ชื่อไทย ชมนาด
ชื่ออื่น ๆ ชำมะนาด ชำมะนาดกลาง ชำมะนาดฝรั่ง ดอกข้าวใหม่ อ้มส้าย
ชื่อสามัญ Bread Flower
ชื่อวิทยาศาสตร์ Vallaris globra Ktze
วงศ์ APOCYNACEAE
นิเวศวิทยา ถิ่นกำเนิดเอเชียเขตร้อน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ในประเทศไทยพบได้ทั่วไปทุกภาค
การขยายพันธุ์ เมล็ด การตอนกิ่ง


ลักษณะทั่วไป เป็นไม้เถาหรือไม้รอเลื้อย สามารถเลื้อยทอดพาดพันสิ่งอื่นๆ เช่น รั้ว ซุ้ม และค้างไปได้ไกล และเจริญเติบโตเป็นไม้พุ่มเตี้ย สูง .50-1.0 เมตร โดยอาศัยการยึดเกี่ยวของกิ่งก้านด้วยกันเอง เนื้อไม้แข็ง แตกกิ่งก้านออกเป็นเถาเล็กๆ จำนวนมากในแต่ละต้น ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาวคล้ายน้ำนม

เปลือก ต้นอ่อนหรือเถาอ่อนเปลือกสีเขียวหรือเทาอมเขียว ต้นแก่หรือต้นที่มี อายุมาก เปลือกสีเทาเข้ม แตกเป็นสะเก็ด และหลุดล่อนออกเป็น แผ่นบางๆ

ใบ ใบเดี่ยว ออกเรียงตรงกันข้าม รูปรีหรือรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ปลายเป็นติ่งแหลม โคนสอบมน ขอบใบเรียบ ผิวใบสีเขียวเข้มเป็นมัน เนื้อใบบาง เส้นแขนงใบ 10-12 คู่ ใบกว้าง 8-10 เซนติเมตร ยาว 12-16 เซนติเมตร ก้านใบยาว 1.0-1.5 เซนติเมตร

ดอก ดอกเดี่ยว สีขาวหรือสีครีมอมเขียว มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่งและปลายกิ่ง ช่อละ 10-25 ดอก กลีบเลี้ยง 5 กลีบสีเขียว โคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกออกเป็น 5 กลีบ ปลายกลีบเรียวแหลม กว้าง 0.2-0.3 เซนติเมตร ยาว 0.4-0.5 เซนติเมตร กลีบดอก 5 กลีบ โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วยตื้นๆ ปลายแยกออกเป็น 5 กลีบ ปลายกลีบบิดม้วนแหลม กลีบดอกสีขาวหรือครีมอมเขียวบอบบาง กว้าง 0.4-0.6 เซนติเมตร ยาว 0.8-1.2 เซนติเมตร มีเกสรอยู่กลางดอกเป็นรูปกรวยแหลม เกสรเพศผู้ 5 อัน ที่โคนก้านเกสรมีเม็ดเล็กๆ สีขาว 5 เม็ด เกสรเพศเมียมี 2 ช่องติดกัน ดอกบานเต็มที่กว้าง 1.2-1.8 เซนติเมตร ออกดอกตลอดปี

ผล ผลอ่อนรูปกรวยหรือดอกบัวตูม ปลายแหลม เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 พู โคนติดกัน รูปร่างคล้ายเขาวัว มองดูเหมือนเป็นฝัก 2 ฝัก ภายในผลมีเนื้อนุ่ม เมื่อแก่จัดจะแห้งและแตกออกตามแนวร่องผล ภายในมีเมล็ดหลายเมล็ด

เมล็ด ขนาดเล็กรูปไข่ ปลายแหลมสีน้ำตาล ส่วนปลายมีขนหรือเส้นใยสีขาวเล็กๆ ติดอยู่เป็นกระจุก

ประโยชน์ นิยมปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับโดยให้เลื้อยไต่คลุมซุ้มหรือค้างที่สร้างขึ้นเพื่อทำเป็นที่นั่งพักผ่อนให้ร่มเงาและความร่มรื่นได้ดีเนื่องจากมีใบขนาดใหญ่และดก ดอกมีกลิ่นหอมแรงเป็นพิเศษในช่วงเวลาเย็นหรือพลบค่ำกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นใบเตยหอม หรือกลิ่นข้าวหอมที่สุกใหม่ๆ ดอกทยอยบานและบานทนหลายวัน สรรพคุณทางยา ยางใช้ใส่แผลสดสมานแผลและห้ามเลือด เป็นยาถ่ายอย่างแรง กระตุ้นกล้ามเนื้อ เพิ่มความดันโลหิต ดอกใช้อบแป้งร่ำ ทำเครื่องหอม การเก็บดอกจะต้องระมัดระวังอย่าให้กลีบดอกช้ำ เพราะจะทำให้มีกลิ่นเหม็นแทนกลิ่นหอม

ขอขอบคุณข้อมูลทางวิชาการจาก
//botanykus.weebly.com/plant255307.html