เนื่องจากมีเพื่อนหลายคนถามว่า ถ้าต้องการโหวตให้ปอป้าจะโหวตสาขาไหน คำตอบก็คือ ขอเป็นสาขาบล๊อกธรรมะ...นะคะ ขอบพระคุณมาก..ค่ะ

ยิ้มและหัวเราะ โดย นพ. วิธาน ฐานะวุฑฒ์

“ There isn’t much fun in medicine, but there’s a heck of a lot of medicine in fun “
JOSH BILLINGS

เมื่อนึกจะเขียนถึงเรื่อง “ ยิ้ม “ ผมก็นึกไปถึงข้อมูลที่น่าสนใจมาก ๆ จากหนังสือของคุณหมอเดวิด ไซม่อน ที่ผมนำมาอ้างอิงและเขียนไว้ในหนังสือหัวใจใหม่ชีวิตใหม่ของผม คุณหมอไซม่อนเล่าไว้ว่า เด็กที่คลอดปกติ จะสามารถ “ เริ่มยิ้ม “ ได้ภายในเดือนแรกของชีวิต แต่จะหัวเราะได้จะต้องอายุประมาณสามถึงสี่เดือนไปแล้ว คือการหัวเราะจะสามารถทำได้ยากกว่าการยิ้ม แต่การยิ้มก็จะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีที่จะนำไปสู่การหัวเราะ

เด็ก ๆ ที่อายุประมาณขวบครึ่งจะสามารถยิ้มได้ทุก ๆ หกนาที และเมื่ออายุสี่ขวบจะสามารถยิ้มได้ทุก ๆ นาทีเลยทีเดียว โดยรวม ๆ เด็ก ๆ สามารถยิ้มได้มากกว่าผู้ใหญ่ ๓๕ เท่า และสามารถหัวเราได้มากกว่าผู้ใหญ่หลายเท่าทีเดียว แต่หลังจากนั้นไม่รู้ด้วยสาเหตุอะไรนะครับ ที่ทำให้การยิ้มของเด็กจะค่อย ๆ ลดน้อยลง

มีความจริงอยู่ประการหนึ่งว่า ในสถานการณ์ที่ยากลำบากที่สุดของชีวิต “ การยิ้ม “ และ “ การหัวเราะ “ มักจะสามารถช่วยอะไรได้เสมอ คุณหมอไซม่อนอธิบายว่า การยิ้มและการหัวเราะจะสามารถทำให้ร่างกาย “ หลั่งฮอร์โมน “ ของความสุข เช่น ฮอร์โมนเอ็นดอร์ฟิน ออกมา คือเรื่องนี้สามารถอธิบายด้วยวิทยาศาสตร์การแพทย์ได้ว่า “ ปฏิกิริยาทางชีวเคมี “ ของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายมนุษย์นั้นจะสามารถเลือกอยู่ได้ใน “ สองสภาวะ “ เท่านั้น คือ ถ้าไม่อยู่ในสภาวะบวกก็อยู่ในสภาวะลบ ถ้าไม่อยู่ในสภาวะปกติก็ต้องเปลี่ยนไปอยู่ในสภาวะเครียด ณ จังหวะเวลาของวินาทีนั้นเซลล์ก็จะไม่สามารถหลั่งฮอร์โมนความสุขออกมาได้ เพราะมัวแต่หลั่งฮอร์โมนเครียดออกมา คือเซลล์ต่าง ๆ จะมีความสามารถหลั่งฮอร์โมนได้เพียงกลุ่มเดียว ในจังหวะเวลาหนึ่ง “ การยิ้มและการหัวเราะ “ จึงเหมือนกับเป็น “ การแกล้ง “ หรือ “ บังคับ “ ให้เซลล์ต้องหลั่งฮอร์โมนความสุขออกมาอย่างช่วยไม่ได้ อย่างน้อยก็ในช่วงเสี้ยววินาทีนั้น

และถ้าเราสามารถ “ ดำรงอยู่ “ กับการยิ้มหรือหัวเราะได้ “ นานวินาที “ พอ และเราสังเกตได้ดี เราก็จะค่อย ๆ รู้สึก “ ดีขึ้น “ ในจังหวะที่เราอาจจะกำลังเผชิญหน้ากับสถานการณ์ที่เลวร้ายต่าง ๆ เหล่านั้นได้ หรืออาจจะอธิบายในเชิงของ “ จิตวิทยาทางกาย “ (Somatic Psychology) ได้ว่า การยิ้มทำให้ “ กล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า “ หลายสิบมัดเกิดความ “ ผ่อนคลาย “ การทำงานของกล้ามเนื้อทั้งหมดในร่างกายนั้นเป็นไปตามหลักการของ “ องค์รวม “ หรือ “ โฮโลแกรม “ คือส่วนเสี้ยวเป็นภาพสะท้อนของส่วนใหญ่ได้

เมื่อเราสามารถ กล้ามเนื้อส่วนใดส่วนหนึ่งหรือกลุ่มหนึ่งของร่างกาย “ ผ่อนคลาย “ ได้ ก็จะเกิดภาพสะท้อนให้กับกล้ามเนื้อทั้งหกร้อยกว่ามัดทั่วร่างกายได้ด้วยเช่นกัน คือการผ่อนคลายของกล้ามเนื้อใบหน้าจากการยิ้มหรือหัวเราะนั้น สามารถทำให้เกิดการผ่อนคลายกับกล้ามเนื้อทั้งร่างกายได้นั่นเอง

