ทาง ๒ สายที่ไม่ควรเดิน
ภิกษุ ท. ! มีสิ่งที่แล่นดิ่งไปสุดโต่ง (อนฺตา) อยู่
๒ อย่าง ที่บรรพชิตไม่ควรข้องแวะด้วย.
สิ่งที่แล่นดิ่งไปสุดโต่งนั้นคืออะไร ?
คือ การประกอบตนพัวพันอยู่ด้วยความใคร่ใน
กามทั้งหลาย (กามสุขัลลิกานุโยค) อันเป็นการกระทำที่ยังต่ำ
เป็นของชาวบ้าน เป็นของชั้นบุถุชน ไม่ใช่ของพระอริยเจ้า
ไม่ประกอบด้วยประโยชน์,
และการประกอบความเพียรในการทรมานตนให้
ลำบาก (อัตตกิลมถานุโยค) อันนำมาซึ่งความทุกข์ ไม่ใช่ของ
พระอริยเจ้า ไม่ประกอบด้วยประโยชน์, สองอย่างนี้แล.
ภิกษุ ท. ! ข้อปฏิบัติเป็นทางสายกลาง (มัชฌิมา-
ปฏิปทา) ที่ไม่ดิ่งไปหาสิ่งสุดโต่งสองอย่างนั้น เป็นข้อ
ปฏิบัติที่ตถาคตได้ตรัสรู้เฉพาะแล้ว เป็นข้อปฏิบัติที่
ตถาคตได้ตรัสรู้เฉพาะแล้ว เป็นข้อปฏิบัติทำให้เกิดจักษุ
เป็นข้อปฏิบัติทำให้เกิดญาณ เป็นไปเพื่อความสงบ เพื่อ
ความรู้อันยิ่ง เพื่อความตรัสรู้พร้อม เพื่อนิพพาน.

ภิกษุ ท. ! ข้อปฏิบัติที่เป็นทางสายกลาง ที่ไม่
ดิ่งไปหาที่สุดโต่งสองอย่างนั้น เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ ท. ! ข้อปฏิบัติอันเป็นทางสายกลางนั้น
คือ ข้อปฏิบัติอันเป็นหนทางอันประเสริฐ ประกอบอยู่
ด้วยองค์แปดประการ นี่เอง.
แปดประการคืออะไรเล่า ?
คือ สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นชอบ) สัมมาสังกัปปะ
(ความดำริชอบ) สัมมาวาจา (การพูดจาชอบ) สัมมากัมมันตะ
(การทำการงานชอบ) สัมมาอาชีวะ (การเลี้ยงชีวิตชอบ)
สัมมาวายามะ (ความพากเพียรชอบ) สัมมาสติ (ความระลึก
ชอบ) สัมมาสมาธิ (ความตั้งใจมั่นชอบ).
มหาวาร. สํ. ๑๙/๕๒๘/๑๖๖๔.