BlogGang.com : : addsiripun : ทัวร์ 5 วัด (วัดพิชัยญาติการามวรวิหาร)

ทัวร์ 5 วัด (วัดพิชัยญาติการามวรวิหาร)

สวัสดีค่ะ

หลังจากที่ชมภาพจิตรกรรมฝาผนังที่วัดทองธรรมชาติแล้ว คณะของเราก็เดินทางมายัง วัดพิชัยญาติการามวรวิหาร
เนื่องจากเป็นเวลาค่อนข้างบ่ายมากแล้ว เราจึงชมวัดอย่างกว้างๆ บางที่จะไม่ได้ถ่ายภาพมาค่ะ

จากแผนที่ จะเห็นว่าวัด 3 วัด (ฝั่งธนฯ) ที่มาชมในวันนี้ อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกัน
คือ จาก วัดประยุรวงศ์ ไป วัดทองธรรมชาติ แล้วย้อนกลับมาชม วัดพิชัยญาติ เป็นวัดสุดท้ายของทริปนี้

ประวัติวัดพิชัยญาติการามวรวิหาร

ก่อนที่จะเป็นวัดพิชยญาติการาม อย่างเช่นทุกวันนี้ เดิมเป็นวัดร้างไม่มีพระสงฆ์ สามเณรอยู่จำพรรษา
และไม่มีหลักฐานชัดเจนว่าสร้างขึ้นมาในสมัยใด

ต่อมาปี พุทธศักราช ๒๓๗๒-๒๓๗๕ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ (ทัต บุนนาค) หรือ “สมเด็จพระยาองค์น้อย”
เมื่อครั้งดำรงบรรดาศักดิ์เป็น “พระยาศรีพิพัฒน์” (พระยาศรีพิพัฒน์รัตนโกศาธิบดี) จางวางกรมพระคลังสินค้า
ได้ดำเนินการปรับปรุง ก่อสร้างสถาปนาขึ้นใหม่ทั้งวัด
แล้วน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระอารามหลวง ในรัชกาลที่ ๓ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
โดยพระองค์ ได้พระราชทานนามว่า “วัดพระยาญาติการาม” ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “วัดพระยาญาติ”

ครั้นถึงสมัยรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระราชทาน นามใหม่เป็น “วัดพิชยญาติการาม” (วัด-พิ-ชะ-ยะ-ญา-ติ-กา-ราม) มาจนถึงปัจจุบันนี้
แต่ชาวบ้านทั่วไปนิยมเรียกว่า “วัดพิชัยญาติ” ภายในวัดมีถาวรวัตถุที่สำคัญหลายอย่าง
และมีพระพุทธรูปรุ่นเดียวกับ พระพุทธชินราช
โดยท่านผู้สถาปนาวัดได้อัญเชิญจากวิหารหลวงจังหวัดพิษณุโลก มาประดิษฐานไว้เป็นประธานในพระอุโบสถ

ดังนั้น วัดพิชยญาติการามวรวิหาร จึงจัดเป็นโบราณสถานที่มีความสำคัญ มากแห่งหนึ่ง
และมีประวัติความเป็นมาเกี่ยวข้องกับการตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ของ ประเทศไทย

ภายในวัดมีถาวรวัตถุที่สำคัญ คือ :

๑. พระปรางค์ ๓ องค์
๒. เจดีย์คู่ ทรงระฆังคว่ำ ศิลปะแบบลังกา
๓. พระอุโบสถ รูปทรงพระราชนิยมสมัยรัชกาลที่ ๓ จั่วจีน ๒ ชั้นไม่มีช่อฟ้า ใบระกา
๔. วิหารคด (ศาลาตั้งพระอสีติมหาสาวก)
๕. ศาลาการเปรียญรูปทรงพระตำหนักศิลปะสมัยอยุธยา
๖. โรงเรียนสุขุมาลลัย เป็นโรงเรียนแห่งแรกในเขตคลองสาน

๗. กุฎีทรงช่วย สถาปัตยกรรมแบบยุโรป
ปรากฏนามตามที่พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ ทรงสละราชทรัพย์ในการช่วยสร้าง
๘. ตำหนักเก๋งจีน สถาปัตยกรรมจีน รัชกาลที่ ๔ ทรงพระราชทาน
๙. หอระฆัง ๓ ชั้น แปดเหลี่ยม

ถาวรวัตถุเหล่านี้ ส่วนหนึ่งได้รับการบันทึกเป็นรายการในทะเบียนโบราณ- สถาน
เช่น เจดีย์ พระอุโบสถ พระปรางค์ วิหารคด เป็นต้น
โดยกรมศิลปากรได้ดำเนิน การขึ้นทะเบียนวัดพิชยญาติการาม ประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม ๖๘ ตอนที่ ๖๔ วันที่ ๒๒ พฤศจิกายน ๒๔๙๒
และประกาศระวางแนวเขตในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๙๔ ตอนที่ ๗๕ วันที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๕๒๐

พระปรางค์
มีอยู่ ๓ องค์ องค์ใหญ่วัดโดยรอบฐาน ๓๓ วา ๒ ศอกเศษ ส่วนสูง ๒๑ วา ๑ ศอกเศษ

ภายในเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธเจ้า ๔ พระองค์ คือ พระกกุสันธะพุทธเจ้า พระโกนาคมนะพุทธเจ้า
พระกัสสปะพุทธเจ้า พระโคตมะพุทธเจ้า และเป็นที่บรรจุอัฐิตระกูลบุนนาค

พระปรางค์องค์เล็ก ๒ องค์ แต่ละองค์ มีขนาดและรูปทรงเหมือนกัน คือ วัดโดยรอบฐาน ๑๕ วา สูง ๑๑ วาเศษ

