พะยอม เป็นไม้ยืนต้นเนื้อแข็ง ขนาดกลาง

บางต้นสูงเกิน 30 ม. แผ่พุ่มกว้าง

ให้ร่มเงากับตัวบ้านได้พุ่มใบจะแผ่กลมเป็นพุ่มสวย

กลิ่นหอมๆ ของดอก ถึงจะออกดอกแค่ปีละครั้ง

แต่ก็จะออกดอกพร้อมกันทั้งต้น

ช่วงที่ออกดอก ต้นพะยอมก็จะเต็มไปด้วย

ดอกสีขาวเต็มต้น สวยงามมาก

แต่สมัยนี้หาคนปลูกน้อยลง

เพราะว่าพะยอมเป็นไม้โตช้า

กว่าจะออกดอกให้เห็น

อย่างเร็วที่สุดก็ 4-5 ปีไม่ทันใจ

คนโบราณเชื่อว่า: บ้านใดปลูกต้นพะยอม

ไว้ประจำบ้าน จะทำให้มีอุปนิสัยที่อ่อนน้อม

เพราะพะยอม คือ การยินยอม ตกลง

ผ่อนผันประนีประนอม

นอกจากนี้ยังเชื่ออีกว่า จะไม่ขัดสน

เพราะบุคคลทั่วไปมีความเห็นใจ

และยอมให้สิ่งที่ดีงาม

และ ลักษณะของดอกยังเป็นสีขาว เหลือง

และมีกลิ่นหอมยวนใจ อีกด้วย

มีเรื่องเล่าของเมืองเชียงใหม่ ไม้พะยอม 3 ต้นว่า

เมื่อก่อนป่าไม้พะยอมแถว ๆ เชิงดอยสุเทพ

มีต้นพะยอมป่า ขึ้นเป็นจำนวนมาก

จากนั้นก็ป่าพะยอม ก็ถูกตัดโค่นไปเรื่อยๆ

จนถึงการตั้งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ไม่นานก็เหลือต้นพะยอมเรียงรายอยู่ริมถนนสุเทพ

ตั้งแต่คันดินเวียงสวนดอกถึงเชิงดอยสุเทพไม่กี่ต้น

ที่น่าสนใจ ณ บริเวณใต้ต้นพะยอม 3 ต้น

ใกล้ทางเข้าสนามบิน คือจุดเริ่มต้นของ

“กาดพะยอม”

พะยอม จัดอยู่ในกลุ่มไม้เนื้อแข็ง

ชนิดเดียวกับต้นเต็ง ต้นรัง ต้นสาละ

เป็นต้นไม้ที่พบได้ทั่วไป

ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของเรา

ไทย กัมพูชา ลาว มาเลเซีย พม่า เวียตนาม

ยาวไปถึงอินเดีย เฉพาะในบ้านเรา แต่ละภูมิภาค

ก็จะมีชื่อเรียกต้นพะยอมต่างกันไป

คนภาคกลางจะเรียกว่า พะยอม

แต่ถ้าเป็นคนเหนือก็จะเรียกว่า กะยอม

ยางหยวก ขะยอมดงพะยอมดง เชี่ยว

ส่วนคนภาคอิสาน จะเรียกว่า ต้นแคน

ส่วนคนภาคใต้จะเรียกว่า พะยอมทอง

ดอกพะยอม สีขาวนวลหรือเหลืองอ่อนๆ

ออกเป็นช่อตามซอกใบ และที่ปลายกิ่ง

ดอกย่อยจำนวนมาก เวลาออกดอกพร้อมๆกันทั้งช่อ

ดอกออกช่วงหน้าหนาว เดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์

ดอกหอม กลิ่นจะชัดมากๆ ช่วงเย็นและเช้ามืด

คนที่ตื่นแต่เช้าก็จะได้สูดกลิ่นหอมของดอกพะยอม

ตั้งแต่เช้ามืดก่อนกลิ่นจะค่อยๆจางลงไปในระหว่างวัน

และกลับมาหอมอีกครั้งตอนเย็นๆ

คนสมัยก่อนจะนิยมเก็บดอก ไปประดับผม

หรือถือติดมือไปไหนมาไหนด้วยเสมอ

ช่วงต้นๆ เดือนธันวาคมของทุกปี

ต้นพะยอมจะเริ่มสลัดใบทิ้งเพื่อเตรียมออกดอก

จะเริ่มเห็นใบอ่อนแตกออกมาใหม่

หลังจากนั้นก็เตรียมต้อนรับดอกพะยอมได้เลย

เพราะดอกพะยอมจะออกตามมา

หลังจากที่ต้นแตกใบอ่อนแล้ว

ระหว่างนั้นให้งดน้ำ งดปุ๋ยไปเลย

เพื่อให้ต้นสลัดใบทิ้งให้หมด

เริ่มเห็นใบอ่อนเริ่มแตกใหม่

ค่อยให้น้ำ ให้ปุ๋ย บำรุงต้น

ดอกย่อยแต่ละดอกจะห้อยหัวลงบิดเป็นเกลียว

ขอบคุณที่มา  fb. Anna Jill

ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพ

คัดลอกมาจาก....ตังเก ศรีราชา

เรื่องสามกรุง พระราชนิพนธ์กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์

