13 มิย 53 ขันติธรรม

จากวันที่ฟังเทศน์หลวงปู่ก้าน  ถึงวันนี้ เกือบสี่เดือนแล้ว
อะไร คือความอดทน จะทำให้มีขึ้นได้อย่างไร

มงคลที่ 27 ขันติความอดทน
พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงสรรเสริญขันติธรรมว่าเป็นเลิศ
พระพุทธองค์ยังทรงสรรเสริญอีกว่า
"ยกเว้นปัญญาแล้ว เราตถาคตสรรเสริญว่า ขันติเป็นเลิศ"

มังคลัตถทีปนีแปล เล่ม ๔ - หน้าที่ 196

     [๔๒๘]   เรื่องเคยมีมาแล้ว 
สงครามระหว่างอสูรและเทพดาได้มีแล้ว. 
พวกเทพดาชนะแล้ว  จึงมัดจอมอสูรชื่อเวปจิตติ   
นำมาสู่สำนักของท้าวสักกะ.  
ท้าวเวปจิตตินั้นด่าท้าวสักกะผู้เป็นจอมของเทพดา
ด้วยอักโกสวัตถุ ๑๐ เหล่านี้ว่า 
"ท่านเป็นโจร  ท่านเป็นคนพาล  ท่านเป็นคนหลง 
ท่านเป็นโค  ท่านเป็นลา   ท่านเป็นอูฐ 
ท่านเป็นสัตว์นรก  ท่านเป็นสัตว์ดิรัจฉาน 
สุคติของท่านไม่มี  ทุคติเท่านั้นเป็นที่หวังของท่าน" 
และบริภาษด้วยคำเป็นต้นว่า 
" แนะท้าวสักกะแก่  ท่านจักไม่ชนะตลอดกาลทั้งปวงดอก,
เมื่อใด    ความชนะจักมีแก่พวกอสูร,  
เมื่อนั้น   เราจักมัดแม้ซึ่งท่านอย่างนี้  
ให้นอนที่ประตูแห่งภพของพวกอสูรแล้ว จักโบย"   

    ท้าวสักกะผู้มีชัยชนะแล้ว  มิได้ทรงใส่ใจถึงคำนั้น 
เพราะความที่พระองค์เป็นผู้มีพระอัธยาศัยตั้งมั่น
ในขันติและโสรัจจะตลอดกาลนาน.
    ลำดับนั้น   มาตลิเทพบุตร     คิดว่า  
"ท้าวสักกะนี่      ย่อมอดกลั้นคำหยาบเหล่านี้เพราะทรงกลัว  
หรือว่าเพราะความที่พระองค์ทรงประกอบด้วยอธิวาสนขันติ"    
จึงทูลถามเนื้อความนั้น.

   [๔๒๙]   ทีนั้น  ท้าวสักกะ  ตรัสว่า  
"เราหาได้อดทน ( ถ้อยคำ )ของท้าวเวปจิตติเพราะความกลัวไม่  
เพราะความอ่อนกำลัง   ก็หามิได้"   แล้วตรัสว่า
"ประโยชน์ทั้งหลาย    มีประโยชน์ของตน เป็นอย่างยิ่ง,
 ( ประโยชน์อะไร )  ยิ่งกว่าขันติไป   ย่อมไม่มี,  
ผู้ใดแลเป็นผู้มีกำลัง ย่อมอดกลั้น(ถ้อยคำ) ของผู้อ่อนกำลังได้,

บัณฑิตทั้งหลาย   กล่าวขันตินั้น   ของบุคคลนั้นว่า ยิ่ง,
เพราะคนอ่อนกำลัง   ย่อมรุกรานได้เป็นนิตย์"
//www.dhammahome.com/

  ๒. สรภังคชาดก
ท่านสรภังคฤาษีผู้เรืองตบะนี้
เว้นจากเมถุนธรรมตั้งแต่เกิดมา
เป็นบุตรของปุโรหิตาจารย์
ได้รับฝึกฝนมาเป็นอย่างดี
ท่านจักพยากรณ์ปัญหา
ของพระราชา

ท้าวมฆวาฬสักกเทวราชปุรินททะ ทรงเห็นประโยชน์ ได้
ตรัสตามปัญหาอันเป็นปฐม ดังที่พระทัยปรารถนาว่า
บุคคลฆ่าซึ่งอะไรสิจึงจะไม่เศร้าโศกในกาลไหนๆ
ฤาษีทั้งหลาย ย่อมสรรเสริญการละอะไร
บุคคลพึงอดทนคำหยาบที่ใครๆ ในโลกนี้กล่าวแล้ว
ข้าแต่ท่านโกณฑัญญะ ขอท่านได้โปรดบอกความข้อนี้แก่โยมเถิด?

[๒๔๕๘] บุคคลฆ่าความโกรธได้แล้ว จึงจะไม่เศร้าโศกในกาลไหนๆ
ฤาษีทั้งหลายย่อมสรรเสริญการละความลบหลู่
บุคคลควรอดทนคำหยาบที่ชนทั้งปวงกล่าว
สัตบุรุษทั้งหลายกล่าวความอดทนนี้ว่าสูงสุด.

