พิกัดตรีสาร พิกัดตรีสาร หลักใหญ่ๆในการท่องจำเป็นอันดับแรก ต้องท่องพิกัดยาในแต่ละอย่างให้ได้ก่อน ว่าชื่ออะไร มีอะไรบ้าง และสรรพคุณเป็นเช่นไร พิกัดตรีสาร ให้คุณในฤดูหนาว 3 อย่าง ได้แก่ รากเจตมูลเพลิง เถาสะค้าน รากช้าพลู สรรพคุณ แก้โรคในฤดูหนาว ต่อจากนั้นจึงค่อยๆเริ่มศึกษาต้นสดต้นแห้ง ของตัวยานั้นๆการที่จะจำได้ ต้องเป็นคนช่างสังเกต เพราะบางชนิด มีความใกล้เคียงกันมาก จนแยกกันไม่ออก ดมกลิ่น สัมผัสดู ตลอดจนต้องชิมดู จึงจะรู้ว่าเป็นต้นอะไร รากเจตมูลเพลิง รสร้อน กระจายเลือดลม แก้จตุกาละเตโช ฆ่าพยาธิ์ แก้คุดทะราด แก้ริดสีดวง บำรุงธาตุ เถาสะค้าน รสร้อน แก้ลมอันเกิดแก่กองธาตุพิการ รากช้าพลู รสร้อน แก้คูถเสมหะ แก้ลม สรรพคุณรวมของพิกัดตรีสาร แก้โรคเกิดจาก เสมหะ ดี ลมในกองธาตุฤดู และอายุสมุฏฐานใช้สัดส่วน 1:1:1 มหาพิกัดตรีสารแก้ในกองวสันตฤดู (ฤดูฝน) แก้ปิตตะ วาตะ เสมหะ ในกองธาตุ กองฤดู กองอายุ .... เจตมูลเพลิง ชื่อไม้พุ่มขนาดเล็กหลายชนิดในสกุล Plumbago วงศ์ Plumbaginaceae เช่น เจตมูลเพลิงแดง (P. indica L.) ดอกสีแดง และเจตมูลเพลิงขาว (P. zealanica L.) ดอกสีขาว รากของทั้ง 2 ชนิด มีรสเผ็ดร้อน ใช้ทำยาได้" ภาพนี้จากห้องต้นไม้ pantip เจตมูลเพลิงแดง เป็นที่นิยมนำไปเป็นไม้ประดับ ทำให้รากมีราคาแพงมาก เป็นที่ต้องการของตลาดยาไทย เก็บเกี่ยวได้เมื่อครบหนึ่งปี จึงจะมีประสิทธิภาพสูงสุด สรรพคุณของ เจตมูลเพลิงแดง : รากแห้ง ใช้ขับประจำเดือน กระจายลม บำรุงธาตุ รักษาโรคริดสีดวงทวาร พบว่ามีสาร Plumbagin ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นการบีบตัวของมดลูกและลำไส้ ช่วยให้มีการหลั่งน้ำย่อยเพิ่มขึ้น เพิ่มความอยากอาหาร แต่ควรระวังในการใช้ เนื่องจาก Plumbagin ระคายเคืองต่อทางเดินอาหาร และอาจเป็นพิษได้ เจตมูลเพลิงขาว สรรพคุณของเจตมูลเพลิงขาว ราก - เป็นยารักษาโรคผิวหนัง กลากเกลื้อนและผื่นคัน ขับพยาธิ แก้ปวดข้อ ขับประจำเดือน ขับลมลำไส้ แก้อาการหาวเรอ ต้น - เป็นยาขับระดู ใบ - แก้ฟกช้ำ ฝีบวม มาเลเรีย ข้อห้ามใช้ : ห้ามใช้ในหญิงท้อง จะทำให้แท้งได้ เพราะมีฤทธิ์ร้อนและบีบมดลูกเหมือนรากเจตมูลเพลิงแดง (Plumbago indica L.) แต่ฤทธิ์อ่อนกว่า จาก Herb รอบรู้ หยิบยืมมาให้ดูกัน ว่าหน้าตาเป็นแบบนี้ที่เรียกเจตมูลเพลิงขาว นอกจากเจตมูลเพลิงแดง และเจตมูลเพลิงขาวแล้ว ยังมีเจตมูลเพลิงอีกชนิดหนึ่งที่เรียกว่า เจตมูลเพลิงฝรั่ง หรือที่มีชื่อไทยว่า พยับหมอก เป็นไม้พุ่มในวงศ์เดียวกันกับเจตมูลเพลิง 2 ชนิดข้างต้น แต่เป็นชนิดที่มีชื่อว่า Plumbago auriculata Lam. ก็ขอนำมาบันทึกไว้ด้วย สะค้าน ไม่มีภาพมาให้ชม เพราะหายากมาก และไม่มั่นใจ ว่าที่เห็นจะใช่หรือเปล่า ติดไว้ก่อนละกัน ชื่อท้องถิ่น จะขัด จัดค่าน ลักษณะทางสัณฐานวิทยาทั่วไป ต้น เป็นไม้เถาเลื้อยขนาดกลาง พาดพันตามต้นไม้ใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลาง 4-5 เซนติเมตร เถายาว 5-6 เมตร เนื้อเถามีหน้าตัดเป็นรัศมี เปลือกค่อนข้างอ่อนเนื้อสีขาว ใบ ใบเดี่ยวรูปหอก ปลายแหลมสีเขียวเข้ม ใบยาว 3-4 นิ้ว กว้าง 2 นิ้ว สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมในการเจริญเติบโต เป็นพืชป่า เกิดตามป่าดิบชื้นทั่ว ๆ ไป การขยายพันธุ์ เมล็ด การใช้ประโยชน์ ทางอาหาร ใช้เถาไส้แกงแคเป็นเครื่องชูรส โดยลอกเปลือกออกแล้วหั่นแฉลบเป็นแว่น ๆ หรือใส่แกงขนุนอ่อน สุกรับประทานเป็นผักแกล้มกับลาบ ก้อย สรรพคุณของสะค้าน ใบ ขับลมในลำไส้ แก้แน่นจุกเสียด แก่ธาตุพิการ ดอก แก้ลมอัมพฤกษ์ ผล แก้ลมในทรวงอก เถา ขับลมในลำไส้ แก้จุกเสียด บำรุงธาตุ แก้ธาตุพิการ บำรุงกำลัง ราก แก้ไข้ แก้หืด แก้จุกเสียด รักษาธาตุ ชะพลูเป็นไม้เถาเลื้อย ใบเป็นรูปหัวใจสีเขียวเข้ม เป็นมัน มีรสฉุนและออกเผ็ดเล็กน้อย ชะพลูมีอยู่ 2 ชนิด ชนิดเป็นพรรณไม้เถา ลักษณะลำต้น ใบ ดอก และรสก็มีลักษณะเดียวกัน แต่จะผิดกันตรงที่ลำต้นเป็นเถาเท่านั้น ส่วนคุณสมบัติในทางยาก็ใช้อย่างเดียวกัน ชนิดเถานี้เรียกกันว่า ชะพูเถา(ไทยภาคกลาง) ปูริงนก ผักปูริง ผักปูลิง ผักอีเลิด (ภาคเหนือ) ภาพนี้เป็นฝีมือผู้เขียนเอง เพราะขึ้นเป็นดงอยู่หลังบ้าน เคยอ่านเจอ บอกว่าหากรับประทานใบช้าพลูมากๆให้ดื่มน้ำตาม เพราะมีตะกอนตกค้าง ไม่เป็นผลดีกับไต อะไรๆจะพืชสมุนไพร จะรับประทานก็ต้องศึกษาอย่างถ่องแท้เสียก่อน หากไม่คิดอะไร เดินสายกลางเข้าไว้ ปลอดภัยที่สุด ส่วนที่ใช้ : ต้น ใบ ราก ใช้เป็นยา สรรพคุณของช้าพลู ต้น ใช้เป็นยารักษาเหสมหะในทรวงอก ใบ ทำให้เสมหะงวดแห้งและช่วยเจริญอาหาร ยังใช้ปรุงเป็นยารักษาธาตุพิการ และธาตุนํ้าพิการ บำรุงธาตุ ลำต้น รสเผ็ดร้อน แก้เสมหะในทรวงอก ขับเสมหะ แก้รู้สึกว่าแห้งในอก ( ธาตุน้ำในอก ) ดอก ( ลูก ) รสเผ็ดร้อน แก้ศอเสมหะ ทำให้เสมหะแห้ง ช่วยย่อยอาหาร ขับลมในลำไส้ ราก รสเผ็ดร้อน แก้คูถเสมหะ ขับเสมหะให้ตกทางทวารหนัก บำรุงธาตุ ขับลมในลำไส้ ทำให้เสมหะแห้ง ผู้เขียนจะท่องจำ ในส่วนที่ตัวหนังสือเป็นสีแดงเป็นอันดับแรก แต่อยากให้ผู้ที่เข้ามาอ่านได้รู้ถึงสรรพคุณของต้นยาแต่ละอย่างด้วย ว่ามีที่มาที่ไปเป็นเช่นไร ลักษณะรูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร ไว้ค่อยๆอ่าน ค่อยๆศึกษากันไปวันละนิดละหน่อย ที่ต้องเน้น พิกัดตรีผลา พิกัดตรีกฏุก พิกัดตรีสาร แล้วต้องยกเอาที่มาของพืช แต่ละชนิดมาประกอบไว้ ตั้งใจไว้เป็นเพียงตัวอย่าง ส่วนรายละเอียดและรูปภาพ จะทะยอยนำมาเก็บไว้ในห้องต้นไม้ใบหญ้า ขอบคุณเนื้อหาสาระที่ได้มาจากหลายแหล่ง สรรพคุณสมุนไพร พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด ขอบคุณภาพที่นำมาประกอบเข้าไว้ด้วยกัน เพื่อให้น่าสนใจในการอ่าน จาก google ว่ากันง่ายๆไปก่อน ขอบคุณ ศูนย์ฝึกอบรม หมอนภา การแพทย์แผนไทย ที่คอยเป็นที่ปรึกษา ด้วยดีตลอดมา ไว้เสร็จจากการสอบ จะพยายามเก็บภาพสมุนไพร มาเก็บไว้ด้วยฝีมือตนเอง แอมอร   Create Date : 15 สิงหาคม 2553 3 comments Last Update : 15 สิงหาคม 2553 9:02:47 น. Counter : 5590 Pageviews. Share Tweet

ดีครับบางตัวเคยเห็นแต่ไม่รู้จักชื่อ ได้มารู้ได้มาเห็นแต่สรรพคุณจำไม่ค่อยได้ อ่านแล้วว่าจำได้ทิ้งไว้สักพักลืม5555   โดย: อ้วนforest IP: 125.24.230.83 15 สิงหาคม 2553 20:37:05 น.

สวัสดีค่ะพี่อ้วน วันนี้กลับมาจากข้างนอกก็ดึกแล้ว ขอตัวหนีไปนอนนะคะ ราตรีสวัสดิ์ค่ะ แอมอร   โดย: peeamp 16 สิงหาคม 2553 0:01:56 น.

ขอบคุณที่แบ่งปัน ติวเลขออนไลน์   โดย: swkt (tewtor ) 11 เมษายน 2554 15:47:39 น.