ถ้ามัวรอให้รู้เรื่องที่ไม่จำเป็นเสียก่อน
ก็ตายเปล่า
มาลุงก๎ยบุตร ! เปรียบเหมือนบุรุษผู้หนึ่ง ถูกลูกศร
อันกำซาบด้วยยาพิษอย่างแรงกล้า, มิตร อำมาตย์ ญาติ
สายโลหิต จัดการเรียกแพทย์ผ่าตัดผู้ชำนาญ. บุรุษอย่าง
นั้นกล่าวอย่างนี้ว่า ถ้าเรายังไม่รู้จักตัวบุรุษผู้ยิงเราว่าเป็น
กษัตริย์ พราหมณ์ เวสส์ ศูทร ชื่อไร โคตรไหน ฯลฯ,
ธนูที่ใช้ยิงนั้นเป็นชนิดหน้าไม้หรือเกาทัณฑ์ ฯลฯ เสีย
ก่อนแล้ว, เรายังไม่ต้องการจะถอนลูกศรอยู่เพียงนั้น.
มาลุงก๎ยบุตร ! เขาไม่อาจรู้ข้อความที่เขาอยากรู้นั้นได้เลย
ต้องตายเป็นแท้ !
อุปมานี้ฉันใด; อุปไมยก็ฉันนั้นเหมือนกัน, บุคคล
ผู้นั้นกล่าวว่า เราจักยังไม่ประพฤติพรหมจรรย์ในสำนัก
ของพระผู้มีพระภาคเจ้า จนกว่าพระองค์จักแก้ปัญหา
ทิฏฐิสิบประการแก่เราเสียก่อน, และตถาคตก็ไม่พยากรณ์
ปัญหานั้นแก่เขา เขาก็ตายเปล่า โดยแท้.

มาลุงก๎ยบุตร ! ท่านจงรู้ซึ่งสิ่งที่เราไม่พยากรณ์ไว้
โดยความเป็นสิ่งที่เราไม่พยากรณ์, รู้ซึ่งสิ่งที่เราพยากรณ์ไว้
โดยความเป็นสิ่งที่เราพยากรณ์.
อะไรเล่าที่เราไม่พยากรณ์ ?
คือความเห็นสิบประการว่า โลกเที่ยง โลกไม่เที่ยง
โลกมีที่สิ้นสุด โลกไม่มีที่สิ้นสุด ฯลฯ (เป็นต้น), เป็นสิ่งที่เรา
ไม่พยากรณ์.
มาลุงก๎ยบุตร ! อะไรเล่าที่เราพยากรณ์ ?
คือสัจจะว่า “นี้เป็นทุกข์, นี้เป็นเหตุให้เกิดทุกข์,
นี้เป็นความดับไม่เหลือของทุกข์, และนี้เป็นทางดำเนิน
ให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์” ดังนี้ : นี้เป็นสิ่งที่เรา
พยากรณ์.
เหตุใดเราจึงพยากรณ์เล่า ?
เพราะสิ่งๆ นี้ ย่อมประกอบอยู่ด้วยประโยชน์
เป็นเงื่อนต้นของพรหมจรรย์ เป็นไปพร้อมเพื่อความ
หน่ายทุกข์ ความคลายกำหนัด ความดับ ความรำงับ
ความรู้ยิ่ง ความรู้พร้อม และนิพพาน.
ม. ม. ๑๓/๑๔๖-๑๕๑/๑๔๙-๑๕๐,๑๕๒.

***สิ่งที่ควรรู้มากกว่าสิ่งอื่นคือ อริยสัจสี่.....