[๒๔๕๙] บุคคลอาจจะอดทนถ้อยคำของคนทั้ง ๒ พวกได้
คือ คนที่เสมอกัน ๑ คนที่ประเสริฐกว่าตน ๑
จะอดทนถ้อยคำของคนเลวกว่าได้อย่างไรหนอ
ข้าแต่ท่านโกณฑัญญะ ขอท่านได้โปรดบอกความข้อนี้แก่โยมเถิด?
[๒๔๖๐] บุคคลพึงอดทนถ้อยคำของคนผู้ประเสริฐกว่าได้
เพราะความกลัว
พึงอดทนถ้อยคำของคนที่เสมอกันได้ เพราะการแข่งขันเป็นเหตุ
ส่วนผู้ใดในโลกนี้ พึงอดทนถ้อยคำของคนที่เลวกว่าได้
สัตบุรุษทั้งหลายกล่าวความอดทนของผู้นั้นว่าสูงสุด.

[๒๔๖๑] ไฉนจึงจะรู้จักคนประเสริฐกว่า คนที่เสมอกัน
หรือคนที่เลวกว่า ซึ่งมี
สภาพอันอิริยาบถทั้ง ๔ ปกปิดไว้
เพราะว่าสัตบุรุษทั้งหลาย ย่อมเที่ยวไปด้วยสภาพของคนชั่วได้
เพราะเหตุนั้นแล จึงควรอดทนถ้อยคำของคนทั้งปวง.

[๒๔๖๒] สัตบุรุษผู้มีความอดทน
พึงได้ผลคือความไม่มีการกระทบกระทั่ง
เพราะการสงบระงับเวร เสนาแม้มากพร้อมด้วยพระราชาเมื่อรบอยู่
จะพึงได้ผลนั้นก็หามิได้ เวรทั้งหลายย่อมระงับด้วยกำลังแห่งขันติ.

[๒๔๖๕] บัณฑิตเรียกคนเช่นไรว่ามีศีล
เรียกคนเช่นไรว่ามีปัญญา
เรียกคนเช่นไรว่าสัตบุรุษ
ศิริย่อมไม่ละคนเช่นไรหนอ?

[๒๔๖๖] ผู้ใดในโลกนี้ เป็นผู้สำรวมด้วยกาย วาจาและใจ
ไม่ทำบาปกรรมอะไรๆไม่พูดพร่อยๆ เพราะเหตุแห่งตน
บัณฑิตเรียกคนเช่นนั้นว่ามีศีล.
ผู้ใดคิดปัญหาอันลึกซึ้งได้ด้วยใจ
ไม่ทำกรรมอันหยาบช้าอันหาประโยชน์มิได้
ไม่ละทิ้งทางแห่งประโยชน์อันมาถึงตามกาล
บัณฑิตเรียกคนเช่นนั้นว่ามีปัญญา.
ผู้ใดแล เป็นคนกตัญญูกตเวที มีปัญญา
มีกัลยาณมิตร และมีความภักดีมั่นคง
ช่วยทำกิจของมิตรผู้ตกยากโดยเต็มใจ
บัณฑิตเรียกคนเช่นนั้นว่าสัตบุรุษ.
ผู้ใดประกอบด้วยคุณธรรมทั้งปวงเหล่านี้ คือ
เป็นผู้มีศรัทธา อ่อนโยน แจกทานด้วยดี รู้ความประสงค์
ศิริย่อมไม่ละคนเช่นนั้น ผู้สงเคราะห์ มีวาจาอ่อนหวาน สละสลวย.

[๒๔๖๗] นักปราชญ์ย่อมกล่าวศีล ศิริ ธรรม ของสัตบุรุษ
และปัญญา ว่าข้อไหนประเสริฐกว่ากัน?
[๒๔๖๘] ท่านผู้ฉลาดทั้งหลายย่อมกล่าวว่า
ปัญญานั่นแหละประเสริฐสุด
ดุจพระจันทร์ประเสริฐกว่าดวงดาวทั้งหลาย
ฉะนั้น ศีล ศิริ และธรรมของสัตบุรุษ
ย่อมเป็นไปตามบุคคลผู้มีปัญญา.

[๒๔๖๙] บุคคลในโลกนี้ทำอย่างไร ทำด้วยอุบายอย่างไร
ประพฤติอะไร เสพอะไร จึงจะได้ปัญญา ขอท่านได้โปรดบอก
ปฏิปทาแห่งปัญญา ณ บัดนี้ว่า นรชนทำอย่างไรจึงจะเป็นผู้มีปัญญา?

[๒๔๗๐] บุคคลควรคบหาท่านผู้รู้ทั้งหลาย ละเอียดละออ
เป็นพหูสูต พึงเป็นทั้งนักเรียน และไต่ถาม
พึงตั้งใจฟังคำสุภาษิตโดยเคารพ
นรชนทำอย่างนี้จึงจะเป็นผู้มีปัญญา.
ผู้มีปัญญานั้นย่อมพิจารณาเห็นกามคุณทั้งหลาย
โดยความเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์และเป็นโรค
ผู้เห็นแจ้งอย่างนี้ย่อมละความพอใจในกามทั้งหลายอันเป็นทุกข์
มีภัยอันใหญ่หลวงเสียได้.
ผู้นั้นปราศจากราคะแล้ว กำจัดโทสะได้
พึงเจริญเมตตาจิตไม่มีประมาณ
งดอาชญาในสัตว์ทุกจำพวกแล้ว ไม่ถูกติเตียน ย่อมเข้าถึงแดนพรหม.

[๒๔๗๕] ท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ยินดีในฌาน
มีจิตตั้งมั่นทุกเมื่อเถิด ความยินดีนี้
เป็นคุณชาติประเสริฐสุดของบรรพชิต.

Create Date : 13 มิถุนายน 2553		0 comments
Last Update : 1 กรกฎาคม 2553 17:00:53 น.
Counter : 1362 Pageviews.
Share Tweet