คนนอก: Camus

คนนอก-คนนอกคอก

ผมซื้อนิยายเล่มนี้เป็นเล่มที่สอง ในการสั่งซื้อหนังสือเก่าจากร้าน online ครั้งหนึ่ง ที่ว่าเป็นเล่มที่สองก็คือเข้าไปสั่งซื้อเล่มที่สนใจมากเล่มหนึ่งแล้วก็เลยหยิบอีกเล่มที่น่าสนใจรองลงไปติดมาด้วย

ชื่อชั้นของกามูส์นั้นดูแคลนไม่ได้อยู่แล้ว แต่ด้วยเรื่องหนัก ๆ แบบนี้เป็นเหตุให้ต้องผลัดวันประกันพรุ่งอยู่ร่ำไป นิยายเรื่องนี้จึงถูกนำมาซุกไว้ใต้กองหนังสือตั้งแต่หลายเดือนก่อนกว่าจะหยิบขึ้นมาอ่านได้... แน่ละ เมื่ออ่านแล้วไม่ผิดหวังจริง ๆ

กามูส์ (ใน wikipedia อ่านออกเสียงคล้าย กามิวส) เกิดเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1913 ที่เมืองมอนโดวี ประเทศอัลจีเรีย อาณานิคมของฝรั่งเศส บิดาเสียชีวิตในสงครามโลกครั้งที่ 1 เรื่อง "คนนอก" นี้เขียนขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1942 เขาได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมเมื่อปี ค.ศ. 1957 และเสียชีวิตเมื่อวันที่ 4 มกราคม ค.ศ. 1960 ด้วยอุบัติเหตุรถยนต์

..........

กามูส์เขียนเรื่องนี้โดยใช้ตัวละครเป็นคนหนุ่มวัยทำงาน (เมอโซ) เช่าห้องพักอยู่เพียงลำพัง คิดนอกกรอบ ทำตามใจอยากจะทำ และไม่สนใจเสียงจากสังคมรอบข้าง นั่นคือกามูส์ทำให้ตัวละครอยู่เหนือบรรทัดฐานของสังคม หลุดพ้นไปจากวิถีประชา และยืนอยู่ตรงขอบของจารีตประเพณี เขาไปฝังศพแม่ที่สถานรับเลี้ยงคนชราโดยไม่แสดงออกถึงความโศกเศร้าใด ๆ ไม่เปิดฝาโลงศพเพื่อดูหน้าแม่เป็นครั้งสุดท้าย ไม่มีการร้องไห้ ...ก่อนจะกลับมาพาผู้หญิงคนหนึ่งไปดูหนังตลกในวันรุ่งขึ้น !

ถึงตรงนี้เมอโซก็ก้าวข้ามขอบของจารีตประเพณีออกไปแล้ว กามูส์ก็ใช้ครึ่งแรกของหนังสือบรรยายถึงชีวิตที่อยู่นอกกรอบที่มองไม่เห็นของสังคมให้ผู้อ่านเห็นได้ภาพอย่างชัดเจน เมอโซผู้มองทุกสิ่งด้วยสายตาที่เป็นกลาง ไม่เข้าไปผูกพัน แต่ก็ไม่แปลกแยกจนไม่สามารถเข้าร่วมกับสังคมได้ เขามีแนวคิดและวิธีปฏิบัติของตัวเองซึ่งมีมาตรฐานแตกต่างจากคนอื่นในสังคม แต่เมอโซก็ยังสามารถใช้ชีวิตในสังคมได้โดยไม่ถูกเรียกเป็น "คนนอก" แต่อย่างใด แม้ว่าสิ่งที่เขาทำจะไม่สามารถอธิบายให้คนอื่นเข้าใจหรือได้การยอมรับจากคนรอบข้างก็ตาม

หากใช้บรรทัดฐานในปัจจุบันเป็นตัววัดเราอาจเห็นคนอย่างเมอโซได้ทั่วไป เด็กหนุ่มหรือคนวัยทำงานที่มีชีวิตอยู่ด้วยตัวเอง ใช้ชีวิตในโลกของตัวเอง และบางครั้งก็ตายไปในโลกของเขานั่นเอง แปลว่าสังคมปัจจุบันเปิดกว้างขึ้นหรือ ?

