|
| 1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
|
|
|
|
|
|
|
ตามหมอน้อยไปแทนคุณชาวดอยที่ช่วยรักษาป่า
เพื่อนของฉันเป็นหมอน้อย เปล่าเลยเธอไม่ได้ชื่อน้อย และเธอเป็นพยาบาล แต่เธอถูกเรียกขานว่า หมอ ส่วนคำว่าน้อยนั้น ฉันได้ยินเธอพูดกับชาวเขาว่า เธอเป็นหมอน้อยเท่านั้นไม่ได้เป็นหมอใหญ่ คำอธิบายคือหมอน้อยเป็นผู้ช่วยหมอใหญ่ ฉันรู้จักหมอน้อยคนนี้เมื่อประมาณ 10 ปี มาแล้ว เราพบกันครั้งแรกที่บ้านแม่คองซ้าย เป็นหมู่บ้านชาวเขา อยู่ที่อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ และหลังจากนั้นฉันก็พบเธอตามที่ต่าง ๆ ในป่าใหญ่ที่มีหมู่บ้านเล็ก ๆ อยู่เสมอ หมอน้อยไม่มียามาแจก ไม่ได้ตรวจไข้ ไม่มีเครื่องวัดความดัน แล้วหมอน้อยมาทำอะไร ก่อนอื่นแนะนำตัวหมอน้อยก่อนนะคะ เธอชื่อ กิ่งกาญจน์ ปวนใจเสริฐค่ะ เป็นพยาบาลโรงพยาบาลนครพิงค์ คนเมืองโดยกำเนิด (คนเมืองก็คือคนเชียงใหม่นั่นแหละค่ะ) เธอทำงานในโรงพยาบาลมา 23 ปี เธอบอกว่า จากประสบการณ์การทำงาน พบเห็นปัญหาของผู้ป่วยอย่างหนึ่ง คือการสื่อสารระหว่างผู้ป่วยกับผู้ให้บริการด้านสุขภาพ ( ซึ่งหมายถึงหมอ พยาบาล ) นอกจากนั้นก็ยังมีเรื่องสิทธิในการเข้าถึงการรักษาพยาบาล โดยเฉพาะชาวบ้านชาวเขา สิทธิในการเข้าถึงการรักษา เป็นเรื่องใหญ่มาก ฉันเล่าให้เธอฟังว่า เคยไปโรงพยาบาลครั้งหนึ่งเพราะเพื่อนป่วย ในวันที่ไปจ่ายเงินค่ารักษา พบว่า ข้อมูลของเพื่อนมีปัญหาไม่สามารถใช้สิทธิการรักษาได้เพราะว่าสิทธิซ้ำซ้อนในข้อมูลบันทึกว่า ได้รับสิทธิข้าราชการทั้งที่ไม่มีสิทธินั้น เรื่องวุ่นวายมากต้องไปทำสิทธิใหม่โดยให้ผู้ใหญ่บ้านรับรองด้วย และวันนั้นฉันก็พบชาวเขาคนหนึ่งมารักษาที่โรงพยาบาลในตัวเมืองเชียงใหม่แต่สิทธิเขาอยู่อีกอำเภอหนึ่ง เจ้าหน้าที่บอกว่า ไม่ได้ต้องจ่ายเงิน เธอบอกว่ามีเงินแค่ 120 บาท เจ้าหน้าที่แก้ปัญหาโดยบอกว่า ถ้างั้นก็เอายาออกให้เหลือเท่าจำนวนเงินที่มี ฉันไม่รู้ว่าเขาตกลงกันอย่างไร เพราะจบธุระของตัวเองถูกเชิญออกจากห้องนั้นเสียก่อน (นี้เป็นตัวอย่างเรื่องสิทธิในการเข้าถึงการรักษา) เรื่องราวพวกนี้แหละ ที่ทำให้หมอน้อยหันมาเป็นผู้สร้างความเข้าใจเรื่องการสื่อสาร ให้กับพวกเขาเท่าที่เธอจะทำได้ และเท่าที่เขาจะต้องการ ...หมอน้อยจึงเดินทางไปตามที่ต่าง ๆ ในชุมชนชาวเขา เธอว่า แม้แต่การบอกว่าตัวเองเจ็บป่วยเป็นอะไร หรือเจ็บป่วยตรงไหน บางคนก็บอกไม่ถูก ดังนั้นก็เกิดปัญหาในการรักษาได้ สรุปก็คือได้พบเห็นความขัดแย้งระหว่างผู้รับบริการด้านสุขภาพ เพราะการสื่อสาร เป็นความรู้พื้นฐาน ก่อนอื่นต้องรู้เรื่องสุขภาพตัวเอง คือสังเกตอาการและจำเอาไว้ว่าอาการเริ่มต้นเป็นอย่างไร