พระคเณศศาลพระนารายณ์โคราช

ประติมากรรม “พระคเณศ” งามที่สุดในเมืองโคราช
จากหลักฐานภาพถ่ายเก่า ภายใน “หอนารายณ์ - เทวสถาน ศาลพระนารายณ์” บริเวณต้นโพธิ์ใกล้กับอุโบสถกลางน้ำ ภายในวัดพระนารายณ์มหาราชวรวิหาร ช่วงทศวรรษที่ 2470 ได้แสดงให้เห็นว่า ยังมีรูปประติมากรรมหลายชิ้นวางตั้งอยู่บนฐานอาคารก่ออิฐภายในศาลามุงจากสภาพทรุดโทรม แต่ละชิ้นล้วนมีความสมบูรณ์งดงามในงานศิลปะแบบเขมร ที่มีอายุตั้งแต่ยุคพุทธศตวรรษที่ 15 มาจนถึงช่วงพุทธศตวรรษที่ 18  
.
รูปประติมากรรมในภาพถ่ายเก่าประกอบด้วย ทับหลัง(ชำรุด) แบบศิลปะบาปวน 1 แผ่น ขนาบด้วยชิ้นส่วนหัวของนาคปลายหน้าบัน 2 ชิ้น วางอยู่ด้านหน้าฐานก่ออิฐ ศิวลึงค์ตรีมูรติ 3 ชิ้น รูปพระวิษณุยืนชำรุดส่วนพระกรและพระเพลา ศิลปะแบบนครวัด 2 องค์ ประติมากรรมหลักหินรูปเทพเจ้าฮินดู 4 ด้าน ศิลปะแบบบาปวน 1 หลัก ปัจจุบัน จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิมาย) รูปประติมากรรมชำรุดไม่มีพระเศียรของพระไภสัชยคุรุประจำปราสาทอโรคยศาลา ศิลปะแบบบายน 1 องค์ รูปพระมานุษิโพธิสัตว์ 4 กร มีแผงหลัง ศิลปะแบบบายน 1 องค์ รูปพระคเณศมีซุ้มบัญชรเป็นแผงหลัง 1 องค์ (ปัจจุบัน จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ มหาวีรวงศ์) รูปบุคคลนั่งชันเข่ามีซุ้มบัญชรเป็นแผงหลัง 1 องค์ รูปทวารบาลนั่งชันเข่า 1 องค์ พระพุทธรูปนาคปรก 1 องค์ ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ (ปัจจุบัน จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิมาย) รูปพระคเณศลอยตัวแบบนครวัด 1 องค์ (ปัจจุบัน ประดิษฐานที่สถานพระนารายณ์) รูปประติมากรรมพระวิษณุจตุรภุช 1 องค์ (ปัจจุบัน ประดิษฐานที่สถานพระนารายณ์) รูปพระวิษณุสำริด (?) 1 องค์ และฐานรูปเคารพ  2 – 3 ฐาน 
.
ในช่วงทศวรรษที่ 2470 สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสโส) ขณะดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดสุทธิจินดา มณฑลนครราชสีมา ได้รวบรวมวัตถุโบราณบางชิ้นจากหอนารายณ์ไปเก็บรักษาไว้ จนในปี พ.ศ. 2497 จึงได้ทรงประทานโบราณวัตถุทั้งหมดให้กับกรมศิลปากร
.
ในปี 2507 ได้มีการเคลื่อนย้ายโบราณวัตถุ ที่ปรากฏในภายถ่ายเก่าออกจากสถานพระนารายณ์ แยกย้ายไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติมหาวีรวงศ์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิมาย ส่วนรูปพระวิษณุ 4 กร และพระคเณศลอยตัว ยังคงประดิษฐานอยู่ที่เทวสถาน ศาลพระนารายณ์ จนถึงในปัจจุบัน ซึ่งต่อมาในปี พ.ศ. 2511 จึงได้มีการสร้างศาลขึ้นใหม่ เปลี่ยนชื่อเป็น “สถานพระนารายณ์” ครับ
.
ประติมากรรมพระคเณศ 2 กร จากหอนารายณ์ เป็นประติมากรรมชิ้นสำคัญที่ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสโส) ได้เลือกเคลื่อนย้ายไปเก็บรักษาไว้ และได้ทรงประทานกลับมาให้กับกรมศิลปากร (ปัจจุบัน จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ มหาวีรวงศ์ จังหวัดนครราชสีมา) แกะสลักขึ้นจากหินทราย มีลักษณะทางศิลปะที่งดงามโดดเด่น เป็นพระคเณศงาเดียว สองกร ชำรุดที่ส่วนงวงและพระกรซ้าย พระกรขวาถืองาแบบคว่ำพระหัตถ์ ประทับนั่งขัดไขว้ข้อพระบาท ด้านหลังสลักเป็นแผ่นซุ้มบัญชรฉลุโปร่ง  รวยนาคโค้งมีแง่งแหลม แผ่พวยด้านบนเป็นกระหนกใบไม้และลายใบขด โค้งเป็นทรงใบหอก ปลายกรอบซุ้มสลักเป็นรูปสิงห์คายนาคสามเศียร
ออกที่ด้านข้าง 
.
รูปพระคเณศมีแผงหลังนี้ อาจถูกสลักเพื่อใช้เป็นรูปทวารบาล วางติดอยู่กับผนังข้างกรอบประตูปราสาทอิฐ แบบเดียวกับรูปบุคคลชันเข่าอีกชิ้นหนึ่งที่วางอยู่ใกล้เคียงกันบนฐานอิฐในศาลาหอนารายณ์ (จากภาพเก่า) และเมื่อพิจารณาลักษณะศิลปะของเครื่องทรง ประกอบกับสิงห์คายนาค พระคเณศองค์นี้ น่าจะมีอายุการแกะสลักในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 16 ช่วงศิลปะแบบบันทายสรี (Banteay srei style) ครับ
เครดิต:
วรณัย  พงศาชลากร
EJeab  Academy
เพราะทุกที่มีเรื่องราวและเรื่องเล่า

Create Date : 21 กันยายน 2563		1 comments
Last Update : 21 กันยายน 2563 22:14:08 น.
Counter : 733 Pageviews.
Share Tweet