ดอกอรคนธ์ หรือ รสสุคนธ์แดง

..........

 รสสุคนธ์แดง ไม้เถาเลื้อยเนื้อแข็ง เลื้อยได้ไกลถึง 10 เมตร

 เถาเป็นสีน้ำตาลแดง เปลือกต้นเรียบเป็นสีน้ำตาล

เมื่อแก่จะแตกเป็นสะเก็ดบางๆ

ส่วนเถาอ่อนเป็นสีน้ำตาลอมเขียว

มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย จีนตอนใต้ และเอเชียตอ.ต.

ในประเทศไทยพบขึ้นตามป่าละเมาะทางภาคใต้

ที่ระดับน้ำทะเลจนถึง 600 เมตร

ดอกรสสุคนธ์แดง ออกดอกเป็นช่อแบบแยกแขนง

ตามปลายกิ่งหรือซอกใบใกล้ปลายกิ่ง

 มีดอกย่อยประมาณ 3-8 ดอก

ดอกมีขนาดประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร

ดอกมีกลิ่นหอมเย็น มีกลีบเลี้ยงหนาสีเขียวอมแดง 4 กลีบ

กว้างประมาณ 7-9 มิลลิเมตร

และยาวประมาณ 8-10 มิลลิเมตรไม่มีขน

ส่วนกลีบดอกเป็นสีขาว หรือสีขาวอมชมพู มี 4-5 กลีบ

ลักษณะเป็นรูปไข่กลับ มีขนาดกว้างประมาณ 6-8 มิลลิเมตร

 และยาวประมาณ 12-15 มิลลิเมตร

 กลีบดอกหลุดร่วงได้ง่าย ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวนมาก

 โผล่พ้นกลีบดอก ปลายก้านชูอับเรณูเป็นสีแดง

 ส่วนโคนก้านเป็นสีขาว รังไข่มี 3-4 คาร์เพล

ด้านหลังมีขนแข็งขึ้นประปราย

 สามารถออกดอกได้ เกือบทั้งตลอดปี

ทั้งดอกแต่ละช่อ จะทยอยบาน ดอกบานวันเดียวก็โรย

ส่งกลิ่นหอมแรงในช่วงเวลากลางวัน


ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบ

เป็นรูปรีแกมขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ ปลายใบแหลม

โคนใบสอบมน ส่วนขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย ห่างๆ

ใบมีขนาดกว้างประมาณ 3-5 เซนติเมตร

 ยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร แผ่นใบเรียบ ผิวใบสากคาย

 มีขนตามเส้นใบด้านล่าง ก้านใบสั้นสีแดง

 ยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร

ผลเป็นกลุ่มๆ ประมาณ 3-4 ผล

ผลเป็นผลแบบแคปซูลแห้งแตกเป็นแนวตะเข็บด้านเดียว

 มีกลีบเลี้ยงหุ้มผลไว้เกือบหมด

ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลม ผลเป็นสีส้มถึงแดง

 ผลมีขนาดกว้างประมาณ 0.8-1 เซนติเมตร

ปลายผลมีจะงอยแหลมยาวประมาณ 2-6 มิลลิเมตร

ภายในมีเมล็ด 2 เมล็ด หรือมากกว่า

 เมล็ดเป็นสีดำลักษณะเป็นรูปไข่

 มีขนาดกว้างประมาณ 2-3 มิลลิเมตร

 และยาวประมาณ 3-4 มิลลิเมตร

มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีแดงสด ยาวประมาณ 1 เซนติเมตร

ที่ฐานเป็นชายครุย

ชื่อสามัญ DILLENIACEAE ชื่ออื่น เครือปด (ชุมพร),

ย่านเปล้า (ตรัง), ปดลื่น (ยะลา, ปัตตานี),

 เถาอรคนธ์ (ภาคกลาง), ย่านปด (ภาคใต้),

 อุเบ๊ะสะปัลละเมเยาะ (มลายู-นราธิวาส)

ตำรายาไทย ใช้ ดอกเข้ายาหอมบำรุงหัวใจ แก้ลม

 มักใช้คู่กับรสสุคนธ์ขาว ต้น นำมาต้มน้ำทั้งต้น

 น้ำต้มกินแก้อาการตกเลือดภายในปอด

และใช้อมกลั้วคอแก้แผลในปาก

ใบ ราก ตำเป็นยาพอกผิวหนัง แก้ผื่นคัน

ยาพื้นบ้านอีสาน ใช้ ลำต้นหรือราก ผสมรากส้มกุ้ง

เหง้าสับปะรด ลำต้นไผ่ป่า ลำต้นไผ่ตง งวงตาล

เปลือกต้นสะแกแสง ลำต้นหรือรากเถาคันขาว

ผลมะพร้าว ลำต้นรักดำ ลำต้นก้อม ลำต้นโพ

หญ้างวงช้างทั้งต้น รากกะตังใบ เปลือกต้นมะม่วง

 ลำต้นหนามพรม รากลำเจียก ลำต้นอ้อยแดง

ลำต้นเครือพลูช้าง เหง้ายาหัว และเปลือกต้นกัดลิ้น

 ต้มน้ำดื่ม แก้อาการบวม แก้ฝี

ยาพื้นบ้านภาคใต้ ใช้ ราก ต้มน้ำดื่มขับปัสสาวะ

ประเทศอินเดีย ไม่ระบุส่วนที่ใช้ ใช้เป็นยาภายใน

รักษาเลือดออกในปอด

ใช้เป็นยาภายนอก บ้วนปาก รักษาแผลร้อนในปาก

ยอดอ่อน เป็นยาพอกรักษางูกัด

ผล แก้ไข้หวัด ใบ ใช้แทนกระดาษทราย

 ลำต้น ใช้ทำเชือก พืชนี้ในอินเดียใช้เบื่อปลา






























ขอบคุณที่มา fb. Siriwanna Jill
ขอบคุณเจ้าของภาพทุกภาพค่ะ