BlogGang.com : : sirivinit : ถึงเวลามารื้อปรับ ระบบพัฒนาคนกันใหม่ (7)

ถึงเวลามารื้อปรับ ระบบพัฒนาคนกันใหม่ (7)

คอลัมน์ พระพรหมคุณาภรณ์
(ป.อ.ปยุตฺโต ป.ธ.๙)

ในเรื่องของการแพทย์ก็เหมือนกัน เราจะต้องจับให้ได้ก่อนว่าจุดของความจริงอยู่ที่ไหน เช่นว่า ชีวิตเริ่มเมื่อไร วันนี้เราเข้าถึงความจริงของธรรมชาติหรือยัง ถ้ายังก็มาช่วยกันหาและตกลงกันก่อน

และจุดนี้เมื่อยังไม่ถูก ต่อไปถ้าพบว่าผิดก็ต้องยอมรับว่าผิด ส่วนในเรื่องผลดีผลเสียในแง่ที่ เป็นเรื่องของยุคสมัยก็ต้องยอมรับว่านี่เป็นเรื่องของยุคสมัยตกลงกันจะเอาอย่างนี้ เพราะมองเห็นว่าประโยชน์ในด้านนี้สูงกว่า เราก็เลยตกลงตัดสินใจด้วยเหตุผลว่าผลดีมากกว่าผลเสีย

ด้วยการทำอย่างนี้มนุษย์จะไม่สับสนและไม่ไปทำลายหลักการที่แท้ เราจะรู้ขีดความรู้ความสามารถของเราในขณะนี้ว่ามีอยู่และจะเอาแค่ไหน แล้วไม่ไปกีดกั้นมนุษย์ในยุคต่อไป ที่เขาจะหาทางที่ถูกต้องและพัฒนาต่อไป เพื่อให้เขาเกิดปัญญาที่จะทำสิ่งที่สมบูรณ์กว่าเรา นี่คือปฏิบัติการแบบไม่ตีขลุมและก็ไม่ตีคลุมด้วย

เรามองว่าจริยธรรมตะวันตกเป็นการตีขลุม เขาสับสนระหว่างความจริงกับการที่มนุษย์ตกลงว่าจะเอาอย่างไร ในด้านความจริงต้องหยั่งให้ลึกลงถึงธรรมชาติ ส่วนการปฏิบัติของมนุษย์จะเอาอย่างไรก็ว่าไป โดยเล็งระหว่างผลดีผลเสียที่ต้องการและไม่ต้องการ

นี่เป็นจุดที่สำคัญ คือ การแยกระหว่างความจริง ตามธรรมชาติ กับเรื่องการปฏิบัติของมนุษย์ที่ เป็นทางเลือกในการกระทำ พร้อมกันนั้นก็ไม่ผูกขาดหรือปิดตัว แต่เปิดช่องแก่สิกขาที่จะพัฒนามนุษย์กันต่อไป

ย้อนกลับมาในเรื่องขอบเขตของจริยธรรม ที่สัมพันธ์กับมนุษย์และการพัฒนามนุษย์ ในเมื่อพุทธศาสนามอง จริยะ ว่าคลุมทั้งเรื่อง ศีล สมาธิ ปัญญา มีทั้ง

1.ศีล คือเรื่องพฤติกรรมภายนอก ที่สัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม ทั้งทางสังคมและวัตถุตลอดจนธรรมชาติ

2.สมาธิ คือเรื่องของจิตใจ บางทีท่านใช้คำว่า "จิต" เหตุที่เรียกว่าสมาธิเพราะสมาธิเป็นตัวแกนสำคัญในการพัฒนาทางด้านจิตใจ

3.ปัญญา คือเรื่องของความรู้ความเข้าใจ การมองเห็นเหตุผล คุณค่า ตลอดจนเข้าถึงความจริงของธรรมชาติ

ทำไมจึงว่ามีสามอย่าง ก็เพราะถือว่าตัวคนนี้เป็นองค์รวม นี่ใช้ศัพท์ปัจจุบัน คือชีวิตของมนุษย์จะไปแยกส่วน ออกเด็ดขาดจากกันไม่ได้ คุณสมบัติและความเป็นไปทั้งหลายของชีวิต เป็นเพียงด้านต่างๆ ของชีวิตนั้น

โดยเฉพาะที่สำคัญยิ่งก็คือว่ามันเป็นปัจจัย ส่งผลกระทบต่อกัน พฤติกรรมไม่สามารถแยกขาดจากจิตใจ จิตใจไม่สามารถแยกขาดจากปัญญา พฤติกรรมกับปัญญาก็แยกกันไม่ได้

ยกตัวอย่างง่ายๆ พฤติกรรมจะแสดงออกมาอย่างไรก็เป็นไปตามเจตจำนง มีเจตนาในใจเป็นจุดเริ่ม เกิดจากความตั้งใจ แถมบางทียังมีแรงจูงใจแฝงอยู่ด้วยว่าต้องการผลประโยชน์ส่วนตัว หรือต้องการแกล้งคนอื่น มีความคิดไม่พอใจ หรือขัดเคืองเขา แล้วพฤติกรรมจึงออกมาตามเจตจำนงและสภาพจิตนั้นๆ

ถ้าจะทำพฤติกรรมดีแต่จิตใจไม่ดีก็เกิดการขัดแย้งระหว่างพฤติกรรมกับจิตใจ ทำให้ทำพฤติกรรมด้วยความฝืนใจ เกิดความไม่สบายในจิตใจ ไม่มีความสุข เช่น เมื่อเป็นที่ยอมรับกันในสังคมแล้วว่า คนเราควรช่วยเหลือกันและไม่ทำร้ายคนอื่น แต่ในใจยังโกรธอยู่

เมื่อจำต้องยอมรับพฤติกรรมในระดับสังคม ก็เบียดเบียนเขาทำร้ายเขาไม่ได้ ไม่อยากช่วยก็ต้องช่วย จิตใจไม่พร้อมก็เกิดการขัดแย้งระหว่างจิตใจกับพฤติกรรม มีผลให้ทำพฤติกรรมนั้นอย่างฝืนใจ ซึ่งอาจจะทำไม่เต็มที่และจิตใจไม่สบาย มีความทุกข์

เมื่อจิตใจฝืน ไม่มีความสุข ก็ส่งผลย้อนกลับให้พฤติกรรมที่ทำดีนั้นไม่มั่นคงไม่ยั่งยืนด้วย

หน้า 31

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
กราบนมัสการขอบพระคุณ
พระพรหมคุณาภรณ์

สิริสวัสดิ์วุธวารค่ะ

Create Date : 04 เมษายน 2555

Last Update : 4 เมษายน 2555 9:57:56 น.

0 comments

Counter : 627 Pageviews.