ก่อนที่จะเจ็บป่วยเป็นอย่างไรมาก่อน หรือไปทำอะไรมา และอาการเจ็บอาการปวด เป็นตรงไหน ปวดตรงไหน ชี้จุดให้ถูก ก็คือการพูดการชี้แจงเรื่องสุขภาพของตัวเองกับหมอ รวมทั้งข้อมูลต่าง ๆ เช่นก่อนหน้านี้กินยาอะไรมาบ้าง เมื่อกินยาต้องเก็บซองยาหรือตัวอย่างยาไว้หนึ่งเม็ดเมื่อไปพบหมอก็จะดีมาก ไม่ใช่บอกว่ากินยาเม็ดสีชมพู หรือพาลูกหลานไปด้วย ลูกหลานจะได้ช่วยพูด งานของหมอน้อยก็คืองานเดินทางไปพูดคุยเพราะชีวิตของหมอพยาบาลและผู้ให้บริการอยู่ในสถานพยาบาลมีชีวิตรีบเร่ง ผู้ป่วยมากไม่ค่อยมีเวลาที่จะพูดคุยทำความเข้าใจนาน ๆ และผู้ป่วยก็ไม่ค่อยกล้าถามกล้าบอกด้วย เธอว่า ทำแบบสบาย ๆ แบบ ไม่ได้ทำเป็นโครงการอะไร ใช้เวลาว่างช่วงวันหยุด ซึ่งก็ไม่ค่อยจะพอ วิธีการทำงานก็คือพูดคุยทำความเข้าใจ และตอบคำถามที่ตอบได้ ถ้าตอบไม่ได้ก็ไปถามผู้อื่นให้ เท่านั่นเอง เธอทำงานแบบที่เรียกว่าจิตสาธารณะ ไม่มีค่าตอบแทนใด ๆ นอกจากข้าวที่เจ้าของบ้านนำมาเลี้ยงและที่นอน ไม่เคยเห็นหมอน้อยนำอะไรออกมาจากหมู่บ้านใด ๆ แม้แต่ดอกสักดอก ดูเหมือนเธอไม่เคยอยากได้อะไรเลย บ่อยครั้งที่ได้ยินคำถามว่า หมออยากได้อะไรไหม หมอเอาข้าวไปกินไหม ไม่เอาค่ะ อยู่คนเดียวไม่ได้กินอะไรมาก
ฉันเห็นด้วยกับงานของเธอ เราจึงไปด้วยกันเสมอ บางครั้งก็ใช้วิธีตามเพื่อน ๆ ที่ทำงานองค์กรพัฒนาเอกชนหรือครูดอยเข้าไป เธอไปแบบนักเดินทาง ที่มีเป้าหมายแอบแฝงคือต้องการไปพูดคุยให้ความรู้ความเข้าใจ บางครั้งก็มีเพื่อน ๆ ไปกันเป็นกลุ่ม ๆ ในช่วงวันหยุด บางคนไปเพียงเพื่อพักผ่อนนอนหลับสบาย ๆ หลังจากทำงานมา 5 วัน
วันนี้เธอจะไปหมู่บ้านใหม่ โดยมีน้องที่ทำงานองค์กรพัฒนานำทางเข้าไป ฉันจึงตามเธอไปที่หมู่บ้านเล็ก ๆ หลังดอยอินทนนท์ หลังดอยจริง ๆ เพราะเราต้องผ่านขึ้นดอยอินทนนท์ และลงไปอีกด้านหนึ่ง เส้นทางไปค่อนข้างยากลำบากแต่ผ่านน้ำตกและผืนป่ากว้าง ขับไป ถึงด่านสองที่แยกไปอำเภอแม่แจ่ม แต่เราไม่เลือกทางนั้น เลือกที่จะขับตรงไป เรื่อยๆ จะพบป้ายน้ำตกแม่ปาน ระหว่างทางผ่านผืนป่าเปลี่ยว ธรรมชาติที่สวยงาม มีน้ำตกห้วยทรายเหลือง, น้ำตกแม่ปาน, และน้ำตกผาสำราญ จะแวะเข้าไปนั่งพักฟังเสียงน้ำตกพอเพลินใจแล้วไปต่อก็ได้ ค่ำคืนที่หมู่บ้านหลังดอยชาวบ้านประมาณ 20 คน มารวมตัวกันที่ หน้าโปสถ์ พวกเขาเพิ่งพบกันครั้งแรก มีแต่พวกผู้ชายที่กล้าถามกล้าพูด หนุ่มคนหนึ่งถามว่า สารเคมีเข้าตาเจ็บตาจะทำอย่างไร เธอบอกว่าล้างด้วยน้ำสะอาดอย่างเดียวระวังเรื่องการใช้ยาฆ่าแมลงและสารเคมีด้วย เพราะจะส่งผลให้เราเจ็บป่วยได้ การดำเนินชีวิตเป็นเรื่องสำคัญที่สุดที่มีผลต่อสุขภาพ เราลองคิดดูว่าเมื่อก่อนเราป่วยเป็นอะไรบ้าง
