ชื่ออื่น ๆ : ชะมัดต้น, ฝ้ายผี (ไทยภาคกลาง) บางคนเรียก จั๊บเจี๊ยว
ชื่อสามัญ : Musk Mallow, Muskseed, Abel Musk
ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Hibiscus abelmoschus Linn.
วงศ์ : Malvaceae
ลักษณะทั่วไป :
- ต้น : เป็นพรรณไม้ล้มลุก เนื้ออ่อน (Herb) หรือไม้พุ่ม ลำต้นมีความสูงประมาณ 60 ซม. ถึง 2 ม. ลำต้นจะเป็นขน
- ใบ : ใบจะมีลักษณะเป็นหยัก ตรงปลายใบของมันจะแหลม ก้านใบยาว และใบจะเป็นขน
- ดอก : จะออกเป็นดอกเดียวมีสีเหลือง ตรงกลางดอกด้านใน เป็นจุดโตเป็นสีเลือดหมูคล้ายดอกกระเจี๊ยบ
- เกสร : เกสรตัวผู้จะอยู่รวมกันเป็นแท่ง แต่ตรงปลายกระเปาะของเกสร จะแยกออกจากกัน
- ฝัก : ฝักจะมีขนปกคลุม ลักษณะฝักจะกลมและยาวเป็นเฟือง 5 เฟือง คล้ายมะเฟือง หรือลูกตานขโมย และมีขนคมคาย ทั้งฝัก ฝักอ่อนจะเป็นสีเขียวแก่และเมื่อแก่จะเป็นสีดำ
- เมล็ด : เมล็ดนั้นจะมีลักษณะคล้ายไต และเมื่อเราขยี้ดม จะมีกลิ่นคล้ายชะมดเช็ด
การขยายพันธุ์ : โดยการปักชำกิ่ง
ส่วนที่ใช้ : ต้น ใบ ดอก ผล ราก และเมล็ด ใช้เป็นยา
สรรพคุณ :
- ต้น ใช้รักษาเกลื้อนช้าง เกลื้อนใหญ่ เรื้อนน้ำเต้า เรื้อนกวาง
- ใบ ใช้ฆ่าพยาธิ และรักษากลากเกลื้อน
- ดอก ใช้รักษาโรคพยาธิ และขับไส้เดือน
- ผลสด ใช้ตำพอกฝี และเร่งหนองให้หนองนั้นแตกเร็ว
- ราก ใช้รักษารังแค โดยการฆ่าเชื้อตามขุมขน และรากผม นอกจากนี้รากและใบ ยังใช้ รักษาโรคหนองในได้ด้วย
- เมล็ด จะมีรสขม เย็น ใช้เป็นยาขับลม รักษาอาการอักเสบของกระเพาะอาหาร รักษา การกระหาย โรคกามโรคหรือโรคหนองใน รักษาการขาดสีผิวของผิวหนัง โรคหิด นอกจากนี้ยังเป็นยาเจริญอาหารด้วย
อื่น ๆ : พรรณไม้นี้ได้นำไปปลูกทั่วไปในประเทศที่มีอากาศร้อน เป็นพรรณไม้ที่ชอบขึ้นตาม บริเวณที่รกร้าง และที่ลุ่มทั่วไป มีปลูกกันบ้างเพื่อใช้เอาใยของเปลือกทำเชือก และกระสอบ
ถิ่นที่อยู่ : เป็นพรรณไม้พื้นเมืองทางแถบเอเชีย และมักจะปลูกในเมืองร้อน เช่น จีน พม่า และอินเดีย หรือเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ตำรับยา :
- เมล็ดใช้ 1 กำมือ บดให้ละเอียด ใส่น้ำนมคนผสมพอแฉะ ๆ ใช้ทาตามบริเวณที่เป็นหิด วันละ 1-2 เวลา จนกว่าจะหาย
- ราก ใช้บด พอประมาณ แล้วพอกตามแผลพุพอง
- รากและใบ จำนวนพอประมาณ นำมาต้มกินเป็นยารักษา กามโรค และโรคปวดข้อ
- บดเมล็ดรวมกับแป้งผสมกัน 1 ต่อ 1 ใช้รักษาผดผื่นคัน (Prickly heat) นอกจากทางยาแล้วเมล็ดยังมีน้ำมันทำให้มีกลิ่นหอม จึงใช้เป็นส่วนผสมในเครื่องหอม
อ้างอิง : พจนานุกรม สมุนไพรไทย ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม
ขอบคุณข้อมูลจาก samunpri.com