ขอเริ่มด้วยนราธิวาสนะคะ นราธิวาสไม่ใช่ทริปแรกของช่วงห่างหายในครั้งนี้ แต่อยากมาขอคำแนะนำด้วยค่ะ เราไม่เคยลงไปทางใต้แบบนี้มาก่อน เคยไปกระบี่ ตรัง โดยซื้อแพคเกจ ก็อยู่แต่บนเกาะ ในทะเล และทุกอย่างถูกจัดเตรียมไว้หมดแล้ว แต่หลังจากไปที่นราธิวาสนี้ เรารู้สึกว่าที่นี่น่าสนใจทั้งสถานที่และวัฒนธรรม ถ้าใครมีข้อมูลอื่น ๆ แนะนำ เรายินดีมาก ๆ ค่ะ ขอขอบคุณไว้ล่วงหน้าเลยนะคะ 

เมื่อแอร์เอเชียปล่อยตั๋วโปรฯ เราอยากลองไปในที่ ๆ ไม่เคยไปบ้าง ตั๋วไป-กลับนราธิวาสเลยมาอยู่ในมือ เดินทางช่วงหยุด 4 วันปลายเดือนก่อน ก็รู้อยู่ว่าเป็น 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ แต่... ดันลืมเรื่องราวทั้งหมด เออ... ลืมได้ไง 

แล้วที่นึกขึ้นได้ว่าเป็น 3 จังหวัดชายแดนนี่เพราะพอตอนจองตั๋วเสร็จ ปิดคอมฯ ดูทีวีกำลังเคลิ้มจะหลับ เอ๊า...มีข่าวยิงกัน 1 จุด กับวางระเบิดเล็ก ๆ อีก 1 จุด 

อื้มม... ฝันดีเลยทีเดียวคืนนั้น 

เอาเหอะ จองไปละแถมได้ตั๋วถูก ไม่ไปก็กระไร (จริง ๆ คืองก ) หาข้อมูลสุดชีวิต เจอข้อมูลที่เที่ยวที่กินเยอะเลยทีเดียว... และทั้งหมดเป็นไปในทางที่ดีถึงดีมาก ตายเป็นตายล่ะงานนี้ 

แต่สิ่งที่ในเน็ตไม่ได้บอก (อาจจะเป็นมารยาทเรื่องการโปรโมทโฆษณา) คือ การเดินทางระหว่างเมือง เรางมหาไม่เจอข้อมูลรถสาธารณะ แต่ไปเจอรถตู้ที่รับส่งสนามบิน เค้าเลยให้น้องอีกเจ้านึงที่เป็นบริการรถเช่าโทรกลับหาเรา 

น้องที่ให้บริการรถเช่าที่นราธิวาสชื่อน้องวาสนา มีบริการทั้งรถยนต์ รถตู้ รถบัส น้องน่ารักมาก ๆ ค่ะ พูดจาน่ารัก เป็นกันเอง และให้คำแนะนำดีมาก ๆ มากกว่านั้นคือราคาโอเค หลังจากคุยกันครั้งแรกกับน้องวาสนา เราเปลี่ยนไฟลท์ไปเร็วขึ้นอีก 1 วัน ยอมเสียเงินค่าเปลี่ยนตั๋ว รู้สึกว่าเป็นการตัดสินใจที่ถูกต้อง เราขออนุญาตแนะนำไว้เลยนะคะ 

ปกติเราจะเช่ารถขับเอง ที่นี่ถึงจะมีข้อมูลในทางที่ดีเกี่ยวกับเรื่องความปลอดภัย แต่ในการเที่ยวคนเดียวเราเลยขอคนขับด้วย ย้ำว่าขอเป็นคนไว้ใจได้และเป็นคนในพื้นที่เท่านั้น น้องจัดให้ทุกอย่างตามขอ ประทับใจมากค่ะ