มีงานวิจัยทางการแพทย์หลายรายงานที่พบว่า “ การหัวเราะ “ ทำให้โรคหลายโรคมีอาการดีขึ้น รายงานที่มักจะอ้างถึงเสมอ ๆ ก็คือรายงานของนอร์แมน คูซินส์ ที่ทรมานจากโรคข้ออักเสบ ด้วยการหาวีดีโอตลกมาดู เขาพบว่าการหัวเราะดัง ๆ หนึ่งครั้งจะทำให้เขาหายปวดข้อไปได้ถึงสองชั่วโมง และเมื่อทำบ่อย ๆ มากขึ้น ผ่านไปเป็นปี อาการปวดข้อของเขาหายไปโดยปลิดทิ้ง

นอกจากนั้น “ การยิ้มและการหัวเราะ “ ยังเป็นการเหนี่ยวนำให้คนที่อยู่ใกล้ ๆ รู้สึกดี ช่วยทำให้บรรยากาศรอบ ๆ ข้างของเขาเหล่านั้นดีขึ้นตามไปด้วย

ผมเคยทดลองทำ “ กิจกรรมหัวเราะ “ แบบเป็นกลุ่ม โดยตั้งกติกาว่าให้ผู้เข้าร่วมประชุมทุกคนออกเสียงหัวเราะไปเรื่อย ๆ โดยไม่หยุดเป็นเวลาช่วงหนึ่ง อาจจะสิบนาที ในช่วงเวลาที่เหล่านั้นก็ให้ลองสังเกตตัวเองเยอะ ๆ โดยเฉพาะให้สังเกตสภาวะอารมณ์ความรู้สึกของตัวเอง ก็พบว่าเป็นกิจกรรมที่สนุกสนานและได้บรรยากาศที่ดีไม่น้อย พูดง่าย ๆ ว่า “ การยิ้ม “ นั้นสามารถ “ ติดต่อกันได้ “ เช่นเมื่อเราเห็นใครคนหนึ่งยิ้มหรือหัวเราะ เราจะรู้สึกดี เราอาจจะแค่อมยิ้มของเราเองหรือสามารถยิ้มตอบหรือหัวเราะตอบได้

มาซี่ ชิมอฟ เขียนเล่าไว้ในหนังสือ Happy for No Reason ของเธอว่า แคโรไลน์ มิส ซึ่งเป็นนักบำบัดชื่อดังเขียนเล่าในหนังสือเล่มหนึ่งของเธอว่า “ รอยยิ้มที่เบิกบาน “ ของผู้หญิงคนหนึ่งที่กำลังขับรถผ่านผู้ชายคนหนึ่งที่กำลังรอข้ามถนนได้ช่วยชีวิตผู้ชายคนนั้นไว้ เพราะผู้ชายคนนั้นกำลังจะข้ามถนนกลับไปอพาร์ตเมนต์ของตัวเขาเองเพื่อฆ่าตัวตาย “ รอยยิ้มของผู้หญิงคนหนึ่ง “ ที่เขาไม่เคยรู้จักมาก่อน เพียงแต่ขับรถยนต์ผ่านไปได้กระจายความสุขมาถึงตัวเขา สะกิดใจให้เขาได้ระลึกว่า “ โลกใบนี้ยังมีสิ่งสวยงาม “ อีกมากมาย

ปกติเวลาที่ผมขับรถยนต์ ผมก็มักจะยิ้มเสมอ ๆ อยู่แล้ว ยิ่งได้อ่านเรื่องนี้ของแคโรไลน์มิส ผมยิ่งจะเตือนตัวเองให้ยิ้มเสมอ ยิ้มให้มากที่สุดเท่าที่จะสามารถทำได้ ยิ้มกับถนน ยิ้มกับรถยนต์คันหน้า ยิ้มกับทิวทัศน์ข้างทาง ยิ้มกับคนที่สวนมา ยิ้มกับคนที่เดินข้างถนน ด้วยความเชื่อที่ว่า “ รอยยิ้มของเรา “ มีส่วนช่วยให้โลกใบนี้สวยงาม และเรื่องนี้เป็นอะไรที่ง่าย ๆ ที่เป็นหน้าที่หนึ่งของเราในโลกใบนี้

ในยามที่ยากลำบาก ในยามที่มีความทุกข์ ในยามที่สับสน แน่นอนว่า “ การฉีกยิ้ม “ ออกจะไม่ใช่เรื่องง่ายนัก แต่ขอเพียงให้เราพยายามฝืน ๆ ดูสักนิดสักหน่อย ในเบื้องต้นอาจจะฝืนยิ้มได้ฝืด ๆ หน่อยนะครับ แต่สักพักหนึ่ง กล้ามเนื้อของใบหน้าเราที่ถูกคลี่คลายออกจะค่อย ๆ ส่งผลถึงอารมณ์ของเราในเวลาไม่นานนัก ว่าแต่ว่า เราลอง “ ฉีกยิ้ม “ ได้นานพอหรือยัง ??

ขอบคุณ ภาพประกอบเรื่อง จากคลังภาพหมิงหมิง



เพลง รักคุณเข้าแล้ว





บ่น ๆ เล่า ๆ ท้ายเรื่องหน่อย..จ้า

ปอป้ายังหัวฟู เคลียร์งานไม่เสร็จเลย..ค่ะ ทั้งงานราษฎร์และงานหลวง
ช่วงนี้ อาจจะห่างหาย ไม่ได้ไปทักทายกันเหมือนเคย

งานเรียบร้อยเข้าที่แล้ว จะรีบบึ่งมาเซย์ ห้าโหล ทันที..ค่ะ

คิดถึงเพื่อนบล๊อกทุกท่าน...นะคะ