บริษัทมารส์ก่อตั้งขึ้นโดยกลุ่มบุคคลตระกูลมารส์ตั้งแต่ปี ๑๙๒๒
ดำเนินธุรกิจในฐานะบริษัทเอกชนมาตลอด
ไม่เคยข้องเกี่ยวกับตลาดหลักทรัพย์
ไม่เคยยุ่งเกี่ยวกับการเมือง
ไม่เคยเผยแพร่เรื่องราวใดๆของตระกูลออกมานอกจากผลิตภัณฑ์ในตลาด
ไม่เคยมีบทสัมภาษณ์จากประธานกรรมการบริหารตั้งแต่สมัยรุ่นพ่อจนถึงรุ่นลูก
จดหมายขอสัมภาษณ์จากนิตยสารใดๆจะถูกเก็บเงียบนอนสงบนิ่งในแฟ้ม
และไม่เคยมีการหยิบยกปัดฝุ่นขึ้นมาพิจารณาใหม่
ข้อมูลเท่าที่ปรากฏสู่การรับรู้ของคนภายนอกก็คือ
จอห์น มารส์ แชร์ตำแหน่ง CEO ร่วมกับพี่ชายอีกคน
คือ ฟอร์เรส มารส์ จูเนียร์
โดยแบ่งสายงานรับผิดชอบคนละสายงานออกจากกันไป

CEO สองคนจะนั่งด้านในสุดของชั้น ๒
โดยมีแจ็คเกอลีน มารส์ น้องสาวอีกคนนั่งถัดมาในฐานะตำแหน่ง Vice President
พวกเขาทั้งหมดใช้เลขานุการร่วมกัน

ความลึกลับของตระกูลมารส์ได้รับการกล่าวขานถึงอย่างน่าชวนทึ่ง
และเผยแพร่ในวงการนักการตลาดหัวสมัยใหม่
เพราะสิ่งที่สามพี่น้องตระกูลมารส์ปฎิบัติอยู่ทุกวันนี้
ขัดแยังอย่างสิ้นเชิงกับทฤษฎีการบริหารองค์กรทั้งหลาย

ปรมาจารย์หลายสำนักพยายามสรรหาทฤษฏีใหม่ๆเพื่ออธิบายลักษณะเฉพาะตัวของมารส์
และองค์ประกอบของความสำเร็จเชิงธุรกิจ
ซึ่งบริษัทมารส์นำหน้ามาตลอด
จนถึงทุกวันนี้ อาจจะกล่าวได้ว่า
มารส์เป็นธุรกิจครอบครัวที่มีขนาดของธุรกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลก
แต่เงียบและสงวนเนื้อสงวนตัวมากที่สุด

แล้วอะไรล่ะครับ ที่ทำให้มารส์เป็นองค์กรที่น่าอัศจรรย์ใจปานนั้น

ขอยังไม่เฉลย แต่จะให้ท่านลองอ่านบันทึกเบื้องล่างต่อไปนี้ซิครับ
ข้อความบางส่วนเป็นการตัดตอนมาจากบันทึกภายใน
ของเอเยนซี่โฆษณาแห่งหนึ่ง (กูรูก็เคยทำงานที่นี่)
ที่ให้บริการโฆษณาผลิตภัณฑ์ของมารส์อยู่ปัจจุบัน
ข้อความเหล่านี้กำลังแนะนำให้เอเยนซี่ท้องถิ่นประเทศ
หนึ่ง
เตรียมการเสนองานและพบกับผู้บริหารระดับสูงของมารส์
ที่จะมาเยี่ยมเยือนตลาดลูกอมในภูมิภาคต่างๆ

คำแนะนำดังกล่าวได้แก่

หนึ่ง เตรียมข้อมูลการตลาดให้พร้อม
ตัวเลขต่างๆจะต้องทันกับสภาวะตลาดปัจจุบันให้มากที่สุด
ห้ามปั้นตัวเลขเด็ดขาด

สอง เตรียมผู้เข้าประชุมให้พร้อม
ไม่ต้องขนเข้าไปเยอะ ขอเฉพาะคนที่เกี่ยวข้องกับงานจริงๆ
ระบุตำแหน่งและหน้าที่ของแต่ละคนให้ชัดเจนว่า
เกี่ยวข้องกับการดูแลลูกค้ามารส์อย่างไร
ทุกคนที่ร่วมประชุมจะต้องเอ่ยปากพูด
ถ้าคิดว่าการนิ่งเฉยนั้นดีที่สุด
ก็จงออกจากห้องไปอย่างเงียบๆ

