ยกมาจากตอนหนึ่งในนิยาย “ปีศาจ” ของ อาจารย์ เสนีย์ เสาวพงศ์

ขอถือโอกาสรีวิวหนังสือไปในตัว แต่ออกตัวก่อนว่ายังอ่านไม่จบ แต่เท่าที่อ่านมาจนครึ่งเรื่อง... ทุกตัวอักษร นั้นมันกินเข้าไปในจิตใจ แม้ว่าเรื่องราวในนิยายจะเกิดหลังสงครามโลกครั้งที่สอง... แต่เรารู้สึกว่า เรื่องราวที่เกิดในนิยายมันไม่ต่างกับตอนนี้เลย หากเราหยิบยกประเด็นที่จับได้จากการอ่านมาครึ่งเรื่อง...

พูดถึงความหมายของคำว่า “อกหัก”ของปัญญาชนคนหนึ่งที่มีอุดมการณ์เต็มเปี่ยมที่จะนำความรู้ความสามารถไปใช้ประโยชน์เพื่อประชาชน

แล้วความรู้สึกของอกหักเพราะไม่สมหวังในรักกับอกหักเพราะไม่สมหวังในอุดมการณ์มันแตกต่างกันไหมล่ะถามเองตอบเอง เท่าที่นึกออก... อกหักเพราะไม่สมหวังในรักนี่เราไม่ต้องอยู่กับต้นเหตุแล้วก็ได้แค่จากมาก็คงพอทำให้ฟื้นฟูจิตใจได้เอง แต่อกหักเพราะไม่สมหวังในอุดมการณ์นี่เราจะจากสิ่งนั้นมาได้ขาดหรือไม่หากว่าเรายังต้องมีชีวิตวนเวียนในสิ่งนั้นๆ อย่างไม่อาจหลีกหนีได้...

ในตอนท่อนท้ายๆ ในบทที่ยกมา ตัวละครกล่าวไว้ว่า

“... เป็นแต่ว่าเราเลิกความฝันลมๆ แล้งๆ ที่เคยมีมาแต่ก่อนนั้น มาคิดถึงสภาพความเป็นจริง และเผชิญกับชีวิตตามสภาพที่มันเป็นจริงให้เหมาะสมต่อไป"

สิ่งที่ตัวละครเอ่ยนั้นจะทางแก้อาการอกหักในอุดมการณ์จริงหรือ แล้วอะไรคือสภาพที่เป็นจริง... ที่เหมาะสม

อุดมการณ์และความคิดที่แตกต่างของปัญญาชนรุ่นใหม่กับคนรุ่นก่อน

รวยหรือจนจากวรรณะที่เกิดจากการวัดค่าที่ยศถาบรรดาศักดิ์และเงินทอง

ความดีกับความเลวที่อาจแยกกันไม่ออกในบางความสัมพันธ์

สิทธิสตรีและบทบาทของสตรีในสังคม

ทุกประเด็นในนิยายนั้นก็ยังเป็นคงร่วมสมัยอยู่และก็คิดว่ามันจะเป็นแบบนี้ต่อไปในอนาคต เพราะ...เราเปลี่ยนไปเชื่อว่าแสงรำไรนั้นเป็นแสงที่ดีพอเหมาะสม... สังคมศิวิไลซ์

RIP แด่อุดมการณ์ที่ถูกทิ้งให้จมดิ่งหายไปในก้นบึ้งของความทรงจำและ RIP ผู้ซึ่งตายจากอุดมการณ์ของตัวเอง

สุดท้าย ขอบคุณอาจารย์ เสนีย์ ที่เขียนสิ่งดีๆ เป็นคุณค่าทางปัญญาให้เราได้ฉุกคิด