เรามาถึงสนามบินนราธิวาสเวลาเที่ยงกว่า ๆ เราชอบนะสนามบินที่นี่ สะอาด เป็นระเบียบ ทันสมัย น่าจะยังใหม่อยู่พอสมควร เป็นสนามบินที่อยู่ใกล้ทะเลมาก สัมผัสได้ถึงลมทะเลเลยทีเดียวค่ะ

รถที่จองไว้คือพรุ่งนี้ ไม่ใช่ว่างกนะคะ แต่คนไปไหนมาไหนชอบทำอะไรคนเดียวอย่างเราก็อยากมีเวลาส่วนตัวบ้าง บ่ายนี้เลยอยากเดินชมเมืองคนเดียว วันนี้ก็ต้องนั่งรถตู้เข้าเมืองล่ะค่ะ บูธ shuttle van อยู่ในโถงผู้โดยสารขาเข้าแถว ๆ ที่รับกระเป๋าเลยค่ะ ยังไม่ต้องออกมาด้านนอก ปกติเราไม่โหลดกระเป่า เดินตรงลิ่วออกมาด้วยความเคยชิน เกือบเดินเลยออกไปแล้ว 

ราคารถตู้เข้าเมือง 80 บาทค่ะ ขอพี่คนขับนั่งข้างหน้าพี่เค้าก็ยิ้มใจดี เปิดประตูให้

รถส่งที่โรงแรม เช็คอินเสร็จถามน้องที่โรงแรมว่าแถวนี้ทานข้าวที่ไหนได้บ้าง น้องบอก "ร้านก๋วยเตี๋ยวเซียนหยง” ซึ่งอยู่ตรงกันข้ามกับโรงแรมเลย แต่เนื่องจากเป็นตอนเที่ยง โต๊ะเต็ม เราเลยรอบ่าย เข้าไปทานปรากฎว่าของหมดเหลือแต่ลูกชิ้นเนื้อ ดูไม่น่าทานเนอะ แต่อร่อยมาก 

ว่าด้วยร้านนี้ เพราะอร่อยและเราชอบก๋วยเตี๋ยวเนื้อ เราเลยไปทานอีก เกาเหลาเนื้อพี่เค้าสุดยอดมาก พี่เจ้าของร้านฮามากอ่ะ เข้าไปวันแรกนี่เงียบ หน้าตาไม่พูดไม่คุย ใครอย่ามายุ่งกับฉัน แต่เอาเข้าจริง ๆ พี่อย่างตลก และถ้าพี่จะยังจำหนูได้ หนูก็จะอยากจะบอกว่า... พี่สุดยอดของความเป็น legend เลย 

จากโรงแรม น้องที่โรงแรมแว้นไปส่งเราที่ "หาดนราทัศน์" เพราะไม่มีรถประจำทาง และถ้าจะไปด้วยวินมอเตอร์ไซค์ก็ต้องเรียก เราขี้เกียจรอ จะเดินไป น้องเลยไปส่งค่ะ ดูน้ำใจเค้าสิ

ตรงนี้มีหมู่บ้านชาวประมง เห็นภาพการซ่อมแซมเรืออยู่บ้าง

เราว่าที่นี่เหมือนเป็นที่รวมตัวของเด็กวัยรุ่นอยู่นะ เพราะเห็นเด็กวัยรุ่นขับมอเตอร์ไซค์มาเป็นกลุ่ม ๆ เลยค่ะ 

เมฆฝนตั้งเค้ามาแต่ไกล เดินยังไม่ทันจะทั่วฝนก็เริ่มลงเม็ด เราเลยเดินกลับ ระหว่างทางผ่าน "ตลาดสดบาเละฮีเล" น้องที่โรงแรมบอกว่าตอนเย็นจะมีตลาดนัด เราโฉบเข้าไปดูก็เห็นแม่ค้าเพิ่งเริ่มตั้งร้านค่ะ ระหว่างทางเดินกลับโรงแรมผ่านมัสยิด ผ่านร้านขายเครื่องแต่งกายมุสลิม ก็แปลกตาดีค่ะ เดินเพลิน ๆ ถึงโรงแรมแล้ว เอาจริง ๆ ก็ไม่รู้สึกไกลนะคะ เดินหลบมอเตอร์ไซค์วิ่งบนฟุตบาธหรือแผงลอยข้างทางในกรุงเทพฯไปขึ้นรถไฟฟ้ายังจะเหนื่อยซะกว่า

