ชื่ออื่น ๆ : ป๋ายฮัวตาน (จีนกลาง), แปะฮวยตัง (แต้จิ๋ว), ปิดปิดขาว (ภาคเหนือ), ตั้งชู้อ้วย, ตอชูวา (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ชื่อสามัญ : -
ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Plumbago zeylanica Linn.
วงศ์ : PLUMBAGINACEAE
ลักษณะทั่วไป :
- ต้น : เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก จะแตกกิ่งก้านสาขาออกรอบ ๆ ต้นมากมาย ซึ่งกิ่งอ่อนหรือกิ่งที่เล็ก จะมีร่องเหลี่ยม ลำต้นจะสูงประมาณ 2-3 เมตร
- ใบ : เป็นไม้ใบเดี่ยว ออกใบสลับกันไปตามข้อต้น ใบเป็นรูปหอกปลายใบแหลม ขอบใบ เป็นคลื่นเล็กน้อย โคนใบจะมนเว้ามีสีเขียวเข้ม ลักษณะของใบจะคล้ายกับใบมะลิ แต่มีขนาดที่ใหญ่กว่า กว้างประมาณ 1.5-2 นิ้วยาว 2-3.5 นิ้ว
- ดอก : ออกเป็นช่ออยู่ตามส่วนยอดของต้น ช่อดอกนั้นยาวประมาณ 4-10 นิ้ว ลักษณะของ ดอกตรงโคนจะเป็นหลอดเล็ก ๆ แต่ส่วนปลายดอกจะบานออกเป็นกลีบอยู่ 5 กลีบรูปจะคล้ายกับจาน ดอกมีสีขาว กลีบเลี้ยงเป็นสีขาวและมีขนปกคลุมทั่วกลีบ
การขยายพันธุ์ : เป็นไม้ในที่ร่มรำไร ชอบความชื้นและที่แฉะ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ราก และใบ
สรรพคุณ :
- ราก ใช้เป็นยาขับพยาธิ ขับประจำเดือน ทาแก้กลากเกลื้อน และแก้ปวดข้อ
- ใบ นำมาตำพอกแก้ฟกช้ำหรือฝีบวม และใช้แก้โรคมาลาเรีย
ข้อห้ามใช้ : สำหรับหญิงที่มีครรภ์ห้ามรับประทาน เป็นอันขาดเพราะจะมีสารบางอย่างเหมือน ๆ กับเจตมูลเพลิงแดง ซึ่งจะทำให้แท้งได้ แต่ฤทธิ์ของเจตมูลเพลิงขาวนี้จะอ่อนกว่า
ถิ่นที่อยู่ : มักจะพบเจตมูลเพลิงขาวนี้งอกงามอยู่ตามป่าที่ราบทั่วไปและชอบอยู่ในที่ชื้นแฉะ
ตำรับยา : 1. นำรากสดมาตำให้ละเอียด แล้วเอาไปผสมกับเหล้าหรือน้ำ เพื่อเป็นยารักษาโรค กลากเกลื้อนนำส่วนที่ผสมนั้นไปพอกในที่ที่เป็นแผล
2. นำใบสดสัก 8-9 ใบมาตำให้ละเอียด ใช้รักษาโรคไข้มาลาเรีย โดยนำใบที่ตำนั้นไป พอกตรงข้อมือทั้งสองข้างตรงบริเวณชีพจร ให้พอกก่อนที่จะเกิดอาการสัก 2 ชั่วโมงและพอกจนกระทั่งบริเวณที่พอกนั้นเย็นจึงค่อยเอาออก
3. นำใบสดมาตำ แล้วแช่ในเหล้า ใช้แก้บริเวณที่ฟกช้ำได้
4. นำเนื้อหมูแดงสัก 60 กรัม และรากแห้ง 30 กรัมมาต้มกับน้ำดื่ม เป็นยาขับประจำ เดือน
5. นำรากแห้งประมาณ 1.5-3 กรัมมาต้มกับน้ำ หรือแช่เหล้า แล้วรับประทานจะแก้ อาการปวดตามข้อและเคล็ดขัดยอก แต่จะกินวันละ 5 มล. วันละ 2 ครั้ง
6. นำรากแห้งมาดองเหล้ารับประทาน จะแก้อาการม้ามบวม แต่ถ้าอาการหนักก็นำใบสดมาตำให้ละเอียดคลุกกับข้าวเหนียวแล้วปั้นเป็นเม็ดขนาดพอดีนำไปนึ่งให้สุก รับประทานก่อนนอนและตื่นนอนทีละ 1 เม็ด
7. ถ้าเป็นฝี เช่น พวกฝีบวม ฝีคัณฑสูตร เต้านมอักเสบ ไฟลามทุ่ง ให้นำใบสดมาตำ แล้วเอาผ้าก๊อสห่อ พอกบริเวณที่เป็นจนกระทั่งหาย
8. ใช้ใบสดและข้าวสวยอย่างละ 1 กำมือและใส่เกลือเล็กน้อยตำเคล้ากันให้ละเอียด ใช้รักษาโรคผิวหนังหนาเนื่องจากเสียดสีกันนาน โดยนำไปพอกในบริเวณที่เป็นนั้น
อ้างอิง : พจนานุกรม สมุนไพรไทย ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม
ขอบคุณข้อมูลจาก samunpri.com
ชื่ออื่น ๆ : ป๋ายฮัวตาน (จีนกลาง), แปะฮวยตัง (แต้จิ๋ว), ปิดปิดขาว (ภาคเหนือ), ตั้งชู้อ้วย, ตอชูวา (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ผู้ติดตามบล็อก : 4 คน [
