เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2559 กรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศได้ออก “คำชี้แจงเกี่ยวกับการทบทวนปรับปรุงการพิจารณาการตรวจลงตราประเภทคนอยู่ชั่วคราว รหัส M ให้แก่สื่อมวลชนต่างประเทศ” ดังนี้

ตามที่กระทรวงการต่างประเทศได้ประกาศแนวทางการพิจารณาการตรวจลงตราประเภทคนอยู่ชั่วคราว รหัส M หรือ “วีซ่าผู้สื่อข่าวต่างชาติ” ให้แก่สื่อมวลชนต่างประเทศ เมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙ และได้มีสื่อมวลชนนำเสนอข่าวว่ากระทรวงการต่างประเทศไม่ต่ออายุวีซ่าให้แก่ผู้สื่อข่าวต่างชาติ นั้น

กระทรวงการต่างประเทศขอเรียนว่า การทบทวนปรับปรุงแนวทางการพิจารณาให้วีซ่านักข่าวต่างประเทศมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความชัดเจนในการจำแนกผู้สื่อข่าวต่างชาติที่สามารถขอรับวีซ่าประเภทนี้ เนื่องจากปัจจุบันมีการขยายตัวของสื่อแนวใหม่และสื่อออนไลน์ที่ทำให้ผู้สื่อข่าวอิสระประสงค์ขอรับวีซ่าประเภทนี้มากขึ้น

กอปรกับที่ผ่านมา ได้มีการกำหนดเกณฑ์การพิจารณาให้วีซ่านักข่าวต่างชาตินั้นไว้อย่างกว้าง และมิได้ให้คำจำกัดความหรือกำหนดประเภทของสื่อมวลชนที่สามารถขอรับวีซ่าอย่างชัดเจน ทำให้มีกลุ่มชาวต่างชาติจำนวนหนึ่งใช้วีซ่าประเภทนี้ในการประกอบอาชีพอื่นแอบแฝง หรือใช้สิทธิประโยชน์จากบัตรประจำตัวสื่อมวลชน

อย่างไรก็ดี แนวทางการพิจารณาใหม่ไม่ได้ปิดกั้นผู้ที่มีลักษณะไม่ตรงตามแนวทางพิจารณาไม่ให้ทำงานในราชอาณาจักรไทย โดยจะมีการแจ้งผู้ขอรับวีซ่าหรือขอต่ออายุวีซ่าทราบในเบื้องต้น และแนะนำให้ขอวีซ่าประเภทที่เหมาะสมกับการทำงานของตน ก่อนที่กระทรวงการต่างประเทศจะประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อขอขยายระยะเวลาของวีซ่าเดิมออกไปในระยะที่เหมาะสม (grace period) ให้ผู้ขอรับวีซ่าสามารถเตรียมเอกสารในการขอวีซ่าประเภทใหม่ต่อไป

ทั้งนี้ กระบวนการทบทวนปรับปรุงแนวทางการพิจารณานี้ ได้มีการรวบรวมข้อมูลแนวปฏิบัติในเรื่องนี้ของนานาประเทศ รวมทั้งได้หารือและปรับแก้ไขร่วมกับหน่วยงานไทยที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนผู้บริหารระดับสูงของสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย (FCCT) อย่างต่อเนื่องด้วย ซึ่งแสดงถึงความโปร่งใสและการดำเนินการที่เป็นไปตามมาตรฐานสากล

