ที่สุดแห่งการรักธรรมศาสตร์
วรากรณ์ สามโกเศศ
14 ม.ค. 2567 - ผมเพิ่งกลับจากงานพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์คุณหญิงนงเยาว์ ชัยเสรี อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่มีผู้ร่วมงานด้วยใจมากที่สุดงานหนึ่งที่ผมเคยเห็นมา ท่านเป็นที่เคารพรักของทั้งศิษย์ ชาวธรรมศาสตร์ ปิยมิตรรุ่นน้อง ผู้รู้จักคุ้นเคยกับท่าน อดีตผู้ร่วมงาน และผู้รักอาลัยท่านในฐานะผู้มีพระคุณ ผมอยู่ในสองประเภทหลังนี้
ผมได้ร่วมงานกับท่านในฐานะรองอธิการบดีฝ่ายวางแผน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ระหว่าง ปี 2527-2528-2529 รับใช้มหาวิทยาลัยตามนโยบายของท่านอาจารย์ในการบุกเบิกสร้างแคมปัสใหม่และขยายการเรียนการสอนที่รังสิต ปรับทิศทางใหม่ของธรรมศาสตร์สู่วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (มหาวิทยาลัยมีอายุครบ 50 ปี ในปี 2527 มีการเรียนการสอนด้านนี้อยู่น้อยมากโดยยังไม่มีการประสาทปริญญาด้านนี้เลย) จัดตั้งคณะและสถาบันใหม่เพื่อรับการเปลี่ยนแปลง ปรับงานวางแผนโดยเฉพาะในเรื่องงบประมาณแบบใหม่ ฯลฯ
ผมทุ่มเททุกอย่างในช่วงเวลานั้น เว้นงานวิชาการไปทั้งหมด ทำงานกับท่านอาจารย์อย่างใกล้ชิดด้วยการสนับสนุนของทีมงานชั้นยอด นับเป็นช่วงเวลาของการเรียนรู้ที่มีคุณค่าอย่างยิ่งต่องานที่ผมได้มีโอกาสทำในเวลาต่อมาในหลากหลายหน้าที่
ท่านอาจารย์เป็นคนมีวิสัยทัศน์ คิดเร็ว ตัดสินใจเร็ว กล้าต่อสู้ไม่ท้อถอย เร่งรัดติดตามงานอยู่เสมอ ไม่เคยหยุดนิ่ง มีพละกำลัง มีความมุ่งมั่นเด็ดเดี่ยวในงานที่ทำอย่างน่าอัศจรรย์ มีบารมี ผู้คนจำนวนมากให้การยอมรับนับถือ กอปรกับบุคคลิกของท่านที่มีธรรมประจำใจ มีคุณธรรมและเมตตาธรรมต่อทุกคนจึงช่วยทำให้งานเจริญรุดหน้า ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายเป็นอย่างดี
ลักษณะพิเศษหนึ่งที่โดดเด่นเป็นอย่างมากของท่านก็คือความรักของท่านที่มีต่อมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ด้วยจิตวิญญาณของความเป็นธรรมศาสตร์อย่างแน่นแฟ้น ท่านได้แปรเปลี่ยนความรักนี้เป็นการพัฒนามหาวิทยาลัยอย่างก้าวกระโดดทั้งในด้านโครงสร้างพื้นฐาน คณะวิชาที่เรียนและการบริการวิชาการสู่ประชาชนอย่างเสมอหน้าในรูปของบริการแพทย์ผ่านการสนับสนุนโรงพยาบาลของมหาวิทยาลัย แม้เมื่อพ้นจากตำแหน่งทางการแล้ว ท่านก็ไม่หยุดทำงาน ยังระดมหาทุนสนับสนุนมหาวิทยาลัยโดยเฉพาะโรงพยาบาลอย่างไม่ลดละ
ในยุคสมัยของการเป็นอธิการบดีของท่านอาจารย์มิได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ มีผู้ไม่เห็นด้วยและต่อต้านกับการขยายไปศูนย์รังสิตและขยายสู่ทิศทางวิทยาศาสตร์ไม่น้อย วันเวลาได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่าท่านอาจารย์ได้ทำสิ่งที่ยิ่งใหญ่และถูกต้อง ผมจินตนาการไม่ได้เลยว่าถ้าธรรมศาสตร์มิได้ปรับตัวตามเส้นทางนี้แล้ว ปัจจุบันมหาวิทยาลัยจะอยู่ตรงไหน
ผมกราบท่านอาจารย์ในวันนี้ด้วยความอาลัยรักโดยส่วนตัว ระลึกถึงพระคุณของท่านที่ให้โอกาสผมทำงานจนผมมีตัวตนในทุกวันนี้และถ้าไม่ได้รับการสนับสนุนในการทำงานจากเพื่อนๆชาวมหาวิทยาลัยในยุคนั้นแล้วผมก็ไม่มีวันนี้เช่นกัน พระคุณที่ทั้งท่านอาจารย์และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มีต่อผมนั้นจะไม่มีวันลืมเลือนไปจากใจผม
ทีมงานของเราที่ทำงานในสมัยนั้นซึ่งได้แก่ รศ. จารุพร ไวยนันท์ รศ.บุญมา นครอินทร์ และบุคคลสำคัญยิ่งต่อความสำเร็จในการวางแผนและก่อสร้างศูนย์รังสิตคือคุณ ชาลี มงคลรัตน์ ผู้ล่วงลับไปแล้ว ต่างตระหนักในคุณค่าของการทำงานภายใต้การนำของท่านอาจารย์เช่นเดียวกัน
ได้ทราบจากเจ้าภาพและมหาวิทยาลัยว่ากระถางต้นจำปีสิบต้นที่วางอยู่บนเมรุนั้นจะนำไปปลูกที่มหาวิทยาลัยเพราะ ท่านอาจารย์พูดถึงต้นจำปีที่หายไปจากท่าพระจันทร์ในปัจจุบัน ต่อนี้ไปจำปีที่ทั้งสองแคมปัสจะเตือนใจให้นึกถึงท่านอาจารย์
ความรักธรรมศาสตร์ของท่านอาจารย์ไม่มีจุดสิ้นสุด ดร.ปิยวัชร ลูกชายของท่านอาจารย์ประกาศว่าท่านสั่งไว้ว่าให้นำอังคารของท่านลอยแม่น้ำเจ้าพระยาตรงหน้าตึกโดม และเมื่อเพลงอาลัยโดมจากเทปและจากการขับร้องโดยนักร้องคอรัสของมหาวิทยาลัยเริ่มขึ้นก็ทำให้หลายคนอดน้ำตาปริ่มไม่ได้
ผมขอกราบคารวะท่านเป็นครั้งสุดท้าย ขอให้คุณงามความดีและกุศลกรรมทั้งปวงที่ท่านอาจารย์ได้กระทำมาตลอดชีวิตเพื่อสังคมโปรดบันดาลให้ท่านสู่สุคติในสัมปรายภพเทอญ