สิ่งที่เรา ควรหมั่นชำระล้าง ออกจากจิตใจ ในลำดับต้นๆ อีกประการหนึ่ง คือ

อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ที่เกิดขึ้น ในจิตใจ

เพราะเหตุว่า

ถ้าเราไม่หมั่นเพ่งพิจารณา เพื่อชำระล้าง อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ออกจากจิตใจ

หรือ ไม่หมั่นเพ่งพิจารณา เพื่อสลายความรู้สึกนึกคิดที่ไม่ดีเหล่านี้ ออกจากจิตใจ

มันจะเกิดการสั่งสม พอกพูนมากขึ้น

จนกลายเป็น อารมณ์โทสะ และ อารมณ์พยาบาทอาฆาตแค้น ตามลำดับ

และ มันจะก่อให้เกิดโทษ และ เกิดภัย มากขึ้น ตามลำดับ

 

แนวทางในการชำระล้าง อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ออกจากจิตใจ คือ

 

๑. จงเพ่งพิจารณา ให้เห็นจนชัดแจ้งถึง “ความเป็นอนิจจัง ทุกขัง และ อนัตตา (ไตรลักษณ์)” ของอารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ดังนี้

   ๑.๑ อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ มีความไม่เที่ยง และ มีความไม่ยั่งยืน เป็นธรรมดา (อนิจจัง) ถ้าเราไม่เอาจิตเอาใจ เข้าไปปรุงแต่งร่วม (สังขาร) มันจะดับไปเอง ในเวลา ไม่นานนัก

   ๑.๒ อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ คือบ่อเกิดของความทุกข์ โทษ และ ภัย ดังนั้น จึงควรละปล่อยวาง ไม่ควรหลงไปยึดมั่นถือมั่นเอาไว้

   ๑.๓ อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนของตน มันเป็นแค่เพียงอุปาทาน ที่เราสามารถทำให้มัน ลดลงได้ จางคลายลงได้ และ ดับสูญสิ้นไปได้ (อนัตตา)

๒. จงเพ่งพิจารณา ให้เห็น “ความจริงตามความเป็นจริง” จนเห็นชัดแจ้งว่า “จริงๆแล้ว เราไม่ควรโกรธ” “จริงๆแล้ว เราควรให้อภัย” และ “จริงๆแล้ว เราควรปล่อยวาง” เพื่อชำระล้าง หรือ “เพื่อสลาย” อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ออกจากจิตใจ ดังนี้

   
   ๒.๑ ทำไม? เขาจึงพูด เขาจึงทำ เช่นนั้น จนทำให้เรา “โกรธ”
        เป็นเพราะ...เขามีความจำเป็น ใช่ไหม?
        เป็นเพราะ...เขามีความเข้าใจผิด คิดไปเอง ใช่ไหม?
        เป็นเพราะ...เราเคยทำให้เขาไม่พอใจ ขัดเคืองใจ หรือ โกรธ ทั้งที่โดยตั้งใจ และ โดยไม่ได้ตั้งใจ ทั้งที่รู้ และ โดยไม่รู้ ใช่ไหม?
        เป็นเพราะ...พฤติกรรม หรือ การกระทำของเรา ไม่เหมาะสม จนทำให้เขา หมั่นไส้เรา ไม่ชอบเรา ไม่พอใจเรา ขัดเคืองเรา โกรธเรา ใช่ไหม?
        หรือ เป็นเพราะ...เขาอิจฉา ริษยาเรา ใช่ไหม?
   
        “ถ้าพฤติกรรม หรือ การกระทำของเรา ไม่เหมาะสมจริง ให้เราพิจารณา ปรับปรุง หรือ ปรับเปลี่ยน  ให้เหมาะสม”

   ๒.๒ ทำไม? เราจึงโกรธเขา
        เป็นเพราะ...เรากำลังอารมณ์ไม่ดีอยู่ ใช่ไหม?
        เป็นเพราะ...เราเข้าใจผิด คิดไปเอง ใช่ไหม?
        เป็นเพราะ...จริงๆแล้ว เขาต้องการทำให้เราพอใจ แต่เราไม่พอใจ เพราะ มันไม่ถูกใจเรา ใช่ไหม?
        หรือ เป็นเพราะ...จริงๆแล้ว เขาปรารถนาดีต่อเรา แต่เราไม่พอใจ เพราะ มันไม่ถูกใจเรา ใช่ไหม?
 
   ๒.๓ จงถามตนเองว่า...เราจะอภัยให้เขา ได้ไหม? เราควรจะอภัยให้เขา ดีกว่าไหม? เราควรจะปล่อยวาง ดีกว่าไหม?

***************

ในความเป็นจริงแล้ว
บุคคลทั้งหลาย ล้วนต้องการให้ผู้อื่นรัก ไม่ได้ต้องการให้ผู้อื่นเกลียดชัง เป็นธรรมดา
ดังนั้น ถ้ามีผู้ใด มากระทำให้เราโกรธ ขัดเคืองใจ หรือ ไม่พอใจ
มันต้องมีเหตุผล อันสมควร อย่างแน่นอน

***************

ไม่ว่าจะอย่างไร? ไม่ว่าจะเพราะเหตุใด? เราก็ไม่ควรโกรธ
ไม่ว่าจะอย่างไร? ไม่ว่าจะเพราะเหตุใด? เราก็ควรให้อภัย
ไม่ว่าจะอย่างไร? ไม่ว่าจะเพราะเหตุใด? เราก็ควรปล่อยวาง
เพราะ “อารมณ์โกรธ” คือ บ่อเกิดของความทุกข์ โทษ และ ภัย ทั้งหลาย

***************
 

จงเพียรหมั่น เพ่งพิจารณา ให้เห็นความจริงตามความเป็นจริง ให้ติดเป็นนิสัย

เพื่อชำระล้าง อารมณ์โกรธ อารมณ์ขัดเคืองใจ และ อารมณ์ไม่ชอบใจไม่พอใจ ออกจากจิตใจ 

เพื่อสลายความรู้สึกนึกคิด ที่ไม่ดี ออกจากจิตใจ

เพื่อสร้าง อ.อารมณ์ดี ไม่มีปัญหา ให้เกิดมี ในตน

 

 

“ถ้าไม่มีผู้ใด มากระทำให้เรา โกรธ ขัดเคืองใจ และ ไม่ชอบใจไม่พอใจ

เราคงไม่มีโอกาส ได้ทำ...อภัยทาน”