112. พระนิพพาน คือ เป้าหมายสูงสุดของชีวิต ตอนที่ 6
ผู้ที่ต้องการ “พระนิพพาน”
ต้องทำความปล่อยวาง ไม่ให้หลงไปยึดมั่นถือมั่น ใน “รูปร่างกายตัวตน จิต เจตสิก”
ด้วยการหมั่นเพ่งพิจารณา เพื่อให้เห็น จนชัดแจ้งที่ใจ (โยนิโสมนสิการ)
ในความ “ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนของตน และ ไม่ใช่ของของตน”
***************
“ดูกรอานนท์
เมื่อท่านไปถึงสำนักพระคิริมานนท์แล้ว
ท่านจงบอก สัญญา ๒ ประการ คือ รูปสัญญา๑ นามสัญญา๑
คือว่ารูป ร่างกายตัวตน ทั้งสิ้นก็ดี
คือนาม ได้แก่ จิต เจตสิก ทั้งหลายก็ดี
ก็ให้ปลงธุระเสีย
อย่าถือว่า รูปร่างกาย จิต เจตสิก เป็นตัวตน
และ อย่าเข้าใจว่า เป็นของของตน
ทุกสิ่งทุกอย่าง ความจริง เป็นของภายนอกสิ้นทั้งนั้น
ดูกรอานนท์
ถ้าหากว่า รูปร่างกาย เป็นตัวตนเราแท้
เมื่อล่วงสู่ ความแก่เฒ่าชรา ตาฝ้า หูหนวก เนื้อหนังเหี่ยวแห้ง ฟันโยกคลอน เจ็บปวด เหล่านั้น
เราก็จักบังคับได้ตามประสงค์ว่า อย่าเป็นอย่างนั้น อย่าเป็นอย่างนี้
นี่เราบังคับไม่ได้ตามประสงค์
เขาจะเจ็บ จะไข้ จะแก่ จะตาย
เขาก็เป็นไปตามหน้าที่ของเขา
เราหมดอำนาจ ที่จะบังคับบัญชาได้
เมื่อตาย เราจะพาเอาไป สักสิ่งสักอัน ก็ไม่ได้
ถ้าเป็นตัวตนของเราแล้ว เราก็คงจะพาเอาไปได้ ตามความปรารถนา
ดูกรอานนท์
ถึงจิต เจตสิก ก็ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่ของของตน
หากว่า จิต เจตสิก เป็นเรา หรือ เป็นของของเรา
เราก็จักบังคับได้ตามประสงค์ว่า จิตของเรา จงเป็นอย่างนี้ จงเป็นอย่างนั้น จงสุขสำราญทุกเมื่อ อย่าทุกข์อย่าร้อนเลย ดังนี้
ก็จะพึงได้ ตามปรารถนา
นี่หาเป็น เช่นนั้นไม่
เขาจะคิดอะไร เขาก็คิดไป เขาจะอยู่จะไป ก็ตามเรื่องของเขา
เพราะเหตุ ร่างกาย จิตใจ เป็นอนัตตา ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่ของของตน
ให้ปลงธุระเสีย
อย่าเข้าใจถือเอาว่า เป็นตัวตน และ ของของตน เถิด.
ดูกรอานนท์
ท่านจงไปบอก ซึ่งสัญญาทั้ง ๒ ประการ
คือ รูปและนามนี้ โดยเป็นอนัตตา ไม่ใช่ตัวตน และ ไม่ใช่ของของตน ให้พระคิริมานนท์แจ้ง ทุกประการ
เมื่อพระคิริมานนท์แจ้งแล้ว
การอาพาธ ความเจ็บปวด และ ทุกขเวทนา ก็จะหาย จากร่างกายของพระคิริมานนท์หมดสิ้น
จะหายอาพาธโดยรวดเร็วด้วย”...เนื้อความจาก คิริมานนทสูตร
***************
“ดูกรอานนท์
มรณสัญญา พิจารณาความตายก็ดี
อัฏฐิกสัญญา พิจารณากองกระดูกก็ดี
ปฏิกูลสัญญา พิจารณาร่างกายนี้
โดยเป็นของพึงน่าเกลียด น่าสะอิดสะเอียน
เต็มไปด้วยหมู่หนอน แลจุลอินทรีย์ทั้งหลาย เป็นอันมาก
ตามลำไส้น้อยไส้ใหญ่ ตามเส้นเอ็นทั่วไปในร่างกาย
แลเต็มไปด้วย เครื่องเน่าของเหม็น มีอยู่ในร่างกายนี้
ทุกสิ่งทุกอย่าง ในร่างกายนี้ นับว่า เป็นของเปล่า ไม่มีอะไร เป็นของเรา สักสิ่งสักอัน
เกิดมาสำคัญว่า เป็นสุข ความจริง ก็สุขไปอย่างนั้นเอง
ถ้าจะให้ถูกแท้ ต้องกล่าวว่า เกิดมาเพื่อทุกข์ เกิดมาเจ็บ เกิดมาไข้ เกิดมาเป็นพยาธิเจ็บปวด เกิดมาแก่ เกิดมาตาย เกิดมาพลัดพรากจากกัน เกิดมาหาความสุขมิได้
ความสุขนั้น ถ้าพิจารณาดูให้ละเอียดแล้ว มีน้อยเหลือประมาณ ไม่พอแก่ความทุกข์
นอนหลับนั้นแล นับว่าเป็นความสุข
แต่เมื่อมาพิจารณาดูให้ละเอียดแล้ว ซ้ำเป็นทุกข์ไปเสียอีก
ถ้าผู้ใดพิจารณาเห็น ตามดังเราตถาคตแสดงมานี้
เป็นนิมิตอันหนึ่ง
ครั้นจดจำได้แน่นอนในตนแล้ว
ก็เป็นเหตุ ให้ได้มรรคผลนิพพาน ในปัจจุบันนี้ โดยไม่ต้องสงสัย”...เนื้อความจาก คิริมานนทสูตร
***************
***ความหมายจาก พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลื้อง ณ นคร
เจตสิก [เจ-ตะ-สิก, เจด-ตะ-สิก] (มค. เจตสิก สก. ไจตสิก) น. อาการของจิต เกิดดับพร้อมกับจิต มีที่อาศัยและอารมณ์ที่รับรู้อย่างเดียวกับจิต มี ๕๒ ประการ. ว. เป็นไปในจิต เช่น สุขหรือทุกข์ที่เกิดในจิต.
ชาญ คำพิมูล 
ผู้ติดตามบล็อก : 5 คน [