เราชอบนะที่นี่ ยังมีตึกแบบเก่า มีตึกไม้ บ้านไม้ ไม่วุ่นวาย สบายตา 

อาหารเย็นวันนี้ทานที่ “ร้านข้าวต้มอั้งม้อ” ค่ะเดินนิดเดียวจากโรงแรม อย่างที่ทราบกันว่าร้านนี้มีประวัติโดนวางระเบิดเมื่อ พ.ศ.2547 ซึ่งช่วงนั้นเป็นช่วงพีคมากของความขัดแย้ง เจ้าของร้านจะย้ายไปทำกิจการที่อื่น แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณเลยตัดสินใจอยู่ทำกิจการต่อ อาหารอร่อยเลย เราสั่งขาหมูกับจับฉ่าย จับฉ่ายเนี่ยอยากจะซื้อกลับกรุงเทพฯมาก เรานั่งทานไปก็ดูผู้คนไป... ไหนล่ะผู้คน?!?

ไม่ค่อยเห็นผู้คน  อาจจะเพราะฝนยังไม่หยุดสนิทและเป็นตอนเย็นแล้ว แต่แถวนี้ร้านทองเยอะมาก และมีคนเยอะหลายร้านเลย เปิดกันจนเย็น 

เพราะเมื่อตอนเย็นฝนตกจนชุ่มฉ่ำ คืนนี้เลยนอนหลับสบาย 

ตื่นมาเช้ามืดด้วยเสียงอาซานจากมัสยิด 2 ที่ เค้าไม่ได้เปิดดังลั่นเมืองหรอกนะคะ ก็เปิดเบา ๆ นี่แหละแต่ด้วยความที่ไม่คุ้นก็เลยตื่น ออกมารับความเย็นที่ระเบียงเจอภาพนกนางแอ่นบินว่อนเมืองในยามเช้า มองไปอีกด้านเห็นยอดเขาที่มีหมอกปกคลุม มันสวยมาก ๆ เรายิ้มออกมาให้กับภาพที่สวยงามนี้ 

รีบอาบน้ำเพื่อจะออกไปตลาดตอนเช้า เดินไปเรื่อย ๆ ทางหอนาฬิกา ก่อนถึงน่ะค่ะจะมีตลาดเช้า คนเยอะมาก เห็นเมืองเงียบ ๆ ในตอนบ่ายแต่ตอนเช้าไม่เงียบเลย จริง ๆ จะมีตลาดอีกทีนึงชื่อ “ตลาดบางนาค” ของจะเยอะกว่า คุณภาพดีกว่า แต่ก็จะแพงกว่าค่ะ เราผ่านนะคะ แต่ฝนตกหนักมากและแถว ๆ นั้นไม่มีที่จอดรถ เลยไม่ได้แวะค่ะ

ด้วยความที่มีแต่ของสด และร้านอื่น ๆ ก็ยังไม่เปิด เราเลยใช้บริการพี่วินกลับมาที่ตลาดบาเละฮีเล และที่นี่เราได้สิ่งนี้มาค่ะ สะเต๊ะกับข้าวอัด ที่เค้าว่ากันว่ามาที่นี่ต้องทานนะ 

อืมม... เราว่ามันไม่เหมือนข้าวนะ แต่เหมือนแป้งหวาน ๆ ตัดเป็นก้อนสี่เหลี่ยมมากกว่า ส่วนของที่ทานด้วยเค้ามีขาย 2 อย่างค่ะ อย่างนึงเป็นไก่สะเต๊ะอย่างรูปข้างบน มีน้ำสะเต๊ะให้ซึ่งก็หวานเข้าไปอีก และอีกอย่างนึงเป็นมะพร้าว ถั่วป่น ๆ อะไรประมาณนี้ อันนี้ออกหวาน ๆ เค็ม ๆ

