วิสาขามหาอุบาสิกา : หนึ่งคนตาย เพื่อให้ล้านคนตื่น
รายงานโดย :ว. วชิรเมธี ผู้อำนวยการสถาบันวิมุตตยาลัย

นางวิสาขามหาอุบาสิกา เป็นสาวิกาที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่งในสมัยพุทธกาล นางบรรลุธรรมเป็นพระโสดาบันตั้งแต่อายุเพียง 7 ขวบ เมื่อแต่งงานมีครอบครัวแล้ว นางมีชื่อเสียงในฐานะที่เป็นเศรษฐินีผู้ใจบุญอันดับต้นๆ ของบ้านเมือง ทุกวันนางวิสาขาจะนิมนต์พระมาฉันภัตตาหารวันละ 500 รูป เป็นประจำ เวลาที่เหลือจากนั้น ก็ออกงานสังคมเป็นหลัก ด้วยความที่มีภารกิจมากมาย นางจึงไม่อาจทำหน้าที่จัดภัตตาหารถวายพระด้วยตนเองได้ทุกวัน ภาระในการดูแลถวายความสะดวกแด่พระสงฆ์จึงตกอยู่ในมือของหลานคนหนึ่งชื่อสุทัตตี
อยู่มาวันหนึ่งนางสุทัตตีถึงแก่กรรมด้วยโรคปัจจุบันทันด่วน นางวิสาขาเสียใจมาก เมื่อทำฌาปนกิจแล้ว จึงเดินทางไปเฝ้าพระพุทธเจ้าถึงที่ประทับ
พระพุทธองค์ทรงเห็นนางโศกเศร้ามาก จึงตรัสถาม
วิสาขา นี่มันเรื่องอะไรกัน จึงมานั่งร้องไห้อยู่อย่างนี้
ข้าแต่พระผู้มีพระภาค สุทัตตีเป็นที่รักอย่างเหลือเกินของหม่อมฉัน เธอเป็นกุลสตรีที่สมบูรณ์ด้วยวัตรอันงามพร้อมไปเสียทุกอย่าง เมื่อสิ้นเธอแล้ว คนดีถึงเพียงนี้หม่อมฉันจะหาได้จากที่ไหนอีก
วิสาขา ในเมืองสาวัตถีคนประมาณเท่าไร
ประมาณ 70 ล้าน พระเจ้าข้า
ถ้าคนเหล่านั้น มีความประพฤติดี มีใจสูง เช่นหลานของเธอ เธอจะต้องการเขาไหม? เธอจะยังรักเขาไหม?
หม่อมฉันต้องรักเขาแน่นอน พระเจ้าข้า
ก็ในเมืองสาวัตถีมีคนตายวันละประมาณเท่าไร
มีคนตายจำนวนมากทุกวันพระเจ้าข้า
วิสาขา ถ้าอย่างนั้นเธอจะมิต้องเศร้าโศก ร้องไห้ทั้งกลางวันกลางคืนหรือ
ด้วยพุทธดำรัสเชิงอุปมาอุปไมยดังกล่าวมานางวิสาขาจึงได้สติ กราบบังคมทูลกับพระผู้มีพระภาคว่า
ช่างเถิด พระเจ้าข้า หม่อมฉันทราบแล้ว
พระพุทธองค์ทรงจบธรรมกถาวันนั้นด้วยพุทธดำรัสชี้ทางสว่างแก่นางวิสาขาว่า
ความโศกย่อมเกิดจากความรัก ความกลัวย่อมเกิดจากความรัก ความโศกและความกลัวย่อมไม่มี แก่ผู้ที่หลุดพ้นจากความรัก