|
|
บันทึกของผู้เฒ่า (๕๕) ทุกข์สุขอยู่ที่ใจ
บันทึกของผู้เฒ่า (๕๕)
ทุกข์สุขอยู่ที่ใจ
ในหนังสือที่ระลึกงานศพเล่มนี้ มีเรื่องที่ใช้เป็นชื่อหนังสือ คือ ที่สุดทุกข์ ซึ่งตัดตอนมาจากบทพระธรรมเทศนาของ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (วิน ธรรมสารเถร) อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการาม จากหนังสือ ทางสงบ ซึ่งทรงพระกรุณา โปรดเกล้า ฯ ให้พิมพ์พระราชทานในงานฉลองชนมายุ ๘๔ ปี เมื่อวันเสาร์ที่ ๒๔ กันยายน ๒๕๓๓ ดังนี้
ทุกข์สุขอยู่ที่ใจมิใช่หรือ
ถ้าใจถือก็เป็นทุกข์ไม่สุกใส
ถ้าไม่ถือก็เป็นสุขไม่ทุกข์ใจ
เราอยากได้ความทุกข์หรือสุขนา.........
เพราะเราไปถือ สุขก็ถือ ทุกข์ก็ถือ เดี๋ยวนี้ญาติโยมทุกคนมานั่งฟังเทศน์อยู่ ก็เป็นสุขสบาย ๆ ตามปกติ อย่างที่ถามกันว่า สบายดีหรือ ก็ตอบว่าสบาย นี่ไม่ได้ทุกข์อะไร แต่ว่าออกไปจากนี้ หรือเย็น ๆ หรือกลางคืน หรือพรุ่งนี้ อาจจะเป็นทุกข์ก็ได้ แฟค่ทุกข์เล่น ๆ อีก ไม่ใช่ตลอดวันตลอดคืน ถ้าทุกข์เล่น ๆ เกิดตลอดวันตลอดคืนแล้ว เราทุกคนจะกรอบเกรียมไปหมด เหมือนถูกย่างไฟ
เพราะฉะนั้น ทุกข์เล่น ๆ ทุกข์เบ็ดเตล็ดเกิดขึ้น ให้เราพิจารณาดูว่า นี้เป็นปลายทุกข์จริง เหมือนกับความร้อนที่ออกจากดวงอาทิตย์ หรือความร้อนที่เกิดจากไฟ ใครอยู่ใกล้มากก็ร้อนมาก ใครอยู่ไกลก็ร้อนน้อย ดวงอาทิตย์ก็เหมือนกัน ใครออกไปตากแดดก็ร้อนมาก ถ้าเข้าร่มเสียก็ยังชั่ว นี้เป็นเรื่องที่แก้กันได้ เราก็แก้กันไปแก้กันมาอยู่เสมอ แต่ให้รู้ว่าเป็นทุกข์ เป็นเครื่องเตือนว่าอย่าประมาท และเป็นเหตุให้ค้นไปหาตัวทุกข์จริง คือ สภาวทุกข์
สภาวทุกข์นั้น เกิดเป็นทุกข์จริง แก่เป็นทุกข์จริง ตายเป็นทุกข์จริง อันที่จริงท่านควรจะว่า เจ็บเป็นทุกข์ด้วย เราพูดกันติดปากว่า เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นทุกข์ แต่ในธัมจักกัปปวัตนสูตร หรือในพระสูตรอื่น ๆ ซึ่งแสดงถึง สภาทุกข์ ท่านว่า ชาติปิ ทุกฺขา ชราปิ ทุกฺขา มรณมฺปิ ทุกฺขํ เกิดเป็นทุก แก่เป็นทุกข์ ตายเป็นทุกข์ ไม่ได้เจ็บเป็นทุกข์
เจ็บเป็นทุกข์เหมือนกัน แต่ท่านรวมไว้ในทุกข์เล่น ๆ ในปกิณกะทุกข์ ทุกข์เบ็ดเตล็ด คือ ทุกข์โทมนัสอุปายาส ทุกข์ไม่สบายกาย คือเป็นไข้ไม่สบาย เจ็บเป็นพยาธิ เกิดพยาธิขึ้น เพราะฉะนั้น ทุกข์มีสองอย่าง ๆ นี้ก็ต้องเข้าใจคำแปลสองอย่าง ความไม่สบายกาย ความไม่สบายใจ ได้ชื่อว่าทุกข์ นี้ทุกข์ธรรดา ปกิณกะทุกข์ ทุกข์เล่น ๆ
คราวนี้สภาวทุกข์ เกิด-แก่-ตาย เป็นทุกข์ ต้องเข้าใจว่า สภาวะที่ทนอยู่ไม่ได้ ทนยาก รวมเป็นทุกข์ทนไม่ได้ ทนไม่ไหว คือ ในที่สุดก็ต้องเป็นอย่างอื่น ทนอยู่ไม่ได้ แต่ปกิณกทุกข์นี้ เราแก้ไขเปลี่ยนแปลงไปเรื่อย ร้อนอาบน้ำ เย็นห่มผ้าเสียปวดศีรษะเล็กน้อยก็รับประทานยาเสีย ท้องไม่สบายก็รับประทานยาแก้ท้องเสีย ที่เกิด แก่ ตาย นี้แก้ไม่ได้ เพราะฉะนั้นเราจึงต้องแปลว่า สภาพที่ทนยาก ทนไม่ได้ ในที่สุดก็แตกสลาย แต่ว่าปกิณกทุกข์ทนได้ ท่านจึงแปลว่าความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ ได้ชื่อว่าทุกข์ ชาติทุกข์ ชราทุกข์ มรณทุกข์ ถ้าไม่มีเกิด ไม่มีแก่ และไม่มีตาย โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ โทมนัมสะ อุปายาสะ ก็ไม่มี เพราะฉะนั้น ทุกข์สองอย่างนี้หมดพร้อมกัน ถ้ายังอยู่ก็ยังทุกข์ แต่ทุกข์แล้วแก้ได้อย่างหนึ่ง ทุกข์แล้วแก้ไม่ได้อย่างหนึ่ง ทุกข์ที่ถ่ายถอนได้อย่างหนึ่ง ทุกข์ที่ถ่ายถอนไม่ได้อย่างหนึ่ง แต่ทั้งสองอย่างท่านสอนไม่ให้ประมาท
ในพระบาลีพระพุทธอุทาน ที่พระพุทธเจ้าตรัส ที่ได้ยกขึ้นมาแสดงไว้วันนี้ ท่านสอนให้สังเกตที่ใจ ใจเปล่า ๆ ขันธ์เปล่า ๆ ไม่มีอะไรมันว่าง ๆ ไม่มีอะไรเข้ามาอาศัย ไม่มีอะไรเข้ามาเจือเข้ามาปน แต่มันเป็นอย่างนั้นไม่ได้ มันต้องมีกิเลสเข้ามาอาศัยกิเลสอาศัยแล้วก็หวั่นไหวหวั่นไหวว่า เอตัมม นั่นของเรา เอโสหมสฺมิ เราเป็นนั่น เอโส เม อตฺตา นั่นเป็นตัวตนของเรา จิตใจหวั่นไหว จิตใจของเราหวั่นไหวไปเรื่อย มีเงินเข้ามามาก ๆ ก็ว่าเรามั่งมีขึ้น เงินทองเก็บหอมรอมริบไว้ ใช้ไปหมดไป ไม่เกิดดอกเพิ่มพูน เราก็หวั่นไหวว่าเรายากจนลง เป็นความหวั่นไหวทั้งนั้น แต่เราแก้ได้
เมื่อจิตไม่มีกิเลสเข้าไปอาศัย ความหวั่นไหวก็ไม่มี จิตเฉยไม่หวั่นไม่ไหว ไม่โยก ไม่คลอน เหมือนศิลาแท่งทึบ เมื่อไม่มีความหวั่นไหว ท่านว่าเกิดปัสสัทธิ กายก็สงบ ใจก็สงบ เพราะเหตุอะไร เพราะกิเลสที่จะมากวนให้หวั่นไหวนั้นไม่มี ที่เราหวั่นไหวนั้นเพราะมีกิเลส ปัสสัทธิมีขึ้นเพราะกิเลสที่มากวนให้เราหวั่นไหวนั้นไม่มี
เมื่อมีปัสสัทธิ รติ ความยินดีในกามในภพ ในความมีความเป็นก็ไม่มี การมาการไปก็ไม่มี เมื่อการมาการไปไม่มี การจุติ การเกิดก็ไม่มี เมื่อการจุติการเกิดไม่มี โลกนี้ก็ไม่มี โลกหน้าก็ไม่มี ไม่มีอะไรหมด นั่นแหละที่สุดทุกข์.
###########
| Create Date : 19 มิถุนายน 2558 |
| Last Update : 19 มิถุนายน 2558 5:39:38 น. |
|
1 comments
|
| Counter : 759 Pageviews. |
 |
|
|
โดย: peepoobakub  วันที่: 14 มีนาคม 2560 เวลา:12:42:51 น. |
|
|
|
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 45 คน [
ให้ใจหายใจ สุขภาพ วิธีลดความอ้วน การดูแลสุขภาพ อาหารเพื่อสุขภาพ ออกกำลังกาย สุขภาพผู้หญิง สุขภาพผู้ชาย สุขภาพจิต โรคและการป้องกัน สมุนไพรไทย ผู้หญิง ศัลยกรรม ความสวยความงาม แม่ตั้งครรภ์ สุขภาพแม่ตั้งครรภ์ พัฒนาการตั้งครรภ์ 40 สัปดาห์ อาหารสำหรับแม่ตั้งครรภ์ โรคขณะตั้งครรภ์ การคลอด หลังคลอด การออกกำลังกาย ทารกแรกเกิด สุขภาพทารกแรกเกิด ผิวทารกแรกเกิด การพัฒนาการของเด็กแรกเกิด การดูแลทารกแรกเกิด โรคและวัคซีนสำหรับเด็กแรกเกิด เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อาหารสำหรับทารก เด็กโต สุขภาพเด็ก ผิวเด็ก การพัฒนาการเด็ก การดูแลเด็ก โรคและวัคซีนเด็ก อาหารสำหรับเด็ก การเล่นและการเรียนรู้ ครอบครัว ชีวิตครอบครัว ปัญหาภายในครอบครัว ความเชื่อ คนโบราณ