ความหลังที่ริมฝั่งบางปะกง

พรรณี จารุสมบัติ

ทุกครั้งที่ฉันมองเห็นตึกรามบ้านช่องในกรุงเทพฯ ซึ่งปัจจุบันฉันอาศัยอยู่มาเป็นเวลา 25 ปีแล้ว ความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นปีแล้วปีเล่า มีแต่สถานที่ก่อสร้างเพิ่มขึ้นมากมาย ตึกสูงลิบลิ่วจนแหงนหน้ามองไม่เห็นยอดตึก เทคโนโลยีก้าวตามประเทศมหาอำนาจ ถนนหนทางที่ทันสมัยสะพานลอย ทางด่วนลอยฟ้า รถไฟฟ้า ฯลฯ

สรุปแล้วกรุงเทพฯ เมืองหลวงของเราเต็มไปด้วยความเจริญทางด้านวัตถุ ทำให้ฉันตระหนักว่าปัจจุบันความเจริญ หมายถึง สถานที่ที่ไกลจากธรรมชาติ มีแต่สิ่งก่อสร้างที่ไร้จิตวิญญาณ โดยที่มนุษย์ตกเป็นทาสวัตถุสิ่งของเหล่านี้อย่างไม่รู้ตัว แต่ความเจริญทางด้านจิตใจเล่า ใครคำนึงถึงเรื่องนี้กันบ้างนะ

ความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของบ้านเมืองทำให้ฉันมักฝันกลางวัน คือตอนสมัยที่ฉันเป็นเด็กเล็ก ๆ เกิดอยู่ในชนบท เป็นความประทับใจที่ไม่สามารถจะย้อนกลับไปสัมผัสได้อีก ไม่ว่าจะเป็นท้องทุ่งนาที่สุดลูกหูลูกตา ฤดูหนาวจะเต็มไปด้วยรวงข้าวเหลืองอร่าม และยอดต้นข้าวที่เขียวขจี ถึงแม้ฉันจะไม่ได้เป็นลูกชาวนา แต่บ้านของฉันก็แวดล้อมไปด้วยท้องทุ่งนา

พอชาวนาเกี่ยวข้าวแล้ว ท้องนาก็จะเต็มไปด้วยข้าวตก (คือข้าวที่เหลือจากชาวนาเกี่ยวทิ้งไว้) พวกเราเด็ก ๆ ก็จะออกไปเดินเก็บข้าวตกแล้วเอาไปขายให้โรงสีข้าว ได้สตางค์มาซื้อขนม บางครั้งพวกเราก็จะทำตัวเป็นนักประติมากรรม เอาดินตามท้องนามาปั้นรถแข่ง ปั้นลูกกระสุนไว้เล่นกันตามประสาเด็ก ไม่ก็ออกจับปลาหาปู ดักจับปลาเข็มในบึง

บ้านของฉันตั้งอยู่ใกล้แม่น้ำบางปะกง ซึ่งในสมัยนั้นจะอุดมไปด้วยสัตว์น้ำทุกชนิด น้ำใสสะอาดลงเล่นน้ำกันอย่างมีความสุข หน้าหนาวก็จะออกเรือไปที่ปากแม่น้ำเอาสวิงไปช้อนเคย (เคย คือ กุ้งตัวเล็กมากใช้ทำกะปิ) ฉันมักจะขอข้างบ้านติดเรือไปกับเขาด้วย (เป็นเด็กผู้หญิงที่ชอบผจญภัยหนีพ่อแม่ไป) ชาวบ้านที่จับปลาจับกุ้งเป็นอาชีพ มักจะพายเรือพร้อมปลาที่จับได้เป็น ๆ ส่วนมากจะเป็นปลากระพงและกุ้งแม่น้ำตัวใหญ่ๆแขวนไว้ข้างเรือ