“นางแย้ม” ได้รับความนิยม

ปลูกประดับกันแพร่หลายในยุคสมัยก่อน

เนื่องจากช่อดอกใหญ่สวยงาม

และส่งกลิ่นหอมได้ตลอดปี

ปัจจุบันคนรุ่นใหม่น้อยคน นักจะรู้จัก

เพราะค่านิยมในการปลูก “นางแย้ม”

ได้ลดน้อยลงตามกาลเวลา

คนโบราณเชื่อกันว่าต้นนางแย้มป่านั้น

เป็นต้นไม้ที่ไม่เหมาะที่จะนำมาปลูก

ในบ้านโดยเด็ดขาด เชื่อว่า

เป็นต้นไม้ที่มีภูตผีปีศาจสิ่งอยู่

หากนำไปปลูกไว้ภายในบ้านวันดีคืนดี

ต้นนางแย้มป่า ก็จะสำแดงอิทธิฤทธิ์

ทำร้ายรังแกผู้คนในบ้าน

ให้หวาดผวาเสียขวัญ หรือเจ็บไข้ได้ป่วยกัน

คนภาคเหนือจะเรียก ปิ้งชะมด ปิ้งซ้อน

หรือปิ้งสมุทร ชื่อภาษาอังกฤษคือ

Glory Bower หรือ

Burma Conehead

ถิ่นกำเนิด เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

อยู่ในกลุ่มของไม้พุ่ม ไม้ประดับ

ลำต้นแตกกิ่งก้านสาขาเป็นพุ่ม ค่อนข้างโปร่ง

ลำต้นไม่สูงมาก ประมาณ 1-3 เมตร

ตามลำต้น กิ่งก้านมีขนอ่อนขึ้น

ใบออกเป็นใบเดี่ยว ใบค่อนข้างใหญ่

แผ่นสีเขียวรูปหัวใจ ที่ขอบใบเป็นหยัก ผิวใบสาก

ขอบคุณที่มา  fb. Anna Jill

ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพ

คัดลอกมาจาก....ตังเก ศรีราชา

แก้วเจ้าจอม เป็นต้นไม้หายาก

จึงมีราคาค่อนข้างสูง โดยเฉพาะชนิด 4 ใบ

ซึ่งเป็นพันธุ์ที่มาจาก “สวนสุนันทา’”

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

จึงรับสั่งให้ดำเนินโครงการขยายพันธุ์

ด้วยวิธีเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ แต่ก็ยังเผยแพร่ได้น้อย

อีกทั้งยังโตช้า ออกดอกยาก

บางทีปลูกไว้นาน แต่ก็ไม่ผลิดอกให้ชม

” แก้วเจ้าจอม” ต้นแรกของไทย

ในรั้ว สวนสุนันทาก็เช่นเดียวกัน

นักศึกษาบางปี เข้ามาเรียนจนจบไป

ก็ยังไม่มีโอกาสได้ชื่นชมความงาม

ต้นแก้วเจ้าจอม มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาใต้

และหมู่เกาะเวสต์อินดิส มีชนิด 4 ใบ

ชนิด 6 ใบ และชนิด 8 ใบ

ถูกจัดลำดับเป็นพันธุ์พืชอนุรักษ์ ในบัญชี 2

ภายใต้พระราชบัญญัติพันธุ์พืช พ.ศ. 2525

กรมส่งเสริมการเกษตร ศาสตราจารย์เต็ม สมิตินันท์

ผู้เชียวชาญด้านพฤษศาสตร์ เป็นผู้ตั้งชื่อ

ต้นไม้ชนิดนี้ว่า “ แก้วเจ้าจอม ” หรือ “น้ำอบฝรั่ง “

นอกจากนี้ยังมีชนิดใบประกอบ 3 คู่

ซึ่งเป็นไม้พุ่มสวย มีลักษณะ ใบประกอบ 3 คู่

ปลูกไว้ ณ ฝ่ายปฏิบัติการวิจัย และเรือนปลูกพืชทดลอง

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

ปัจจุบันต้นไม้ต้นนี้มีอายุ 26 ปี

แก้วเจ้าจอม เป็นไม้ยืนต้น สูงประมาณ 3 – 12 เมตร

มีลักษณะคดงอ เนื้อไม้แข็งมาก

กิ่งก้านมีปุ่มปม เปลือกของต้นสีเทาเข้ม

บางแห่งเปลือกแตก ต้นแตกใบเป็นพุ่มแผ่กว้าง

ทรงกลม เรือนยอดทึบ ใบประกอบแบบขนนก ปลายคู่

มีใบย่อย 2-3 คู่ และ 4 – 5 คู่ ใบ ดอก สีฟ้าอมม่วง

ดอกเดี่ยว ออกเป็นกระจุก ออกที่ปลายกิ่ง และซอกใบ

มีกลีบดอก 5 กลีบ เกสรตัวผู้สีเหลืองประมาณ 8 – 10 เส้น

ดอกแก่จะมีสีจางลงเมื่อใกล้โรยประมาณ 3 – 5 วัน มีกลิ่นหอม

ผล สีเหลือง รูปหัวใจกลับ มี 4 – 5 พู

แต่ละพูมี 1 – 2 พู เมล็ดมีลักษณะรูปร่างกลมรี

หรือรูปไข่ สีน้ำตาลเข้ม ออกดอก

เดือนสิงหาคม – ตุลาคม

และเดือนธันวาคม – เมษายน

ขอบคุณที่มา  fb . Anna Jill

ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพ

คัดลอกมาจาก.....ตังเก ศรีราชา