แม่บ้านมาปรึกษา แม่บ้านคนหนึ่งบอกว่า เดี๋ยวนี้เด็ก ๆ เป็นโรคหืดหอบมากขึ้น ผู้ชายคนหนึ่งถามว่า ไปผ่าตัดนิ่วมาจะต้องทำอย่างไร เธอตอบว่า ควรระวังเรื่องน้ำดื่ม ควรกินน้ำต้ม ผู้หญิงรอจนผู้ชายกลับไปแล้ว พวกเขาจึงเข้ามาคุยกันเบา ๆ ปรึกษาเป็นการส่วนตัว เพราะเป็นเรื่องของผู้หญิง ผู้หญิง
ทำงานนี้เพราะอยากตอบแทนบุญคุณชาวดอยด้วย เธอพูดเช่นนั้นจริง ๆ ค่ะ เพราะเธอเป็นคนหนึ่งที่ชอบเดินทางไปตามที่ต่าง ๆ โดยเฉพาะหมู่บ้านเล็ก ๆ บนดอยสูง และชอบเดินป่า ตั้งแต่ครั้งยังเยาว์ เธอพบว่าเพราะชาวดอยช่วยดูแลป่าเราคนพื้นราบจึงอยู่สุขสบาย
จริง ๆ ต้องการตอบแทนคุณความดีของหลากหลายชุมชนที่มีส่วนช่วยรักษาสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ ให้แก่ชุมชน และส่งผลดีถึงคนทั้งประเทศ ซึ่งพวกเราอาจะไม่รู้ตัวว่าเราได้รับผลจากการดูแลป่าของพวกเขา ทั้งทางตรงทางอ้อม ถือเป็นการให้กำลังใจกัน
ฉันเห็นจริงด้วย ... จริงของเธอ การให้กำลังใจกันบ้างน่าจะเป็นสิ่งที่ดีกว่าการตำหนิ หรือการจ้องจะจับผิด และคาดโทษ และชาวเขาส่วนใหญ่ก็เป็นผู้ดูแลป่าจริง ๆ เพราะชีวิตเขาอยู่กับป่าอยู่แล้ว แต่ภาพและข่าวที่ออกมาให้พวกเราคนพื้นราบรับรู้เป็นภาพลบคือชาวเขาทำลายป่า ซึ่งความจริงแล้วผู้ทำลายมีมากมาย โดยเฉพาะนโยบายของรัฐในการจัดการ การท่องเที่ยว หรือการส่งเสริมการปลูกพืชเชิงเดี่ยวที่ส่งเสริมการบุกรุกพื้นที่ป่า การเอาสารเคมี ยาฆ่าแมลงเข้าไป ซึ่งส่งผลให้ต่อสุขภาพเสียของทุกคน คือคนปลูก และสารเคมีที่ตกค้างปนเปื้อนในดินในน้ำ ส่งผลกันทั่วถึง เพราะเราใช้สายน้ำเดียวกัน และใช้อากาศร่วมกัน ดังไม่ว่าคุณจะอยู่ที่ไหนก็ได้รับผลเหมือนกัน หรือว่าคุณอยู่ที่ไหนก็มีส่วนในการทำลายป่าทำลายธรรมชาติเหมือนกัน ยกตัวอย่างง่าย ๆ เช่นคุณใช้ไฟใช้น้ำกันอย่างบ้าระห่ำไหม จึงทำให้มีการสร้างเขื่อนเผื่อผลิตกระแสไฟฟ้าแบบไม่รู้จบ คุณทำขยะโดยส่วนตัววันละเท่าไหร่ คุณใช้ทรัพยากรแบบไหน คุณเผ่าผลาญน้ำมันวันละเท่าไหร่ อย่างนี้เป็นต้น โอ้... ฉันทิ้งเรื่องหมอน้อยไปไกล กลับมาที่หมอน้อยต่อดีกว่า เธอว่า
อีกปัญหาหนึ่งที่พบจากการได้มีโอกาสพูดคุย คือค่าใช้จ่ายในการเดินทาง และต้องหยุดทำงานทำให้เสียรายได้ในช่วงที่เจ็บป่วย ทำให้พวกเขาละเลยความสำคัญของปัญหาสุขภาพ ทั้ง ๆ ที่ปัญหาสุขภาพจะมีผลอย่างมากต่อการดำเนินชีวิต
ทางออกสำหรับเรื่องนี้เธอบอกว่า น่าจะมีการตั้งกองทุนของชุมชนสำหรับใช้เป็นค่าเดินทางในการขอรับบริการด้านสุขภาพในโรงพยาบาล
เมื่อฉันบอกว่า จะนำเรื่องของเธอไปเขียนเล่าให้คนอื่นรับรู้บ้าง เธอพูดอย่างถ่อมตนว่า
เป็นงานเล็ก ๆ กิ่งก็ไม่ได้ทำอะไร
ถือว่าเป็นงานเล็ก ๆ ที่ยิ่งใหญ่ ฉันบอกเธอ