แต่สิ่งที่เราประทับใจคือเราเห็นสะเต๊ะมีแค่ 2 ไม้เล็ก เราเลยไปดูร้านข้าง ๆ ซึ่งขายข้าวแกง... (เอาจริง ๆ เราไม่รู้ด้วยซ้ำว่านี่คือขายข้าวแกง ) เป็นข้าวหลายอย่าง มีหม้อแกงแล้วมันคืออะไรบ้างก็ไม่รู้ งงและเอ๋อมาก แล้วเราถามว่ามันคืออะไรบ้าง พี่คนขายก็พยายามตอบนะคะ แต่เราฟังเค้าไม่เข้าใจอ่ะ... 

แต่เค้าพยายามตอบ พยายามอธิบาย ยิ้มแย้ม เราได้ไก่ทอดมาชิ้นนึง 10 บาท พี่น่ารักมากอ่ะ ขอถ่ายรูปอาหารพี่เค้าก็ให้ถ่ายน่ารัก  (นี่ถ้าเป็นที่กรุงเทพฯโดนด่าไปแล้ว อย่ามายืนบังหน้าร้านงี้ )

น้องวาสนามาที่โรงแรมตามเวลานัด พร้อมกับแนะนำพี่คนขับชื่อ“แบมัง” เราเรียกเค้าว่าพี่มัง พี่มังสุภาพและน่ารักมาก สองวันนี้เราอยู่กับพี่มังเราได้อะไรจากพี่มังเยอะมาก

คำถามแรกหลังจากแนะนำตัวกันเสร็จ... "พี่คะ ที่นี่โอเคใช่มั้ยถ้าจะขับรถไปนู่นนี่เนี่ย" (คือถ้าไม่โอเคหนูจะนอนเฝ้าโรงแรมก็ได้นะ)

พี่มังขำ... ไม่มีอะไรหรอก

เราก็เชื่อด้วยนะ เชื่อคนง้ายง่าย 

ที่แรกที่จะไป คือ "มัสยิดตะโละมาเนาะ" ซึ่งมัสยิดแห่งนี้ตั้งอยู่ที่ อ.บาเจาะ คือชื่อนี่นะ วันแรกเราไม่คุ้นเล้ยยยย แล้วแต่ละชื่อแบบ... 

มัสยิดนี้มีชื่อที่ติดอยู่ด้านหน้าตามป้ายว่า “มัสยิดวาดีลฮูเซ็น”

เป็นมัสยิดที่ทำด้วยไม้ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2167 และเนื่องจากตั้งอยู่ในหมู่บ้านตะโละมาเนาะ ก็เลยจะเรียกกันด้วยชื่อหมู่บ้าน หมู่บ้านนี้สมัยก่อนเป็นหมู่บ้านที่มีคัมภีร์อัลกุรอานที่เขียนด้วยมือจำหน่าย ตอนนี้มัสยิดนี้ก็ยังใช้งานอยู่นะคะ วันที่เราไปเป็นวันเสาร์ มีเด็ก ๆ ไปเรียนและทำกิจกรรมกันอยู่ก็เลยห้ามรถเข้า ซึ่งเราว่าดีไม่งั้นรถนักท่องเที่ยวคงเยอะน่ะ 

มีห้องให้ละหมาดนะ เยี่ยมชมข้างในได้ เห็นว่าจัดประมาณพิพิธภัณฑ์ คนไทยพุทธอย่างเราเข้าได้นะคะ แต่ต้องขออนุญาตจากโต๊ะอิหม่ามก่อน

เราชอบนะ มันดูขลังดี การออกแบบชวนให้นึกถึงสมัยก่อน เด็ก ๆ พักจากเรียนเล่นกันสนุกสนานเชียวค่ะ