สาม จงแสดงความกระตือรือร้นที่อยากจะร่วมงานกับมารส์
แต่อย่ามากเกินไปจนถึงขนาดถ้าไม่ได้มารส์มาเป็นลูกค้าแล้ว
เอเยนซี่จะต้องพังทลายในไม่ช้า
มารส์ไม่ชอบการแสดงบทบาทเกินจริง
( ฝ่ายบริการลูกค้าผู้หญิง
กรุณาสำรวจเครื่องแต่งกายของตนด้วย
ขอให้งดใส่ตุ้มหูกระตุ้งกระติ้งหรือสร้อยข้อมือแวววาว ระหว่างประชุม
เพราะอาจจะดึงดูดความสนใจของการประชุมมากเกินไป)

สี่ รูปแบบการนำเสนอนั้น
ขอให้เรียบง่ายต่อความเข้าใจ ด้วยตัวเลข และเหตุผลที่ประกอบอย่างหนักแน่น
อย่าหวือหวาหรือเน้นเทคนิคแพรวพราว
จนทำให้คนฟังลืมไปว่ากำลังดูหนังการ์ตูนหรือฟังบทวิเคราะห์การตลาด
อย่าใช้เวลานำเสนอมากจนเกินความจำเป็น
ขอให้ตรงประเด็นและชัดเจน

ห้า หากตอบคำถามใดๆไม่ได้ หรือไม่แน่ใจ
ให้ยอมรับออกไปตรงๆ อย่าอ้อมค้อมหรือเฉไฉ
ลูกค้ามารส์จะตะขิดตะขวงใจถ้ารู้ว่าถูกหลอกด้วยข้อมูล จงสืบเสาะหาข้อมูลนั้นกลับมาตอบให้ได้โดยเร็วที่สุด

หก ลูกค้ามาร์สอาจจะอยากตรวจตลาดท้องถิ่นนั้นๆ
โดยจะไปตามลำพังหรือไปกับเอเยนซี่
ขอให้ดูความประสงค์ของพวกเขาด้วย

เจ็ด ไม่ต้องจัดงานเลี้ยงต้อนรับใดๆทั้งสิ้น
ผู้บริหารมารส์ให้ความสำคัญกับเวลาส่วนตัวมาก
ไม่นิยมการสังสรรค์ใดๆนอกเหนือจากเรื่องงานและผลิตภัณฑ์ของบริษัท

ครับ คำแนะนำเหล่านี้
มาจากมุมมองของคนที่ใกล้ชิดกับวัฒนธรรมชาวมารส์
จนรู้ดีว่าเอเยนซี่โฆษณาที่จะร่วมงานกับมารส์
ควรจะนำเสนอและปฏิบัติตัวอย่างไรถึงจะชนะใจ
ได้รับมอบหมายรับผิดชอบแคมเปญโฆษณาของผลิตภัณฑ์มารส์ซึ่งมีมูลค่ามหาศาล
และจะยิ่งชนะใจยิ่งขึ้นหากได้รู้ลึกถึงวัฒนธรรมองค์กรของมารส์
ที่ได้รับการถ่ายทอด ปลูกฝังกันอย่างเข้มแข็ง ในหลายๆประการ เช่น

• ยศถาบรรดาศักดิ์ เป็นคำที่สกปรกสำหรับมารส์
( Status at Mars is a dirty word)
ทุกคนเท่าเทียมกันหมด ไม่มีใครมีออฟฟิคส่วนตัว
ทุกคนถ่ายเอกสารเอง รับโทรศัพท์เอง
หากจะต้องเดินทางโดยเครื่องบิน
ตั๋วโดยสารชั้นประหยัดเท่านั้นที่บริษัทจะอนุญาต
ไม่มีนอกเหนือจากนี้

• ระบบราชการเป็นสิ่งที่พึงรังเกียจ
การออกบันทึกภายใน (Memo)
เป็นการกระทำที่ค้านกับนโยบายบริษัท
ทุกคนทำงานบนพื้นฐานความเสมอภาค เรียกชื่อหน้ากัน
( A first name basis)ไม่เว้นเจ้าของตระกูล
พนักงานของมารส์จะถูกเรียกว่า ผู้ร่วมงาน (Associate)

