเนินการอย่างต่อเนื่อง

วัฒนธรรมองค์กรที่ควรสร้างคือ รักษ์องค์กร เข้าใจองค์กร รู้ประวัติความเป็นมาขององค์กร จนสามารถ สร้างภาพลักษณ์ที่ดีขององคฺ์กรไปสู่สังคมภายในและภายนอก อย่างต่อเนื่อง

จะเห็นว่า การปรับเปลี่ยนองค์กร ให้เป็น Digital Government นั้นขึ้นกับความรู้ความสามารถของ Change Agent ของแต่ละบุคคล การฝึกฝนตนเอง ให้เป็น Change Agent ต้องอาศัยพื้นฐานของแต่ละท่านว่า มีความเชี่ยวชาญ หรือ ความสามารถ ทางด้านใด ที่นอกเหนือจากการทำงานทั่วไป การสร้างแรงขับจากภายในสู่ภายนอก ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องยาก มันขึ้นกับความตั้งใจ มั่งมั่น ที่ต้องการเปลี่ยนแปลง หน่วยงานและองค์กรให้ดีขึ้น มากน้อยเพียงใด...

วิบูลย์ จุง // Wiboon Joong (wbj)