เมื่อถึงหน้าบ้านใครก็จะแวะจอดเรือแล้วตะโกนถามว่า “เอาปลา เอากุ้งไหมจ๊ะ” แม่ของฉันก็จะออกมาเลือกซื้อแล้วจะแขวนปลาไว้ที่คลองหน้าบ้าน จนกระทั่งถึงเวลาทำกับข้าว ดูเหมือนโหดจะร้ายนะ เพราะปล่อยให้ปลามันคอยเวลาที่เราจะประหารมัน แต่ก็เป็นวิถีชีวิตของชาวบ้านในชนบทเมื่อ 40 ปีก่อน ซึ่งปัจจุบันคงทำไม่ได้แล้ว

ปัจจุบันพวกเราให้คำจำกัดความ สิ่งแวดล้อมแบบนั้นว่ากันดาร ไม่เจริญ ฉันมักจะเจ็บปวดกับคำว่า ”กันดาร” เพราะสิ่งที่หลงเหลือในความประทับใจคือ ชาวบ้านอยู่กันอย่างอารีอารอบ สามารถเก็บผัก หากุ้ง หาปลาตามท้องไร่ท้องนา ที่เราไม่ได้เป็นเจ้าของได้ ทุกคนอยู่อย่างสงบสุข หน้าตายิ้มแย้ม แจ่มใส ทักทายรู้จักกัน คนนี้ลูกใคร แม่ใคร หลานใคร ไปไหนมาไหนไม่ต้องกลัว โจรขโมยแทบจะไม่เคยเห็น

แต่ปัจจุบันเมื่อฉันขับรถ (คันหรู) กลับบ้านเกิด (จ.ฉะเชิงเทรา) ผ่านสองข้างทางมีแต่บ่อเลี้ยงกุ้ง ไม่เห็นชาวนาพร้อมไอ้ทุยคู่ใจเดินไถนา ยอดต้นข้าวที่พริ้วไสวตามแรงลม กลายเป็นบ่อดินที่แตกระแหง รอยยิ้มของผู้คนเปลี่ยนไปเป็นคิ้วที่เริ่มขมวดเข้าหากันเสมือนผูกโบว์ไว้ตลอดเวลา เด็ก ๆ นั่งอยู่ในบ้านจ้องจอสี่เหลี่ยมพร้อมมือกดที่แป้นเล่นเกม ส่วนใหญ่เป็นเกมการต่อสู้ ผู้ชนะที่ฆ่าคนอื่นหมดกลายเป็นวีระบุรุษ

ฉันไม่แปลกใจเลยว่าทำไมเด็กจนถึงเยาวชนของเรากลายเป็นเด็กก้าวร้าวชอบตีกัน ทะเลาะกัน คำตอบของฉันคือ ความเจริญของวัตถุและเทคโนโลยีทั้งหลาย ที่พวกเราส่วนใหญ่ใช้ไม่ถูกทางและไม่สามารถควบคุมผู้ที่จะใช้สิ่งของเหล่านี้ให้เหมาะสมกับอายุที่สามารถจะรู้ว่าอะไรคือสิ่งที่ดี และอะไรคือสิ่งที่ไม่ดี

ความประทับใจในวัยเด็กของฉันคงไม่สามารถจะย้อนกลับมาให้เด็ก ๆ ในรุ่นปัจจุบันสัมผัสได้แล้ว

ฉันรู้สึกเสียดาย และขอไว้อาลัยต่อภาพเก่า ๆ นั้น แม่น้ำบางปะกงกลายสภาพเป็นที่ทิ้งของเสียจากโรงงานที่เกิดขึ้นใหม่ กุ้งปูปลาหายไปจากแม่น้ำที่เคยอุดมสมบูรณ์ เด็ก ๆ ไม่กล้าลงว่ายน้ำ กลัวเป็นโรคผิวหนัง นี่แหละ คือ ความเจริญของคนสมัยนี้ ฉันขอไว้อาลัยอีกครั้งเป็นครั้งสุดท้าย….
----------------

Create Date : 02 ตุลาคม 2548		0 comments
Last Update : 2 ตุลาคม 2548 10:30:44 น.
Counter : 598 Pageviews.
Share Tweet