.
ถึงตอนนี้เชื้อโรค "อี. โคลาย" หรือท้องเสียสายพันธุ์ใหม่ที่ทำให้ถ่ายเป็นเลือด ช็อค เม็ดเลือดแดงแตก ไตเสื่อม ไตวาย และอาจทำถึงตาย
.
เยอรมนีเป็นศูนย์กลางของการระบาด กระจายไปทั่วยุโรปตะวันตก ทำให้คนตายอย่างน้อย 17 คน ป่วย 1,500 ราย
.
เชื้ออี. โคลายซึ่งพบได้ในลำไส้ใหญ่ของคน สัตว์ มูลสัตว์ ปุ๋ยคอก น้ำปนเปื้อนเชื้อจากคอกสัตว์ เนื้อดิบ นมดิบ แหล่งน้ำ (สระ บ่อ คลอง แม่น้ำ ฯลฯ), ส่วนใหญ่มีอันตรายไม่มาก
.
นิยมใช้ความเข้มข้นของเชื้อนี้ (ส่วนใหญ่เป็นชนิดไม่ร้ายแรง) ในการทดสอบระดับของความสะอาด คือ ยิ่งพบมาก ยิ่งมีการปนเปื้อนอุจจาระ หรือมูลสัตว์มาก
.
เชื้อท้องเสียชนิดทำให้ช็อคเยอรมันมีชื่อว่า '0104:H4' หรือ STEC (Shiga toxin-producing Escherichia coli)
.
นักวิทยาศาสตร์พบว่า เชื้อนี้มีคุณสมบัติพิเศษ คือ สร้างกาวเหนียว (glue) ทำให้เกาะติดหนึบกับผนังลำไส้ได้ ไม่หลุดลอยออกมากับอุจจาระ
.
เมื่อเกาะติดหนึบกับผนังลำไส้แล้ว จะปล่อยสารพิษ (toxins) ออกมา, ทำให้ท้องเสีย อาจมีเลือดปนในอุุจจาระ คลื่นไส้ อาเจียน
.
คนไข้ที่มีอาการหนักจะมีกลุ่มอาการ 'HUS (hemolytic uremic syndrome)' หรือกลุ่มอาการช็อค-ไตวาย
.
HUS เริ่มจากช็อค เม็ดเลือดแดงแตก หลุดลอยไปอุดท่อไตขนาดจิ๋ว ทำให้ไตเสื่อม ไตวาย โคมา, พิษจากเชื้อทำให้ชัก เป็นสโตรค (stroke = กลุ่มหลอดเลือดสมองแตก-ตีบตัน อัมพฤกษ์ อัมพาต) ได้
.
อ.ดร.รอบเบิร์ท เทาซ์ ผู้เชี่ยวชาญโรคระบาดที่มากับอาหาร ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคสหรัฐฯ (CDC) กล่าววา เยอรมนีมีคนป่วยช็อค-ไตวายรวมกัน 470 ราย
.
ปี 1993 / 2536 มีการระบาดของอี. โคลาย ทำให้คนป่วยกว่า 700 ราย, ตาย 4 คน แต่การระบาดครั้งนี้มีคนไข้ช็อค-ไตวายมากถึง 44 ราย
.
ดร.เทาส์กล่าวว่า ก่อนหน้านี้สายพันธุ์ที่ทำให้แบคทีเรียเกาะผนังลำไส้แบบติดหนึบพบเฉพาะในเด็ก และพบเฉพาะในประเทศยากจน
.
ปกติโรคท้องเสียจาก อี. โคลาย ชอบ (= ทำให้เกิดโรคใน) คนจน (ประเทศกำลังพัฒนา หรือยากจน), โดยเฉพาะเด็กๆ และคนสูงอายุ
.
เชื้ออี. โคลายสายพันธ์โหดหรือ O147:H7 พบในประเทศร่ำรวย แถมยังมีนิสัยคล้าย "โคแก่กินหญ้าอ่อน" คือ ชอบ (= ทำให้เกิดโรคใน) ผู้หญิงอายุน้อยมากเป็นพิเศษ
.
เชื้ออี. โคลายสายพันธุ์ใหม่ที่พบในเยอรมนีสร้าง "กาว" ชนิดใหม่ได้ ทำให้เกาะติดหนึบกับผนังลำไส้ใหญ่ได้ดี
.
ปัญหาใหญ่ตอนนี้คือ เชื้อนี้มีระดับการดื้อยาสูง, ความรุนแรงที่ทำให้ช็อค-ไตวาย-อัมพฤกษ์-อัมพาต-ตายสูง, และที่น่ากลัวที่สุด คือ หาแหล่งที่มาหรือต้นตอไม่ได้
.
ก่อนหน้านี้เยอรมนีกล่าวหาสเปนว่า เป็นแหล่งกำเนิดเชื้อ... นี่ยังดีที่ทหารสหรัฐฯ ในเยอรมนียังไม่ติดโรค เพราะถ้าติดโรค... อาจมีการกล่าวหาว่า เป็นสงครามเชื้อโรค หรือการก่อการร้ายอะไรทำนองนั้น
.
มีการส่งตัวอย่างไปให้ทีมนักวิทยาศาสตร์ทั่วโลก เพื่อร่วมมือ (แข่งกัน) ถอดรหัสพันธุกรรมหรือ DNA, งานนี้ทีมจากสถาบันจีโนมิคส์ปักกิ่งในเสิ่นเจิ้น ทางใต้ของจีน ถอดรหัสได้ก่อน ทำให้โลกรู้ว่า เชื้อท้องเสียเยอรมันมีระดับการดื้อยาสูงมาก
.
ดร.เทาส์กล่าวว่า เป็นเรื่องแปลกที่พบเชื้อ อี. โคลาย ดื้อยามากขนาดนั้น เนื่องจากปกติจะไม่ใช้ยาปฏิชีวนะ หรือยาฆ่าเชื้อในการรักษาท้องเสียจากอี. โคลาย
.
การรักษาท้องเสียจากเชื้อส่วนใหญ่ที่ไม่มีไข้สูง ไม่มีมูกเลือดในอุจจาระ ตรวจอุจจาระไม่พบเม็ดเลือดแดง-ไม่พบบิดมีตัว และไม่มีช็อค ได้แก่ การให้สารน้ำ-เกลือแร่ (ORS) ทดแทน ให้ยาตามอาหาร และพิจารณาให้น้ำเกลือถ้าคลื่นไส้ อาเจียน กินไม่ได้ หรือขาดน้ำมาก
.
เรื่องที่สำคัญในการรักษาท้องเสียติดเชื้อ คือ ไม่ควรให้ยาลดการบีบตัวของลำไส้ หรือยาที่ทำให้หยุดถ่าย เนื่องจากจะทำให้เชื้อโรคระบายออกข้างนอกได้ช้าลง ตกค้าง-แบ่งตัวในลำไส้มากขึ้น เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือดมากขึ้น
.
กลไกที่เป็นไปได้ คือ หมอ-เภสัชกรในยุโรปให้ยาปฏิชีวนะมากเกินพอดีในโรคท้องเสีย ทำให้เกิดเชื้อดื้อยา และมีการแลกเปลี่ยน DNA ดื้อยากันข้ามสายพันธุ์ (เป็นไปได้มาก), หรือไม่ก็เกิดการกลายพันธุ์ของเชื้อครั้งใหม่ (เป็นไปได้น้อย)
.
การพบเชื้อท้องเสียชนิดทำให้ช็อคระบาด และหาแหล่งแพร่เชื้อไม่ได้ ทำให้มีความเป็นไปได้ว่า เชื้อจะระบาดต่อไปอีกหลายเดือน อาจแพร่กระจายไปทั่วยุโรป หรือทั่วโลกได้ในไม่กี่เดือนข้างหน้า
.
การล้างมือด้วยสบู่ หรือถูมือด้วยแอลกอฮอล์บ่อยๆ อย่างน้อยก่อนกินอาหาร-ดื่มน้ำ-เข้าบ้าน-เข้านอน, หลังใช้ห้องน้ำ-ใช้ของร่วมกับคนอื่น (เช่น โทรศัพท์ คอมพิวเตอร์ ฯลฯ)-สัมผัสสัตว์เลี้ยง-สัมผัสเนื้อดิบ หมูดิบ ไข่ดิบ
.
การล้างผักให้สะอาด ทำความสะอาดผิวเปลือกไข่-ผลไม้ด้วยน้ำยาล้างจาน (ใช้ฟองน้ำล้างจาน), ไม่กินนมดิบ-หมูดิบ-เนื้อดิบ-ปลาดิบมีส่วนป้องกันโรคได้
.
การหยุดกินผักดิบในช่วงที่มีการระบาด กินผักสุกแทน อาจช่วยป้องกันโรคได้
.
การใช้ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยที่ปนเปื้อนมูลสัตว์อาจทำให้เกิดการแพร่กระจายของเชื้อ อี. โคลายได้
.
การจับมือทักทายแบบฝรั่งทำให้เชื้อระบาดไปได้เร็ว, การไหว้ทักทาย หรือคำนับแบบตะวันออกมีส่วนป้องกันการระบาดของเชื้อได้ดี
.
ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ
.