• การจ่ายเงินค่าจ้างจะขึ้นอยู่กับผลประกอบการของบริษัทเป็นหลัก

• เงินทุกเซ็นต์ที่ได้มาจากการประกอบธุรกิจ
จะถูกนำกลับไปรวมในบัญชีของบริษัท
จอห์น, ฟอเรส และแจ็คเกอร์ลีน
จะได้รับเฉพาะเงินปันผลตามสัดส่วนปกติเท่านั้น

• มารส์ดำรงสถานะทางการเงินที่ปลอดหนี้
ทุกครั้งที่จะขยายกิจการหรือธุรกิจออกไป
ตระกูลมารส์จะใช้เงินสดเท่านั้น
ซึ่งเป็นสิ่งที่ผิดธรรมเนียมปฏิบัติของธุรกิจอเมริกัน
(แต่สำหรับบ้านเรา เป็นเรื่องปกติครับ โดยเฉพาะยุคหลังฟองสบู่แตก)

• ความสะอาดและอนามัยเป็นสิ่งที่ต้องตระหนักให้ขึ้นใจในชาวมารส์ทุกคน
กล่าวกันว่า ชาวมารส์ภูมิใจนักหนา
ที่จำนวนแบคเตอเรียนพื้นโรงงานหน่วยผลิตของบริษัท
มีจำนวนน้อยกว่าแบคเตอเรียในอ่างล้างจานตามบ้านทั่วไป

• คุณภาพ คือ ข้อกำหนดบังคับอันยิ่งยวด
เม็ดช็อคโกแล็ค M&M นับล้านเม็ดต้องถูกทิ้งไป
เพราะเพียงตัวหนังสือที่ปรากฏบนเม็ดเลือนหรือไม่ชัดพอ ฯลฯ

ทุกองค์กรใหญ่ๆจะต้องมีปรัชญาในการดำเนินงานของตัวเอง

ทุกองค์กรใหญ่ๆจะต้องมีปรัชญาในการดำเนินงานของตัวเอง
ที่บริษัทมารส์ก็ไม่มีข้อเว้นเช่นเดียวกัน
ฟอร์เรส จูเนียร์ มารส์ พี่ชายคนโตของตระกูล
ได้พัฒนาปรัชญาการดำเนินงานของบริษัทที่รู้จักกันดีในชื่อว่า
“บัญญัติห้าประการของมารส์”(The Five Principle of Mars)
พนักงานทุกคนจะมีคู่มือบัญญัติดังกล่าว
อันเปรียบเสมือนไบเบิ้ลส่องทางในการทำงานที่มารส์
จัดพิมพ์หนาถึง ๒๔ หน้า วางอยู่ในลิ้นชักโต๊ะทำงานตลอดเวลา
ทุกถ้อยคำ ทุกประโยคจะถูกท่องจำจนขึ้นใจในเหล่าคนทำงานทุกคน

The Five Principle of Mars”ประกอบด้วยอะไรบ้าง

๑. คุณภาพ(Quality)
มารส์จะเคร่งครัดและพิถีพิถันกับทุกรายละเอียดของผลิตภัณฑ์ที่ออกสู่ตลาด
สิ่งที่พี่น้องตระกูลมารส์หวาดวิตกที่สุดก็คือ
การถดถอยทางคุณภาพทีละน้อยๆ (incremental degradation)
ซึ่งจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อบริษัทใดๆก็ตาม
นำวัตถุดิบที่ด้อยคุณภาพลงกว่าเดิม
มาใช้ในกระบวนการผลิตอย่างต่อเนื่อง

๒. ความรับผิดชอบ (Responsibility)
มารส์ถือว่า พวกเขาต้องรับผิดชอบต่อบรรดาเพื่อนร่วมงาน
ซึ่งยกย่องให้พวกเขาเป็นAssociate
ในการประชุมประจำปีครั้งหนึ่ง ฟอเรส จูเนียร์ ถึงกับเอ่ยปากว่า
“จริงๆแล้ว ทั้งผมและพี่น้องมีความเชื่อว่า
เราทำงานเพื่อเพื่อนร่วมงานของเรา
หากไม่มีพวกเขาก็คงจะไม่มีบริษัทมารส์”