องค์ด้านทิศตะวันออกเป็นที่ประดิษฐาน พระศรีอริยเมตไตรยโพธิสัตว์ หรือพระศรีอาริย์ (พระพุทธเจ้าในอนาคต)

องค์ด้าน ทิศตะวันตก เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง ๔ รอย สลักไว้บนแผ่น ศิลาสำริด

ลานพระปรางค์ ในอดีตมีพระปรางค์ ขนาดเล็กอยู่องค์หนึ่ง มีวิหารคดอยู่โดยรอบ
ต่อมาพระปรางค์ดังกล่าวชำรุดหักพังลงมา สุดความสามารถที่จะปฏิสังขรณ์ ให้กลับคืน ดีได้
สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยา วชิรญาณวโรรส ประทานอนุญาตให้รื้อออก เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๗
แล้วปรับเป็นลานกว้างดังที่ ปรากฏอยู่ทุกวันนี้
สำหรับเจดีย์ที่ประดิษฐานอยู่ด้านหน้า พระอุโบสถ มี ๒ องค์ แต่ละองค์ วัดโดยรอบ ๒๓ วา สูง ๑๑ วาเศษ
มีลักษณะคล้ายกับ พระเจดีย์บรมธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช เพียงแต่ขนาดไม่เท่ากัน

พระพุทธรูปปางมารวิชัย มีชื่อเรียกว่า “สมเด็จพระสิทธารถพุทธเจ้า” (อ่านว่า สิด-ทาด-พุทธเจ้า)
หน้าตักกว้าง ๓ ศอกเศษ สูง ๓ ศอก ๑ คืบเศษ ประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ และงดงามมาก
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ เสด็จพระราชดำเนินเพื่อพระราชทานผ้าพระกฐิน
ได้ทอดพระเนตรเห็นจึงโปรดเกล้าฯ ให้ช่างหลวง สร้างฉัตรขาวโลหะ ๕ ชั้น มาถวายเป็นราชสักการะ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๐

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ เสด็จมาปิดทองใหม่อีกครั้งหนึ่งในคราวที่เสด็จพระราชทานผ้าพระกฐิน
และ ในปี พ.ศ.๒๔๔๗ ทรงรับสั่งให้เจ้าพนักงานหลวงมาเปลี่ยนเครื่องทรง ให้อีกครั้งหนึ่งด้วย
จากนั้นเมื่อวันที่ ๒๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๐ พระเทพปริยัติโมลี (ปัจจุบัน คือ พระพรหมโมลี) เจ้าอาวาส
พิจารณาเห็นว่า สมควรให้เปลี่ยนฉัตรใหม่ เนื่องจากฉัตรเดิมเก่า และชำรุดมากแล้ว
จึงให้ช่างหลวง สร้างฉัตรขาว ขลิบทอง ๕ ชั้นมาถวายแทนฉัตรเก่าดังที่ปรากฏอยู่ทุกวันนี้

พระอุโบสถ
สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ ผู้สถาปนาวัด
ได้วางแบบแปลนแผนผัง ของวัดทั้งเขตพุทธาวาส และเขตสังฆาวาส (หมู่กุฏิพระสงฆ์) ไว้อย่างสวยงาม

โดย เฉพาะเขตพุทธาวาส มองจากด้านหน้าวัด จะเห็นเจดีย์คู่อยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ (โบสถ์) อยู่ตรงกลางพระปรางค์ ๓ องค์
อยู่ด้านหลังหน้าบันของพระอุโบสถอยู่ใน ระดับตำแหน่งที่ต่ำกว่าหน้าบันมุขของพระปรางค์องค์ใหญ่
ดูสอดคล้องรับกันอย่าง พอเหมาะพอดี เห็นแล้วสวยงามเป็นที่น่าอัศจรรย์มาก
กำแพงแก้วรอบพระอุโบสถ ประกอบด้วยซุ้มประตู ๓ ซุ้ม ศาลาอาคันตุกะ ๒ หลัง
และศาลาตั้งพระอสีติมหาสาวก (วิหารคด) ๖ หลัง

ส่วนเขตสังฆาวาสได้ จัดไว้ทางด้านทิศตะวันออก และทิศตะวันตกของเขตพุทธาวาส
โดยมีพระอุโบสถ ตั้งอยู่ตรงกลางซึ่งถือว่าเป็นศูนย์กลางของวัด
นอกจากความโดดเด่นในเชิงแบบแปลนแล้ว ในเชิงศิลปกรรมและประติมากรรม ก็มีความโดดเด่นสวยงามเช่นกัน

โดยเฉพาะภาพจิตรกรรมภายในพระอุโบสถ ทั้งใน ส่วนที่เป็นศิลปไทย และศิลปจีน
รอบฐานพระอุโบสถด้านนอก มีหินแกรนิตรายล้อมทั้ง ๔ ด้าน แต่ละด้านมีภาพแกะสลักเรื่องราวพงศาวดารจีนเรื่อง “สามก๊ก” อยู่อย่าง สมบูรณ์

ภาพแกะสลักหินอ่อนเรื่องสามก๊ก
รอบฐานพระอุโบสถด้านนอก มีหินแกรนิตรายล้อมทั้ง ๔ ด้าน
แต่ละด้านมีภาพแกะสลักเรื่องราวพงศาวดารจีนเรื่อง “สามก๊ก” อยู่อย่าง สมบูรณ์
และนับเป็นภาพแกะสลักหินอ่อน "สามก๊ก" แห่งเดียวในประเทศไทย

ปัจจุบันภาพแกะสลักหินได้ลบเลือนและเสียหายไปเกือบทั้งหมด ไม่สามารถที่จะอ่านได้ว่าเป็นภาพอะไร