ชื่ออื่น ๆ : มะปิน (ภาคเหนือ), ตูม, ตุ่มตัง, กะทันตาเถร (ปัตตานี-ภาคใต้)
ชื่อสามัญ : Bengal Quince, Bilak, Bael, Bael fruit
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aegle marmelos Corr.
วงศ์ : RUTACEAE

ลักษณะทั่วไป :

• ต้น : เป็นพรรณไม้ยืนต้น ขนาดกลาง ลักษณะลำต้น และกิ่งก้านจะมีหนามแหลมคม ยาวประมาณ 2.5 ซม.
• ใบ : ใบออกเป็นประกอบ มีใบย่อยประมาณ 3 ใบ ลักษณะของใบย่อย เป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม พื้นผิวใบเรียบเกลี้ยงเป็นมัน ใบอ่อนใช้กินเป็นอาหารได้
• ดอก : ลักษณะของดอก เป็นดอกสีขาวบริสุทธิ์ มีกลิ่นหอม
• ผล : ผลมีลักษณะเป็นรูปรีกลม หรือรียาว จะมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2.5-4 นิ้ว ยาวประมาณ 4-5.5 นิ้ว พื้นผิวเปลือกเรียบเกลี้ยง เปลือกของมันหนา แข็ง ผลอ่อน จะมีเปลือกเป็นสีเขียว เมื่อผลแก่หรือสุกเต็มที่สีเปลือกก็จะเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง ภายในผลก็จะมีเนื้อผลเป็นสีส้มปนเหลือง เป็นเนื้อนิ่ม และจะมีเมล็ดเป็นจำนวนมาก ซึ่งจะฝังอยู่ในเนื้อของมัน

การขยายพันธุ์ : เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ที่ทนต่อความร้อนได้ดี มีการขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่ง หรือใช้เมล็ด

ส่วนที่ใช้ : ใบ ผล

สรรพคุณ :

• ใบ ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ ทำให้เจริญอาหาร และเป็นยาแก้โรคลำไส้ ใบอ่อนยังใช้รับประทานเป็นอาหารได้อีกด้วย
• ผล ใช้ทั้งผลสุก และผลแห้ง นำมาชงกับน้ำใช้กินเป็นยาบำรุงธาตุ เจริญอาหาร แก้บิด แก้ร้อนใน ช่วยขับผายลม แก้โรคลำไส้เรื้อรังในเด็ก และผลที่สุกรับประทานเป็นผลไม้

อื่น ๆ : ใบมะตูม ถือว่าเป็นใบไม้ที่มีศิริมงคลอีกชนิดหนึ่ง โดยเฉพาะในพิธีพราหมณ์ จะใช้ใบมะตูมทัดหู เช่น ในพิธีอภิเษกสมรส สมรสพระราชทาน ในพิธีราชาภิเษก ใช้สำหรับประพรมน้ำมนต์ด้วย

ขอบคุณข้อมูลจาก samunpri.com