สำหรับกรณีที่มีรายงานข่าวว่าผู้สื่อข่าวต่างชาติ โดยเฉพาะช่างภาพถูกปฏิเสธการต่ออายุวีซ่านั้น ขอเรียนว่า กระทรวงการต่างประเทศไม่ได้ปฏิเสธวีซ่าของผู้ที่เกี่ยวข้องซึ่งส่วนใหญ่เป็นช่างภาพอิสระ แต่ได้พูดคุยและแนะนำผู้ที่เกี่ยวข้องให้เปลี่ยนประเภทวีซ่าเป็นประเภทที่เหมาะสม เช่น รหัส “B” หรือประเภทการติดต่อธุรกิจหรือทำงาน และหากมีความจำเป็นต้องใช้บัตรสื่อมวลชนในการปฏิบัติหน้าที่ถ่ายภาพให้กับสำนักข่าว ก็สามารถแสดงความจำนงขอรับบัตรผู้สื่อข่าวได้ ซึ่งกระทรวงการต่างประเทศจะพิจารณาและแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อดำเนินการต่อไป นอกจากนี้ ช่างภาพที่สังกัดสำนักข่าวที่ได้รับการจดทะเบียนอย่างถูกต้องในประเทศไทยหรือในต่างประเทศจะไม่ได้รับผลกระทบใด ๆ จากแนวทางการพิจารณานี้

ปัจจุบันมีผู้สื่อข่าวต่างประเทศที่ยื่นคำร้องขอวีซ่าผ่านกระทรวงการต่างประเทศ และพำนักอยู่ในประเทศไทยจำนวนกว่า ๕๐๐ คน โดยจากการตรวจสอบพบว่า มีผู้ที่ไม่เข้าข่ายขอรับวีซ่าผู้สื่อข่าวตามแนวทางข้างต้นเพียงประมาณร้อยละ ๑๐

ก่อนหน้านี้เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย (FCCT) ได้ออกแถลงการณ์ภายหลังผู้สื่อข่าวต่างชาติถูกระงับการออกวีซ่า เนื่องจากติดข้อบังคับใหม่บางประกาศที่กระทรวงการต่างประเทศของไทยได้ประกาศใช้ใหม่ให้มีความเข้มงวดขึ้น

ทั้งนี้สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ มองว่า มาตรการของรัฐบาลไทยดังกล่าว อาจถือว่าเป็นการขัดขวางเสรีภาพในการนำเสนอข่าว จึงขอเรียกร้องให้เจ้าหน้าที่ตีความกฎระเบียบอีกครั้ง เพื่อให้ผู้สื่อข่าวได้รับการปฏิบัติอย่างเหมาะสมและสามารถทำข่าวได้อย่างเสรีและเที่ยงธรรมในไทย ซึ่งเป็นศูนย์กลางของสำนักข่าวในภูมิภาคนี้

สำหรับกฎใหม่ของกระทรวงต่างประเทศที่บังคับใช้ในการออกวีซ่าให้ผู้สื่อข่าวต่างประเทศ ประกอบด้วย ต้องอยู่ในสังกัดสำนักข่าวที่ได้รับการจดทะเบียนจัดตั้งสำนักงานอย่างถูกต้องในประเทศไทยหรือในต่างประเทศ, ต้องประกอบอาชีพผู้สื่อข่าวเต็มเวลา และต้องไม่ประกอบอาชีพอื่นใดระหว่างพำนักในประเทศไทย, ต้องไม่มีผลงานหรือพฤติการณ์เป็นที่น่าเชื่อว่าเป็นบุคคลที่เป็นภัยต่อสังคม

คำว่า “ผู้สื่อข่าว”ในที่นี้ครอบคลุมถึงผู้สื่อข่าวด้านการเมืองและเศรษฐกิจ ในส่วนของผู้เขียนบทความหรือเผยแพร่ข่าวสารด้านบันเทิง สันทนาการ กีฬา แฟชั่น ตกแต่งบ้าน และเผยแพร่ศาสนา จะได้รับการพิจารณาตามเอกสารเพิ่มเติมที่ร้องขอเป็นรายกรณี โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 21 มีนาคม 2016 เป็นต้นไป

ส่วนผู้สื่อข่าวที่ได้รับผลกระทบจากแนวทางใหม่นี้จะได้รับการช่วยเหลือด้วยการต่อวีซ่าที่มีอยู่เป็นการชั่วคราวเพื่อให้สามารถปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นได้

Create Date : 21 กุมภาพันธ์ 2559
Last Update : 21 กุมภาพันธ์ 2559 14:23:34 น.		0 comments
Counter : 262 Pageviews.
Share Tweet