จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกมีปัญหาพัฒนาการล่าช้า แพทย์หญิงนันทกรณ์ เอื้อสุนทรวัฒนา กุมารแพทย์พัฒนาการและพฤติกรรม

อยากทราบว่า จะสังเกตได้อย่างไรว่าลูกทำสิ่งต่างๆได้ช้ากว่าปกติ และสามารถรอได้ถึงเมื่อไหร่ หรือเมื่อไหร่ควรมองหาความผิดปกติค่ะ

“ความเป็นจริงแล้ว แทบไม่มีเด็กคนใดที่จะมีพัฒนาการเร็วช้าเหมือนกัน 100 เปอร์เซ็นต์ค่ะ แต่ละคนจะมีความเร็วในพัฒนาการแต่ละด้านต่างๆ กัน บางคนเดินได้เร็วกว่า แต่อาจพูดช้ากว่าเด็กอายุเท่ากันอีกคนหนึ่ง แต่ในความแตกต่างนี้มีช่วงเวลาที่ยังถือว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติ และหากเลยจากนั้น ต้องสงสัยว่ามีปัญหาหรือไม่ เช่น ถ้าเด็กอายุ 6 เดือนยังหันหาเสียงไม่ได้ถูกต้อง อาจต้องระวังปัญหาการได้ยิน หรือเด็กอายุขวบครึ่งยังพูดคำที่มีความหมายไม่ได้เลยแม้แต่คำเดียว ก็ควรต้องปรึกษากุมารแพทย์เป็นต้น
...สัญชาตญาณของพ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดูเด็กเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญและมักเชื่อถือได้ เมื่อไรที่ท่านเห็นว่าเด็กมีปัญหา ควรปรึกษากุมารแพทย์ แต่การปรึกษากุมารแพทย์เฉพาะเวลามีข้อสงสัย อาจทำให้พบความผิดปกติได้ช้าเกินไป ซึ่งสมาคมกุมารแพทย์แห่งสหรัฐอเมริกา ได้แนะนำแนวทางการเฝ้าระวังติดตามประเมินพัฒนาการ โดยแนะนำให้สอบถามความกังวลหรือข้อสงสัยของผู้ปกครองทุกครั้งที่มารับบริการทางการแพทย์ เช่น การรับวัคซีนทุกครั้ง การเจ็บป่วยด้วยโรคทางกายอื่นๆ โดยให้ทำการประเมินพัฒนาการได้ทันทีหากผู้ปกครองหรือแพทย์สงสัยว่าจะมีปัญหา
...หากไม่มีข้อสงสัยใดๆ แนะนำให้ประเมินพัฒนาการในเด็กทุกคนด้วยเครื่องมือประเมินพัฒนาการที่ได้มาตรฐาน เมื่ออายุ 9 เดือน 18 เดือน และ 30 เดือน พร้อมการนัดรับวัคซีนที่อายุนั้น และหากทำการตรวจประเมินแล้วพบว่ามีความผิดปกติจริง กุมารแพทย์ควรส่งต่อให้พบผู้เชี่ยวชาญ เช่น กุมารแพทย์พัฒนาการเด็ก กุมารแพทย์ด้านระบบประสาท หรือจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น โดยขึ้นกับอาการของเด็ก เพื่อหาสาเหตุและให้การรักษาอย่างทันท่วงที แต่หากทำการตรวจประเมินแล้วยังไม่พบว่ามีความผิดปกติชัดเจนในครั้งนั้น แนะนำให้เฝ้าระวังและรับการประเมินซ้ำเป็นระยะตามแต่แพทย์เห็นสมควรค่ะ
…แนวทางการเฝ้าระวังและประเมินพัฒนาการก็มีดังนี้ หนึ่ง ตอบแบบสอบถามเรื่องพัฒนาการของผู้ป่วยเด็กทุกรายที่มารับการรักษาในคลินิกผู้ป่วยนอก โดยเฉพาะผู้ที่มารับวัคซีนในช่วงอายุ 9, 18 และ 24/30 เดือน ต่อมา หากมีข้อสงสัย หรือความกังวลใดๆ ให้ส่งพบกุมารแพทย์พัฒนาการเด็กได้ทันที หากไม่มีข้อสงสัยใดๆ แนะนำให้ทำแบบสอบถามเพื่อประเมินพัฒนาการเด็ก หากตอบว่ามีความกังวล 1 ข้อขึ้นไป แนะนำให้พบกุมารแพทย์พัฒนาการเด็ก หากไม่มีความกังวลใดๆ แนะนำให้รับการประเมินตามอายุเบื้องต้น