ข้าง ๆ กัน คือ "กุโบร์" หรือ สุสานของคนที่นับถือศาสนาอิสลาม เราก็ยืนดู พี่เค้าก็เล่า ๆ คนที่เสียชีวิตจะฝังภายใน 24 ชั่วโมงนู่นนี่ อันใหญ่ ๆ นั่นน่าจะเป็นของเจ้าเมืองอะไรประมาณนี้ คือสารภาพว่าไม่ได้ฟัง มัวแต่ดูแพะที่เดินไปมาแถวนั้น 

พี่เค้าก็ขำ ไม่เป็นไร ไม่ฟังใช่มั้ย ผ่านอีกกุโบร์นึงพี่ก็จอดรถติดกุโบร์ ชี้ ๆ สอน ๆ วงกลม ๆ เป็นผู้ชาย วงไม่กลมเป็นของผู้หญิง อันใหญ่ ๆ นั่นของเจ้าเมืองนู่นนี่นั่น.......

ค่ะ หนุเข้าใจละค่ะ แต่ที่หนูไม่เข้าใจคือทำไมเราต้องมายืนดูสุสานที่ข้างล่างมีคนไม่มีชีวิตฝังอยู่ด้วยอ้า?? พี่ก็ขำอีก คนที่นี่หัวเราะง่ายดีแฮะ

จากตะโละมาเนาะ พี่เค้าจะพาไปน้ำตกปาโจ ซึ่งมันต้องผ่าน อ.ยี่งอ เป็นบ้านพี่เค้า พี่พาไปเลี้ยงข้าวแกงร้านประจำด้วยนะ เราบอกไม่เป็นไรพี่เค้าก็ไม่ยอม คือจะเลี้ยง แอบคิดในใจว่าจะเลี้ยงให้อิ่มหมีพีมันก่อนจะพาไปเชือดหรือเปล่าฟระ?? แต่มันเป็นข้าวแกงที่อร่อยมาก รสกลมกล่อมมากค่ะ เคยได้ยินว่าอาหารใต้เผ็ด แต่ที่นี่ไม่เผ็ดมากนะ

พึคกว่านั้นคือก่อนที่จะออกมาเราย้ำกับพี่เค้าว่าห้ามพาหนูไปทางลัดและสวนยาง พี่ก็ไม่พาไปสวนยาง แต่พี่พาเข้าสวนเงาะ สวนลองกอง ของพี่เค้าเฉยเลยหลังจากเลี้ยงข้าวเราแล้ว มันเป็นสวนง่าย ๆ บ้าน ๆ ไม่ได้จะเอาไปขายเอากำไรเป็นธุรกิจอะไร แต่มันหวานมาก ทำไมพี่ใจดีงี้อ่ะ รู้สึกปลื้มคนที่นี่เหลือเกินจนอยากจะเปลี่ยนแพลนมาปีนต้นลองกองแทน...ไม่ได้ใช่มั้ยอ่ะ?? 

แวะ "น้ำตกปาโจ" เราไม่ใช่สายน้ำตกนะคะ แต่มันอยู่ไม่ไกลจากตะโละมาเนาะก็เลยแวะก็ได้ ที่นี่มีใบไม้สีทองที่พบที่เดียวในโลก ก็คือแถบ เทือกเขาบาโด แห่งนี้ 

เราชอบนะ ดูเป็นป่าสีเขียวที่ร่มรื่น มีกลิ่นหอมของดินและป่า ด้วยความที่ไม่ได้แพลนก่อนเลยอยู่ที่ชั้นหนึ่งเท่านั้น ซึ่งพี่มังและหลายคนที่เคยไปบอกว่าน่าเสียดายเพราะชั้นบน ๆ จะสวยมาก

หลังจากนั้นพี่มังพาเราไป อ.ตากใบ ระหว่างนั่งรถเราจะเห็นป้ายบอกทางใช่มั้ย แต่ละชื่อนี่นะ....... 

แต่... หลังป้ายชื่อที่ดูดุดันเหล่านี้มีแต่ความอ่อนโยน... เชื่อเราสิ

ที่ตากใบ เราจอดพักที่ "สะพานคอยร้อยปี" ค่ะ