พัฒนาการทางบุคลิกภาพ

                               เด็กวัยนี้เป็นวัยที่นักจิตวิทยาพัฒนาการอีริคสัน (Erikson)  เรียกว่า  เป็นวัยแห่งการเป็น ผู้คิดริเริ่มการรู้สึกผิด (Initiative vs Guilt) เป็นวัยที่เต็มไปด้วยพลังงานที่จะเริ่มงาน มีความคิดริเริ่ม         ที่จะทำสิ่งใหม่ ๆ  ชอบประกอบกิจกรรมต่าง ๆ  ด้วยตนเองอย่างอิสระ  ผู้ใหญ่  เช่น  บิดา  มารดา  หรือครูควรจะพยายามช่วยเหลือและสนับสนุนมากกว่าดุหรือห้าม  เพราะการดุและห้ามอาจจะทำให้เด็กมีความขัดแย้งในใจ  และรู้สึกผิด  ทำให้เด็กเก็บกดความคิดริเริ่ม  ฟรอยด์ได้กล่าวว่า  เป็นวัยที่เด็กมีปมเอ็ดดิปุส  และพยายามที่จะหาวิธีแก้ปัญหาความขัดแย้งในใจ  โดยการเลียนแบบพฤติกรรมพ่อหรือแม่ที่มีเพศเดียวกับตน  ดังนั้น  ในระยะสุดท้ายของวัยอนุบาลราว ๆ  5 ขวบ  เด็กชายและเด็กหญิงจะเริ่มแสดงพฤติกรรมที่บ่งถึงความแตกต่างระหว่างเพศ  เด็กชายจะทำตนเหมือน “ผู้ชาย”   เด็กหญิงจะทำตนเหมือน “ผู้หญิง”  นักจิตวิทยาที่สนใจเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างเพศแต่ไม่เห็นด้วยกับทฤษฎีของฟรอยด์           ได้พยายามตั้งทฤษฎีเพื่ออธิบายความแตกต่างระหว่างเพศขึ้น  ทฤษฎีที่สำคัญ มีดังนี้คือ  ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคมของบันดูรา  และทฤษฎีพัฒนาการปัญญานิยมของโคลเบิร์ก

                               บันดูรา  อธิบายว่า  ความแตกต่างของพฤติกรรมระหว่างเพศเกิดจากการเรียนรู้             โดยการสังเกตทุกสังคมตั้งความคาดหวังเกี่ยวกับพฤติกรรมของชายและหญิงไว้ด้วยกัน  เวลาที่เด็กชายแสดงพฤติกรรมเหมือน  “ผู้ชาย”  โดยการสังเกต  หรือเลียนแบบก็มักจะได้รับรางวัล  สำหรับเด็กหญิง       ก็เช่นเดียวกันพฤติกรรมที่เหมือนกับ  “ผู้หญิง”  มักจะได้รับการสนับสนุนหรือได้รับรางวัล เด็กชายและหญิงพยายามแสดงบทบาทตามเพศของตนตามที่สังคมได้ตั้งความคาดหวังไว้

                               สำหรับโคลเบอร์ก  กล่าวว่า  ความเข้าใจเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างเพศเกิดพร้อม ๆ    กับการพัฒนาการทางระดับเชาวน์ปัญญา  ซึ่งโคลเบอร์กแบ่งออกเป็น  3  ระดับ  ดังต่อไปนี้

                               ระดับแรก  เป็นระยะที่เด็กชายหญิงรู้อย่างชัดเจนว่า  ตนเป็นชายหรือหญิง  เป็นต้นว่า         รู้ความแตกต่างของอวัยวะเพศ  โคลเบิร์กเรียกระดับนี้ว่า  “Basic  Gender  Identity”

                               ระดับที่ 2     เป็นระยะที่เข้าใจความคงตัว  หรือคงที่ของเพศ  เช่น  ถ้าเป็น  “ผู้ชาย”  ก็จะเป็นผู้ชายตลอด  “ผู้หญิง”  ก็เป็นผู้หญิงตลอด  แลกเปลี่ยนกันไม่ได้  โคลเบิร์ก  เรียกระดับนี้ว่า  “Gender  Stability”