ฉันเสียอีกที่เดินตามหลังเธอ แต่ไม่ได้ช่วยอะไรเลยนอกจากทอดไข่ให้เธอกินบ้างบางมื้อ
ขอบคุณ
มูลนิธิไทยรักษ์ป่า สนับสนุนการเดินทางลงพื้นที่หมู่บ้านตีนผา (หมู่บ้านหลังดอยอินทนนท์ และพี่น้องชนเผ่าปกาเกอญอ หมู่บ้านตีนผา
พิมพ์ครั้งแรก นิตยสารกุลสตรี ฉบับปักษ์แรก มีนาคม 2552
Create Date : 06 เมษายน 2552 |
|
39 comments |
Last Update : 10 เมษายน 2552 18:19:03 น. |
Counter : 1739 Pageviews. |
|
|
|
|
| |
โดย: สิงห์มือซ้าย IP: 125.24.85.109 7 เมษายน 2552 19:13:55 น. |
|
|
|
| |
โดย: หมอน้อย IP: 202.149.25.241 7 เมษายน 2552 22:02:58 น. |
|
|
|
| |
โดย: ดวง IP: 118.172.24.145 8 เมษายน 2552 20:04:22 น. |
|
|
|
| |
โดย: กวินพร IP: 124.121.109.205 8 เมษายน 2552 20:53:48 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปณาลี 8 เมษายน 2552 22:43:37 น. |
|
|
|
| |
โดย: นกแสงฯ IP: 117.47.8.91 9 เมษายน 2552 4:44:10 น. |
|
|
|
| |
โดย: (@-@) (ตาพรานบุญ ) 9 เมษายน 2552 11:53:10 น. |
|
|
|
| |
โดย: แพรจารุ 13 เมษายน 2552 8:10:42 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปณาลี 13 เมษายน 2552 11:29:34 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปณาลี 15 เมษายน 2552 14:31:41 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปลายแปรง 16 เมษายน 2552 12:09:40 น. |
|
|
|
| |
โดย: ฮักน้ำปิง IP: 117.47.151.7 17 เมษายน 2552 18:13:20 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปลาทูมีพุงโต IP: 125.26.9.32 18 เมษายน 2552 0:03:55 น. |
|
|
|
| |
โดย: ลุงบูลย์ (pantamuang ) 19 เมษายน 2552 11:24:35 น. |
|
|
|
| |
โดย: ลุงบูลย์ (pantamuang ) 19 เมษายน 2552 11:28:08 น. |
|
|
|
| |
โดย: ลุงบูลย์ IP: 118.173.123.135 20 เมษายน 2552 19:55:27 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปณาลี 26 เมษายน 2552 11:09:19 น. |
|
|
|
| |
โดย: สมบูรณ์ IP: 125.27.49.79 14 พฤษภาคม 2552 16:49:30 น. |
|
|
|
| |
โดย: PenKa 21 พฤษภาคม 2552 15:12:52 น. |
|
|
|
| |
โดย: สีน้ำฟ้า 26 พฤษภาคม 2552 12:45:59 น. |
|
|
|
| |
โดย: มาลานชา ณ บ้านท่อ IP: 118.172.35.246 30 พฤษภาคม 2552 0:49:47 น. |
|
|
|
| |
โดย: ตะวันทอแสง IP: 117.47.7.166 6 มิถุนายน 2552 21:08:47 น. |
|
|
|
| |
โดย: ปลายแปรง 7 มิถุนายน 2552 16:30:16 น. |
|
|
|
| |
โดย: โฟล์คเหน่อ IP: 125.26.54.145 10 มิถุนายน 2552 11:31:59 น. |
|
|
|
| |
โดย: Dulcinea 11 มิถุนายน 2552 20:08:12 น. |
|
|
|
| |
โดย: ลุงบูลย์ (pantamuang ) 15 มิถุนายน 2552 20:01:36 น. |
|
|
|
|
|
|
|