๓. พึ่งพาซึ่งกันและกัน (Mutuality)
ไม่ว่าใครจะทำงานในตำแหน่งไหน
ต่างต้องอาศัยพึ่งพาความสามารถซึ่งกันและกัน
มารส์แบ่งระดับเงินเดือนเพียง ๖ ระดับ
รองประธานกรรมการทุกคนไม่ว่าจะอยู่สายงานไหน สำคัญเท่าเทียมกันหมดและได้รับเงินเดือนเท่ากัน
ฉะนั้นการถูกโยกย้ายไปอยู่สายงานอื่น
จึงไม่มีปัญหาในการปฏิบัติหน้าที่ และสั่งการ

๔. ประสิทธิภาพ (Efficiency)
เมื่อเทียบกับคู่แข่งสำคัญแล้ว
มารส์บริหารงานด้วยขนาดขององค์กรเล็กกว่าถึง ๓๐ เปอร์เซ็นต์
แต่เมื่อเทียบกำลังการผลิตต่อหนึ่งคนแล้ว
เหนือกว่าคู่แข่งอื่นๆในอุตสาหกรรมเดียวกัน
การจัดสรรทรัพยากรบุคคลในบริษัทอย่างมีประสิทธิภาพ
มีส่วนช่วยบ่มเพาะคุณภาพการทำงานของชาวมารส์อย่างได้ผล

๕. อิสรภาพ (Freedom)
มีข้อความตอนหนึ่งระบุในบัญญัติห้าประการของมารส์ไว้ว่า
“เราต้องการอิสรภาพเพื่อจะกำหนดอนาคตของเราเอง
เราต้องการผลกำไรเพื่อดำรงภาวะความเป็นอิสระ”
( We need freedom to shape our future: we need profit to remain free)
นัยที่ซ่อนไว้ในรูปประโยคข้อนี้ก็คือ
ตระกูลมารส์ต้องการความเป็นส่วนตัวโดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวกับธุรกิจ
เหตุนี้เองครับ มารส์จึงไม่เคยพินิจพิจารณาข้อเสนอจากตลาดหลักทรัพย์ใด
ที่เชื้อชวนให้เข้าระดมทุนเป็นบริษัทมหาชน
เพราะไม่ต้องการสูญเสียอิสรภาพ หรือก็คือความเป็นส่วนตัวของตระกูล

The Five Principle of Mars
ฟังดูแล้วก็เหมือนกับปรัชญาในการดำเนินธุรกิจทั่วๆไปที่เราๆท่านๆชินตาทุกวันๆ
แต่สิ่งที่แตกต่าง ทำให้ปรัชญาของมารส์โดดเด่นก็คือ
ความเคร่งครัด เอาจริงเอาจังของผู้บริหารประจำตระกูล ผสานกับความร่วมมือร่วมใจของบรรดา Associate ทั้งหลาย
ซึ่งมารส์ได้ให้รางวัลตอบแทนสมนาคุณพวกเขาอย่างสาสมกับ
ที่ได้อุทิศตนอย่างหนักเพื่อบริษัทมาตลอด
จึงทำให้ธุรกิจมารส์มีความเข้มแข็ง ครองส่วนแบ่งในตลาดมายืนยาว
มีการขยายงานอย่างต่อเนื่อง แม้ในช่วงภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจ
ที่ธุรกิจในอุตสาหกรรมเดียวกันต้องล้มระเนระนาด
แต่มารส์ยังผงาดท้าทายคลื่นวิกฤตหลายต่อหลายครั้ง

แต่ถึงกระนั้นก็ตาม
จุดแข็งที่สุดขององค์กรก็สามารถเป็นจุดอ่อนได้เหมือนกัน
เมื่อแนวนโยบายต่างๆของบริษัทมารส์ล้วนกำหนดมาจากผู้บริหารสูงสุด
ในลักษณะของการสั่งงานจากเบื้องบน (Top Down Management)
ภายใต้กรอบของการดำเนินธุรกิจแบบครอบครัวอนุรักษ์นิยมอย่างจัดๆ
ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นทุกหนแห่ง
การแข่งขันชิงความได้เปรียบในระบบการค้าเสรี
ภายใต้กติกาของโลกใบเดียวกัน
การรวมและซื้อขายอาณาจักรธุรกิจเข้าด้วยกันของบริษัทใหญ่ๆ
เพื่อสร้างอำนาจการต่อรองสูงสุด
เกมส์การต่อสู้ดังกล่าวกำลังดำเนินอย่างดุเดือด
และมารส์เอง ถึงจะยืนกรานกับสาธารณชนว่า
ไม่จำเป็นต้องไปข้องแวะกับใครๆ
ก็ต้องตระหนักในความจริงดังกล่าว