                               ระดับที่ 3     เป็นระยะที่เด็กหญิงและเด็กชายทราบว่า  ความแตกต่างระหว่างเพศเป็นสิ่งถาวร  เปลี่ยนแปลงไม่ได้  แม้ว่าจะเปลี่ยนพฤติกรรมที่แสดงออก  หรือเปลี่ยนการแต่งตัวเด็กชายและเด็กหญิงทราบว่า  แม้จะแต่งตัวเหมือนกัน  เช่น  นุ่งกางเกงใส่เสื้อเหมือนกัน  เด็กหญิงก็ยังคงเป็นเด็กหญิง  เด็กชายก็ยังคงเป็นเด็กชาย  โคลเบิร์ก  เรียกระดับนี้ว่า  “Gender  Constancy” โคลเบิร์ก  กล่าวว่า  เด็กชายและหญิงจะมีความเข้าใจเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างเพศอย่างแท้จริงก็ต่อเมื่อมีอายุราว ๆ  6  ขวบ

                               ซานดรา  เบ็ม  (Sandra  Bem,  1985)  อธิบาย  Sex  typing  ว่าเป็นสิ่งที่เด็กหญิงและเด็กชาย  เรียนรู้จาก  schemas  เกี่ยวกับเรื่องเพศของแต่ละวัฒนธรรม  ดังนั้น  เด็กหญิงและเด็กชายจะจัดรวบรวมพฤติกรรมของหญิงและชายเป็น  Schemas  หญิงและชาย  และทราบความแตกต่าง

                               เนื่องจากสังคมแต่ละสังคมได้ตั้งความคาดหวังเกี่ยวกับพฤติกรรมของชายหญิงไว้แตกต่างกัน  การเรียนรู้พฤติกรรมตามเพศของเด็กในวัยนี้จึงสำคัญมาก  เพราะจะช่วยเด็กในการปรับตัวทั้งด้านอารมณ์และสังคม

                               ลักษณะทางบุคลิกภาพที่เด่นชัดของเด็กวัยนี้คือ  การยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง (Egocentrism)  พีอาเจต์  ได้อธิบายว่า  เด็กวัยนี้ไม่สามารถที่จะเข้าใจความคิดเห็นของผู้อื่น  ดังนั้น          จึงเป็นการยากที่เด็กวัยนี้จะยอมรับความเห็นของผู้อื่น  เด็กวัยนี้จะคิดว่าสิ่งที่ตนรับรู้คนอื่นก็รับรู้ด้วย  การส่งเสริมให้เด็กได้มีโอกาสที่จะมีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมวัย โดยมีผู้ใหญ่ให้ความช่วยเหลือ            จะช่วยให้การยึดตนเองเป็นศูนย์กลางของเด็กลดลง  (Piaget  and  Inhelder,  1967)

                               ตัวแบบในสิ่งแวดล้อมรอบตัวเด็ก  เช่น  บิดา  มารดา  ครู  และเพื่อนร่วมวัย  รวมทั้ง   สิ่งที่เห็นจากโทรทัศน์  จะมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของเด็กวัยนี้มาก  การใช้ภาษามาตรฐานทางศีลธรรมและค่านิยมต่าง ๆ  เด็กวัยนี้ควรจะได้รับการเรียนรู้โดยการสังเกตเกี่ยวกับพฤติกรรมเสริมสร้างสังคม        ต่าง ๆ  (Prosocial  Behaviors)  ตัวอย่างเช่น  การแสดงความเมตตาต่อเพื่อน  สัตว์เลี้ยง  และการแสดงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่  แบ่งของเล่น  และขนมให้เพื่อน  นอกจากการเรียนรู้จากตัวแบบจริงแล้ว                 ครูอาจจะใช้การเล่านิทาน  การใช้บทบาทสมมติช่วยในการสอน

Create Date : 24 พฤศจิกายน 2551
Last Update : 24 พฤศจิกายน 2551 18:37:22 น.		12 comments
Counter : 2067 Pageviews.
Share Tweet