Bloggang.com : newyorknurse : การรักษาแบบประคับประคอง :Palliative care

การรักษาแบบประคับประคอง :Palliative care

การรักษาแบบประคับประคอง
Palliative care
หลักการของ Palliative care
Palliative Care คืออะไร?
ในปัจจุบันจะเห็นได้ว่า ลักษณะของโรคในชุมชนได้เปลี่ยนแปลงไป
จากข้อมูลสถิติของประเทศไทยจัดทำโดยสำนักนโยบายและยุทธศาสตร์
กระทรวงสาธารณสุข พบว่าสาเหตุอันดับหนึ่งที่ทำให้
คนไทยเสียชีวิตในช่วงปีพ.ศ.2546-2550 คือ โรคมะเร็ง
โดยคิดเป็นอัตรา 84.9 คนต่อจำนวนประชากร 100,000 คน
และมีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปี แม้ว่าวิทยาการทางการแพทย์จะ
เจริญก้าวหน้าจนโรคมะเร็งในระยะที่ผู้ป่วยเคยมีโอกาสรอดเพียงเล็กน้อย
ก็สามารถให้การรักษาทำให้ผู้ป่วยสามารถมีชีวิตได้นานมากขึ้น
แต่ถึงอย่างนั้นก็ตาม ยังมีผู้ป่วยส่วนหนึ่งที่ป่วยหนักจนกระทั่ง
ความรู้ทางการแพทย์ในปัจจุบันก็ยังไม่สามารถยื้อ
ความตายออกไปได้ ดังนั้นจึงเป็นหน้าที่บุคคลากรทางการแพทย์
ที่จะให้การดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้จนถึงวาระสุดท้ายของชีวิต

แม้ว่า "ความตาย" จะเป็นธรรมชาติของชีวิตทุกชีวิต แต่คนในปัจจุบัน
กลับเผชิญหน้ากับความตายได้ยากลำบากมากขึ้นกว่าคนรุ่นก่อนๆ
ซึ่งก็เกิดจากหลายปัจจัย ได้แก่

แต่ก่อนนั้น คนส่วนใหญ่มักจะเสียชีวิตที่บ้าน ทำให้คนอื่นๆในครอบครัว
เห็นความตายเป็นเรื่องปกติของชีวิต ในขณะที่ปัจจุบัน ความตายนั้น
มักจะเกิดในโรงพยาบาล เป็นสาเหตุให้คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยได้สัมผัส
กับประสบการณ์ของการเสียชีวิตของคนใกล้ตัว
รูปแบบครอบครัวในสังคมที่เปลี่ยนไป จากที่เคยเป็นครอบครัวขยาย
(Extended family) ก็กลายเป็นครอบครัวเดี่ยว (Nuclear family)
มากขึ้น ทำให้เด็กๆที่โตขึ้นมาอาจจะไม่เคยได้เห็นประสบการณ์ของการตาย
วิทยาการทางการแพทย์มีความก้าวหน้ามากขึ้น โรคบางโรคก็สามารถ
ป้องกันได้ โรคบางโรคจากที่เคยป่วยแล้วไม่มีทางรักษาต้องเสียชีวิต
ก็สามารถรักษาให้ผู้ป่วยอยู่ได้นานมากขึ้น สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นเรื่องที่ดี
แต่ในมุมกลับกัน สังคมเริ่มมีความคาดหวังกับการแพทย์มากขึ้น
จนบางครั้งไม่สามารถยอมรับความตายได้หรือมองว่าความตาย
เป็นเรื่องผิดปกติ จนบางครั้งก็ลืมไปว่าเทคโนโลยีนั้นก็มีขีดจำกัดเช่นกัน
หลายๆครั้งที่แพทย์สามารถยื้อชีวิตผู้ป่วยเอาไว้ได้ แต่การยื้อชีวิต
ผู้ป่วยโดยใช้เทคโนโลยต่างๆีนั้น บางครั้งไม่เพียงแต่ไม่ทำให้ผู้ป่วย
มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แต่กลับเป็นการเพิ่มความทรมานแก่ผู้ป่วยในเวลาที่เหลืออยู่
ยิ่งเทคโนโลยีมีความก้าวหน้ามากเท่าไหร่ การตัดสินใจ
เรื่องการรักษาพยาบาลก็ถูกมองว่าเป็นหน้าที่ของผู้เชี่ยวชาญ
ทางการแพทย์มากขึ้น เพราะมองว่าเป็นเรื่องที่สลับซับซ้อน
ยากเกินกว่าคนทั่วไปจะเข้าใจ จนบางครั้งก็มองข้ามความจริง
ที่ว่าผู้ป่วยแต่ละคนควรมีส่วนร่วมในการตัดสินใจแนวทางการรักษา
ของตนเอง เนื่องจากแต่ละคนก็มีความเชื่อ ค่านิยม
และบริบทอื่นๆของชีวิตที่แตกต่างกัน
จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้น จึงได้เกิดการพัฒนาองค์ความรู้เพื่อให้มี
ความเข้าใจในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้มากขึ้น องค์การอนามัยโลก
ได้ให้ความหมายของการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายหรือระยะ
ประคับประคอง (Palliative care) ว่า เป็น "วีธีการ
ดูแลผู้ป่วยที่ป่วยเป็นระยะสุดท้ายของโรคและครอบครัว โดยให้
การป้องกันและบรรเทาอาการตลอดจนความทุกข์ทรมานด้าน
ต่างๆที่อาจจะเกิดขึ้น การดูแลจะเน้นการดูแลที่เป็นองค์รวม
ครอบคลุมทุกมิติของสุขภาพอันได้แก่ กาย ใจ สังคม และ
จิตวิญญาณของผู้ป่วย" ทั้งนี้เป้าหมายหลักของการดูแลคือ
การลดความทรมานของผู้ป่วย เพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว
และทำให้ผู้ป่วยได้เสียชีวิตอย่างสงบหรือ “ตายดี”

โดยสรุปหลักการสำคัญของการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายคือ
ให้การดูแลเป็นองค์รวม ทั้งกาย ใจ สังคม และจิตวิญาณ
ให้การดูแลทั้งผู้ป่วยและครอบครัว เพราะเมื่อคนใดคนหนึ่ง
ในครอบครัวป่วยหนัก ย่อมหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่คนอื่นๆในครอบครัว
จะได้รับผลกระทบจากการเจ็บป่วยของผู้ป่วยไปด้วย
ให้ความเคารพสิทธิของผู้ป่วยและครอบครัวในการรับทราบข้อมูล
การเจ็บป่วย และให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีส่วนร่วมตัดสินใจ
เรื่องแนวทางและเป้าหมายของการดูแล รวมไปถึงการให้
ความเคารพในค่านิยม ความเชื่อและศาสนาของผู้ป่วยและครอบครัว
ปรัชญาของการดูแลจะไม่ใช่เป็นการใช้เครื่องมือหรือความรู้ทาง
การแพทย์ที่เป็นเพียงการยื้อความทรมานโดยไม่เพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย
ในขณะเดียวกันก็ไม่ใช่เป็นการเร่งหรือช่วยให้ผู้ป่วยเสียชีวิต
เร็วกว่าการดำเนินโรคตามธรรมชาติ
การดูแลจะเป็นการดูแลโดยทีมสหวิชาชีพ มีการประสานงานระหว่าง
บุคคลากรสาธารณสุขหลายสาขา เพื่อให้สามารถช่วยเพิ่มคุณภาพ
ชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัวได้มากที่สุด และที่สำคัญควรตระหนักไว้
เสมอว่าครอบครัวก็เป็นส่วนหนึ่งของทีม
การดูแลมีความต่อเนื่องตั้งแต่ในระยะแรกๆ
ของโรคจนกระทั่งหลังจากผู้ป่วยเสียชีวิต

การแพทย์แบบประคับประคอง เพื่อชีวิตที่มีคุณค่าในวาระสุดท้าย :
ประเด็นทางสังคม (1 ก.ค. 62)

Health Blog newyorknurse

Create Date : 20 กุมภาพันธ์ 2567

Last Update : 23 กุมภาพันธ์ 2567 2:59:34 น.

6 comments

Counter : 231 Pageviews.

(โหวต blog นี้)

ผู้โหวตบล็อกนี้...

คุณmultiple, คุณหอมกร, คุณThe Kop Civil, คุณRain_sk, คุณสายหมอกและก้อนเมฆ, คุณSleepless Sea, คุณปัญญา Dh, คุณปรศุราม, คุณมาช้ายังดีกว่าไม่มา, คุณhaiku, คุณสองแผ่นดิน, คุณนายแว่นขยันเที่ยว, คุณSweet_pills

โรคบางโรคนี่ รักษาก็ตาย ไม่รักษาก็ตาย
แต่บางทีหมอก็ไม่กล้าบอกญาติตรงๆ กลายเป็นให้ความหวังกับญาติ
ญาติก็มีความหวังรักษา ไปเรื่อยๆ หมดเงินทองไปไม่ใช่น้อยๆ
แถมต้องทุกข์ ทรมาณใจไปตลอดเวลา

แต่การตัดสินใจว่าจะยื้อหรือไม่ยื้อชีวิตนี่เป็นเรื่องยาก สำหรับคนที่เรารักจริงๆนะครับ เพราะในตอนนั้น ผู้ป่วยก็อยู่ในสภาวะที่ไม่รับรู้อะไรแล้ว

อ.เต๊ะ ยังคิดว่า ถ้าป่วยหนักๆนี่
ขอแบบหลับไปตายในคืนเดียว จะดีที่สุด
ญาติพี่น้อง จะได้ไม่ต้องทุกข์ทรมาณใจ และหมดเงินทองมากมายในการประคองชีวิตเอาไว้นะครับ
อ้ออย่าลืมเขียนพินัยกรรมด้วยนะครับ ไม่งั้นทะเลาะกันอีกแน่นอน 555