ชื่ออื่น ๆ : ถั่วขาว, ถั่วนา, ถั่วดำ, ถั่วฝักยาว (ไทย), ถั่วมะแปะ, ถั่วชิ้น, ถั่วหมาเน่า, ถั่วดอ, ถั่วสาย เสื้อ, ถั่วปี๋, ถั่วไส้หมู (พายัพ), ถั่วพุงหมู (ปราจีน), กังเต่า (จีน-แต้จั๋ว)
ชื่อสามัญ : Cow Pea
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Vigna unguiculata subsp.
วงศ์ : PAPILIONACEAE

ลักษณะทั่วไป :

• ต้น : เป็นพรรณไม้เถา ตามลำต้นนั้นจะมีขนเล็กน้อย หรืออาจไม่มีเลยก็ได้
• ใบ : จะเป็นใบประกอบ และมีใบย่อยประมาณ 3 ใบ หูใบนั้นมีเส้นเล็ก ๆ อยู่ 2 เส้น จะอยู่ตรงส่วนโคนของก้านใบและติดกับลำต้น
• ดอก : จะออกเป็นช่อ ดอกย่อยนั้นจะมีประมาณ 2-3 ดอก ส่วนกลีบดอกนั้นจะมีลักษณะคล้าย ผีเสื้อ เป็นสีม่วงอ่อน หรือสีขาวออกเหลือง
• เกสร : เกสรตัวผู้จะมีอยู่ประมาณ 10 อัน และจะแยกออกเป็น 2 กลุ่ม จะมีเกสรตัวเมียอยู่ 1 อัน ส่วนรังไข่นั้นจะไม่มีก้าน แต่จะมีขนอยู่เล็กน้อย
• เมล็ด(ผล) : ผลจะออกเป็นฝักมีความยาวประมาณ 20-60 ซม. เมล็ดจะมีลักษณะคล้ายไต หรือออกจะกลมเล็กน้อย

การขยายพันธุ์ : โดยการเพาะเมล็ด

ส่วนที่ใช้ : ใบ เปลือกฝัก เมล็ด และราก ใช้เป็นยา

สรรพคุณ :

• ใบ ใช้สดประมาณ 60-100 กรัม ใช้ต้มน้ำกิน เป็นยารักษาโรคหนองใน และปัสสาวะเป็นหนอง
• เปลือกฝัก ใช้สดประมาณ 100-150 กรัม นำมาต้มกินใช้รักษาภายนอก โดยการตำพอก และเป็นยาระงับอาการปวดบวม ปวดตามเอว และแผลที่เต้านม
• เมล็ด ใช้แห้งหรือใช้สดประมาณ 30-60 กรัม นำมาต้มน้ำกินหรือกินสด จะมีรสชุ่ม เป็นยาบำรุงม้าม และไต กระหายน้ำ อาเจียน ปัสสาวะกะปริบกะปรอย และตกขาว
• ราก ใช้สดประมาณ 60-100 กรัม นำมาต้มกับน้ำ หรือตุ๋นกับเนื้อกิน ใช้รักษาภายนอกโดยการตำพอก หรือจะนำมาเผาให้เป็นเถ้า แล้วบดให้เป็นผงละเอียดผสมทา หรือใช้กินเป็นยารักษาโรคหนองในที่มีหนองไหลบำรุงม้าม รักษาบิด บำรุงม้าม ส่วนการใช้รักษาภายนอกโดยการตำพอกนั้นใช้รักษาฝีเนื้อร้าย และช่วยให้เนื้อเจริญเร็วขึ้น

ข้อห้ามใช้ : สำหรับผู้ที่มีอาการท้องผูกนั้น ไม่ควรจะนำเมล็ดมากิน

ตำรับยา :

1. ใช้ฝักสดเคี้ยวกิน หรือตำแล้วคั้นเอาแต่น้ำกิน ใช้รักษาอาการท้องอืดและแน่น เพราะกินมากเกินไป เรอเปรี้ยว
2. ใช้รากสดนำมาผสมกับรากเถาตดหมาตดหมู นำมาตุ๋นกับเนื้อวัวกิน สำหรับเด็กที่เบื่ออาหาร เนื่องจากกระเพาะอาหาร ทำงานไม่ดี
3. ใช้เมล็ด และผักบุ้ง นำมาตุ๋นกับเนื้อไก่กิน รักษาอาการตกขาวของสตรี
4. ใช้เมล็ดหรือฝักสด นำมาต้มน้ำผสมกับเกลือใช้กินทุกวัน เพื่อเป็นยาบำรุงไต

ขอบคุณข้อมูลจาก samunpri.com