นิยายจบครึ่งแรกลงด้วยการที่เมอโซ ก้าวข้ามกรอบอีกกรอบหนึ่งของสังคมออกไป กรอบที่มีเส้นแบ่งชัดเจน และไม่เหมือนกับวิถีประชาหรือจารีตประเพณีที่หาเส้นแบ่งได้ยาก ที่สำคัญคือกรอบนี้คนส่วนใหญ่ไม่สามารถยอมรับได้เมื่อใครสักคนเกิดล้ำเส้นออกไป และถึงตรงนี้ เมอโซ ก็ได้กลายเป็นคนนอก-คนนอกคอก ที่ไม่อาจยอมรับได้อีกต่อไป

ครึ่งแรกของนิยายจะดำเนินไปอย่างช้า ๆ ค่อย ๆ ให้ผู้อ่านซึมซับเอาความเป็นคนนอกของเมอโซเข้าไปทีละนิด และนั่นทำให้ผู้อ่านปฏิเสธคนคนนี้ได้ยากว่าแม้จะเป็นคนนอก แต่เขาก็มีชีวิตจิตใจ มีน้ำใจและความห่วงใยผู้คนอยู่ตลอดเวลา

..........

ครึ่งหลังของนิยายจะเป็นการมองจากอีกด้าน เมอโซผู้กลายเป็น "คนนอก" จริง ๆ จะถูกสังคมเข้ามาจัดการชีวิตของเขา ...แต่ "สังคม" ในที่นี้ก็เป็นเพียงกลไกอย่างหนึ่งซึ่งไม่มีชีวิตหรือจิตวิญญาณที่จะมองบุคคลคนหนึ่งว่าเป็นคนที่มีชีวิตและต้องการการยอมรับ กลไกทางสังคมนี้กลับดูเหมือนจะกีดกันเมอโซให้ถอยออกจากสังคมไปอีกทุกขณะ

ปัญหาของเมอโซก็คือเขาเป็นคนนอกของกรอบสำคัญทั้งหมดของสังคม เขาไม่ปฏิบัติตามวิถีประชา ขัดขืนต่อจารีตประเพณี และท้ายที่สุดและสำคัญที่สุดก็คือเขาก้าวออกนอกกรอบของกฎหมาย ซึ่งทำให้สังคมยอมรับไม่ได้ เหมือนกามูส์จะตั้งคำถามอยู่ลึก ๆ ว่าถ้าเมอโซอยู่ในสังคมด้วยความประพฤติอื่น ๆ ที่เหมาะสมและฝ่าฝืนแต่เพียงกฎหมายแล้ว เขาจะได้การยอมรับและการให้อภัยหรือไม่ ? (ในการกระทำที่ถือว่าหนักหนาสาหัสอยู่พอควร)

นิยายไม่ได้ให้คำตอบเอาไว้ ผู้อ่านต้องหาคำตอบเอาเอง

..........

ในปัจจุบันสังคมเรามีคนรุ่น Generation-X (และอาจไปถึง Y, Z, AA, AB, ...ไปแล้ว) อยู่ทั่วไป คนเหล่านี้ทำให้กรอบของวีถีประชาและจารีตประเพณีของทั้งโลกหายไปกับการถือกำเนิดของพวกเขา เรื่องมันคงเริ่มต้นตั้งแต่ Elvis เริ่มร้องเพลงบลูส์ เจมส์ ดีน ซิ่งรถยนต์สูบบุหรี่ตาย ไปจนถึง Eminem ออกแผ่น Hip-Hop และดูเหมือนวันต่อไปข้างหน้า กรอบเดียวที่เราจะหวังพึ่งพิงได้คือกรอบของกฎหมายเท่านั้น ไม่ว่ากรอบนี้จะอ่อนยวบหรือเต็มไปด้วยรูรั่วขนาดมโหฬารก็ตาม

...และแม้ว่าเมอโซในเรื่อง "คนนอก" นี้จะไม่ชอบกรอบนี้นัก แต่กระนั้น "คนนอก" อย่างเมอโซก็ยังหาทางออกให้ชีวิตได้อยู่นั่นเอง เหมือนนักเรียนถูกทำโทษให้ยืนขาเดียวแล้วแอบยืนสองขาได้แค่ช่วงสั้น ๆ นั่นก็ทำให้คนถูกทำโทษยิ้มได้อย่างผู้ชนะแล้ว เพียงแต่เมอโซไม่ได้ถูกทำโทษเพียงยืนขาเดียวหน้าห้องเรียนเท่านั้นเอง

..........

นิยายเรื่องนี้ยังทำให้ผมแปลกใจถึงความมีพลังได้เช่นเดียวกับ "เล่มบาง" อีกหลายเล่มที่เคยอ่าน ...ใครสักคนเคยบอกไว้ว่าไม่จำเป็นต้องเป็นนิยายเรื่องหนา แต่ก็สามารถเขียนให้ทรงพลังได้

Create Date : 27 มิถุนายน 2550 Last Update : 17 กรกฎาคม 2550 10:41:30 น. Counter : 3982 Pageviews.		12 comments
Share Tweet