รำพึงรำพันเกี่ยวกับความคิดและความจำ

ความคิดและความจำ

วันนี้ผมมานั่งคิดเล่นๆว่า การที่คนเรามีความคิดเรื่องต่างๆได้ถือเป็นเรื่องที่ประเสริฐกว่าสัตว์อื่นๆร่วมโลก เพราะเราไม่ทราบว่าสัตว์อื่นๆมันมีความคิดหรือเปล่า จะถามมันก็ไม่ได้เพราะมันพูดไม่ได้ สรุปแล้วเดาเอาว่ามันคงคิดไม่ได้เหมือนคนเรา แต่ที่คนเรามีความสงสัยมานานแล้วว่า สัตว์บางประเภทมีความจำเป็นเลิศได้อย่างไรเช่น สุนัข นกพิลาบ สัตว์อื่นๆยังไม่มีการพิสูจน์

เรื่องความจำของสุนัขนี้ผมมีประสบการณ์เรื่องหนึ่งคือ ผมเป็นเด็กต่างจังหวัดเคยเห็นคนเขาเอาสุนัขไปปล่อยตามวัด ไม่ว่าจะเอาไปปล่อยวัดใกล้หรือไกลเพียงใด สุนัขจะหาทางกลับมาบ้านได้เสมอ บางครั้งกลับมาบ้านก่อนเจ้าของก็มี แล้วมันจะแสดงอาการดีใจที่เห็นเจ้าของมันกลับมา ไม่มีอาการแสดงว่าโกรธแค้นที่เจ้าของเอามันไปปล่อยวัด หรือมันจะคิด(ถ้ามันมีความคิด)ว่าเจ้าของเล่นเกมกับมัน แล้วมันเป็นฝ่ายชนะกลับมาบ้านได้ก่อน อย่างนี้เจ้าของก็ใจอ่อนไม่เอามันไปปล่อยอีกในทางกลับกันถ้ามันมีความคิดแบบคนเรา "มึงเอากูไปปล่อย กูก็กลับมาบ้านได้ ก่อนมึงเสียอีก"

ถ้ามันคิดแบบนี้ก็ไม่รู้ว่าความสัมพันธ์ของมันกับเจ้าของจะลงเอยอย่างไร?ถ้าอย่างนั้นเราคงสรุปแบบกำปั้นทุบดินว่า "ความคิด" กับ "ความจำ" น่าจะเป็นคนละเรื่อง(เดียวกัน)

นกพิลาบเป็นสัตว์อีกชนิดหนึ่งที่ได้รับการยกย่องว่า มีความจำเป็นเลิศ คนเราใช้นกพิลาบเป็นเครื่องมือสื่อสารมาตั้งแต่ครั้งโบราณ และใช้กันมาทั่วโลก อุปสรรคของมันมีเพียงอย่างเดียวคือ มักจะถูกนกเหยี่ยวกินเป็นอาหารระหว่างเดินทาง

ผมเคยทราบมาว่านกพิลาบที่สนามหลวง ซึ่งมีจำนวนมากมายหลายพันตัว เจ้าหน้าที่ กทม.เคยเอาตาข่ายดักจับไปปล่อยตามป่าต่างๆ ไม่นานนกพิลาบเหล่านี้ก็กลับมาอีก ทำเอาเจ้าหน้าที่ กทม.ปวดหัวมากไม่รู้จะจัดการกับมันอย่างไรดี

แต่คนเรามีความคิดดี ความจำกลับไม่ค่อยดีนัก อายุมากขึ้นอาจจะความจำเสื่อมจนจำอะไรไม่ได้ น่าแปลกที่สมองคนเราดูจะมีขนาดใหญ่กว่าสุนัขและนกพิลาบมากนัก ทำไมความจำจึงไม่ดีเท่าที่ควร
ผมว่าการที่คนเรามีความจำไม่ค่อยดี น่าจะเป็นผลดีส่วนหนึ่งของคนเรา เพราะคนเรามีประสบการณ์มากมายในชีวิต ผ่านพบเห็นเรื่องราวต่างๆมามากมาย ไม่ว่าจะเรื่องดีหรือเรื่องไม่ดี เรื่องผิดหวังหรือเรื่องสมหวัง หากคนเราไม่รู้จักลืมเสียบ้างในบางเรื่อง ชีวิตคงจะสับสนวุ่นวายมากทีเดียว

นักจิตวิทยาเขาบอกว่าความจริงคนเราไม่ได้ลืมเรื่องต่างๆไปเสียหมด เพียงแต่สมองคนเรามีกลไกที่จะบริหารความจำเหล่านั้นอย่างมีประสิทธิภาพ ความจำบางเรื่องสมองก็เอาไปเก็บในส่วนที่ลึกลงไปที่ไม่ค่อยได้ใช้ ที่เรารู้จักกันในชื่อ "จิตใต้สำนึก" บางครั้งบางคราวเมื่อมีอะไรมากระทบเกี่ยวกับความจำส่วนนั้นๆ สมองก็จะสั่งให้ความจำส่วนนั้นกลับมา เช่นที่ผมเล่าเรื่องสมัยเด็กที่คนเขาเอาสุนัขไปปล่อยไง ซึ่งเป็นเรื่องที่ผมเห็นมานานประมาณ 60 กว่าปีแล้วนะ (ก็ตอนนี้ผมมีอายุ 100 ปี)
แล้ววันนี้ผมนึกถึงเรื่องที่ผ่านมาตั้ง 60 กว่าปีได้ไง? ก็เพราะผมนึกถึงเรื่องที่ผมจะเขียนบล็อกวันนี้

พอนึกถึงคำว่าความจำ และสุนัข ก็เป็นเสมือน "Keyword" ให้ความจำส่วนนี้กลับมาทันที นี่คือความมหัศจรรย์ของสมองคนเราละ แต่ก็ไม่ใช่จะเป็นอย่างนี้ไปทุกคน มันเป็นความสามารถเฉพาะบุคคลห้ามเลียนแบบ (ฮา)
ผมเคยทราบว่ามีนักพูดระดับปรมาจารย์ท่านหนึ่ง เคยสร้างหลักสูตรสอนให้คนเรามีความจำเป็นเลิศได้อย่างไร ปรากฏว่าหลักสูตรนี้ไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร เพราะผู้เข้ารับการฝึกอบรมหลักสูตรนี้จนเกือบจะจบแล้วยังจำชื่อเพื่อนๆในรุ่นไม่ค่อยจะได้เลย (ฮา)

เขาว่ากันว่าคนที่ชอบผลัดวันประกันพรุ่งเสมอๆนั้น เป็นคนที่มีความจำดีไปอีกแบบหนึ่ง เพราะถ้าความจำไม่ดีจะนึกถึงเรื่องที่ผลัดวันประกันพรุ่งมาได้ทุกวันอย่างไร (ฮา)

Create Date : 24 เมษายน 2550 Last Update : 24 เมษายน 2550 11:00:02 น. Counter : 907 Pageviews.		1 comments
Share Tweet