ณ เวลานี้คนภายนอกล้วนเฝ้าจับตามองว่า
สิ่งท้าทายที่สุดที่บริษัทมารส์ต้องเผชิญจะมาถึงเมื่อใด
นั่นก็คือวันที่น้องตระกูลมารส์ลดบทบาทลง
หรือไม่ได้อยู่บนสังเวียนนี้อีกต่อไป
อาณาจักรมารส์จะเป็นอย่างไร
มีนักวิชาการ นักจัดการบริหารธุรกิจ นักการตลาด
ตลอดจนผู้เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมองค์กร
ได้คาดการณ์ล่วงหน้าถึงอนาคตบริษัทยักษ์ใหญ่
ของพี่น้องตระกูลมารส์ไว้มากมาย
ซึ่งคงจะมีโอกาสนำมาถ่ายทอดให้ท่านผู้อ่านรับทราบในวาระต่อไป อดใจรอนะครับ

ไปค้นเพิ่มเติมจากน้องวีกี้ เจอข้อมูลล่าสุด
ปัจจุบันบริษัทมารส์ได้เปลี่ยนถ่ายการบริหารสู่รุ่นที่ 4 เป็นผู้บริหารจากนอกตระกูล
แต่กระนั้นก็ยังอยู่ภายใต้การดูแลนโยบายของพี่น้องมารส์นั่นเอง


"Moving into fourth generation family ownership,
the company recently passed from family leadership
into non-family leadership however,
the business is still owned by the family.

The global CEO of Mars, Inc. is Paul Michaels.
Michaels is part of a new group of non-family management
that has taken over since the retirement of John and Forrest Mars, Jr..

The family now oversees the business as a council or board of directors."

ความเป็นส่วนตัวของพี่น้องตระกูลมารส์ยังได้รับการปกปิดอย่างเคร่งครัดต่อเนื่อง
เมื่อฟอเรส มารส์ เสียชีวิตปี 1999
สาธารณะชนแทบจะไม่รู้เรื่องเลย
ไม่มีข่าวเล็ดลอดออกมาว่าเขายังทำงานอยู่ที่ที่หรือเปล่า

หรือ มารส์กลายเป็นแดนสนธยาไปแล้วก็ไม่รู้

ของโปรดเลยค่ะ MARS

อ่านแล้วรุ็สึกถึงความสมถะ ผ้าขี้ริ้วห่อทอง

แต่เขาก็พัฒนาช็อกโกแลตให้ซื้อง่าย เป็นอะไรที่เห็นแล้ว

ต้องหยิบ ใส่ตระกร้า

อึ้มมม....

ดิฉันย้ายมาเป็น Counselor ตรงบล็อกนี้แล้วค่ะ


คงจำกันได้นะคะ

ขอบคุณ ท่าน มหาGURU ที่ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับ Mars
สมัยเด็กๆผมก็ชอบทาน แต่ไม่ได้คิดว่าบริษัทนี้จะมีความยิ่งใหญ่เกรียงไกรถึงปานนี้ และ ที่น่าแปลกใจคือสามารถถ่ายทอดมาถึงรุ่นที่ 4

ประเทศไทยจะมีบริษัทแบบนี้บ้างไหมหนอ

เฮ้อ อยากจะเขียนต่อแต่พอฟังรายการจากทีวี ก็เลย"....."

เฮ้อ แล้วป่ระเทศไทยจะจบลงอย่างไรหนอ

หลุมดำมรณะทางเศรษฐกิจที่กำลังดึงดูดประเทศไทยลงอุโมงค์ แล้วปลายอุโมงค์จะเป็นอย่างไรผมนึกไม่ออก

แต่ว่าเวลานี้ เนยของผมได้หายไปหมดแล้ว และ ผมก็ยังตามหา "กลิ่นเนย" ยังไม่เจอเลย