...และเมื่อพบกุมารแพทย์พัฒนาการเด็ก แพทย์จะซักประวัติด้านพัฒนาการและด้านอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ตรวจร่างกาย และประเมินพัฒนาการด้วยเครื่องมือมาตรฐาน แจ้งผลการประเมินแก่ผู้ปกครอง รวมทั้งคำแนะนำในการส่งเสริมกระตุ้นพัฒนาการ ส่วนในกรณีที่ผู้ปกครองไม่สะดวกในการประเมิน ณ วันนั้น หรือผู้ที่พามาพบแพทย์ไม่ใช่ผู้ดูแลหลัก แนะนำให้นำแบบสอบถามกลับไปตอบที่บ้านได้ และนำมาในครั้งถัดไป
...สำหรับลูกวัย 3 - 6 ปี หรือระยะปฐมวัย ถือเป็นวัยก่อนเข้าสู่ระบบการศึกษา โดยเด็กส่วนใหญ่เริ่มเข้าเรียนชั้นอนุบาล ในวัยนี้เด็กจะเรียนรู้การช่วยเหลือตนเอง การอยู่ร่วมกับผู้อื่น เริ่มแยกจากพ่อแม่และบ้านมากขึ้น มีการพัฒนาการด้านภาษาอย่างรวดเร็วในด้านการพูด และเริ่มต้นเรียนรู้การอ่าน เขียน เรียนรู้จากสิ่งแวดล้อมได้มาก แต่ในขณะเดียวกัน ก็เป็นช่วงที่เริ่มมีปัญหาได้ และอาจส่งผลต่อพัฒนาการและพฤติกรรมที่เป็นปัญหาในอนาคตได้ หากเด็กมีพัฒนาการที่ช้ากว่าวัย หรือพฤติกรรมที่เป็นปัญหา ควรต้องรีบหาสาเหตุและแก้ไข เพราะหลายปัญหาหากพ้นเลยวัยนี้ไปจะยิ่งแก้ไขได้ยาก เช่น เด็กพัฒนาการช้า พูดช้า ซน สมาธิสั้น พฤติกรรมดื้อรั้น ก้าวร้าว เป็นต้น
...ซึ่งคุณแม่สามารถตรวจสอบพัฒนาการที่ลูกควรทำได้ตามวัย เช่น ในเด็กอายุ 3 ขวบ ได้แก่ เขาสามารถบอกชื่อสัตว์ในหนังสือที่ดูด้วยกันได้อย่างน้อย 1 รูป สามารถนั่งฟังนิทานได้อย่างสนุกสนาน นานอย่างน้อย 5 นาที ถามคำถามว่าอะไรเกี่ยวกับเรื่องที่อ่านด้วยกันได้ เช่น “บุรุษไปรษณีย์คืออะไร” โยนบอลข้ามศีรษะได้ไกลกว่า 5 ฟุต พูดแล้วผู้ใหญ่ทั่วไปฟังเข้าใจได้ ไม่ใช่เฉพาะคนใกล้ชิด ช่วยหยิบของยกของได้ ตอบได้ว่าตัวเองเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย บอกสีได้อย่างน้อย 1 สี พูดคุยเป็นประโยคที่มีอย่างน้อย 3 คำเป็นหลัก เป็นต้น
….Checklist ดังกล่าว เป็นแนวทางช่วยในการประเมินความสามารถของลูกได้ว่าสมวัยหรือไม่ หากเด็กทำได้ช้ากว่าวัยหลายข้อ อาจต้องสงสัยว่ามีปัญหาพัฒนาการล่าช้า ควรปรึกษากุมารแพทย์ และอาจต้องส่งต่อเพื่อประเมินกับผู้เชี่ยวชาญ เช่น กุมารแพทย์พัฒนาการและพฤติกรรมค่ะ”

Create Date : 17 กุมภาพันธ์ 2554		0 comments
Last Update : 17 กุมภาพันธ์ 2554 8:48:48 น.
Counter : 908 Pageviews.
Share Tweet