โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบเป็นโรคยอดนิยมของผู้หญิงทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะสาววัยทำงาน ไม่เว้นแม้กระทั่งวัยหมดประจำเดือน

กระเพาะปัสสาวะอักเสบ เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียจากบริเวณรอบท่อปัสสาวะ มักเกิดในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย เนื่องจากผู้หญิงมีท่อปัสสาวะสั้นและอยู่ใกล้กับช่องคลอดและทวารหนัก ทำให้เชื้อโรคเข้าสู่กระเพาะปัสสาวะผ่านทางท่อปัสสาวะได้ง่าย

แป้งเคยเป็นโรคกรวยไตอักเสบ(Pyelonephritis)ซึ่งกรวยไตอักเสบ จัดเป็นการอักเสบของระบบทางเดินปัสสาวะ(Urinary tract infection) เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียชนิดอีโคไล(E.Coli)เมื่ออายุราว 26 ปี ตอนนั้นทำงานที่โรงพยาบาลปิยะเวท แผนกผู้ป่วยนอก ปกติจะดื่มน้ำเยอะ แต่พอขึ้นเวร จะดื่มน้ำค่อนข้างน้อยและชอบกลั้นปัสสาวะ เนื่องจากอยากทำงานให้เสร็จลุล่วงไปโดยเร็ว โดยเฉพาะช่วงที่มีผู้ป่วยมารอตรวจจำนวนมาก

อาการเริ่มแรกคือ วันแรกจะมีไข้ต่ำๆ รู้สึกอ่อนเพลียเล็กน้อย คิดไปเองว่าเป็นเพราะช่วงนี้คนไข้เยอะ พอย่างเข้าวันที่สอง เวลาฉี่จะปวดแสบ พอเข้าห้องน้ำแล้วปัสสาวะไม่สุด ฉี่ออกนิดเดียว เทียวเข้าเทียวออกห้องน้ำอยู่นั่นแหละ พอมายืนดูชาร์ทคนไข้ ยืนๆอยู่ก็รู้สึกปวดหนึบที่บั้นเอวด้านขวา เอ!ออเจ้าเป็นอะไรไปเนี่ย ทรมานจังเลย พลางคิดในใจ เหลือบตาไปเห็นแพทย์อายุรกรรมกำลังก้มหน้าก้มตาเขียนยิกๆบนชาร์ทคนไข้ในห้อง(ตรวจคนไข้เสร็จ แพทย์จะเปิดประตูห้องไว้) เลยถลาไปเล่าอาการเจ็บป่วยให้คุณหมอฟัง

คุณหมอซักอาการแล้วเอามือมากดที่บั้นเอว แป้งน้ำตาร่วงเลย เจ็บมาก คุณหมอสั่งแอดมิท(admit)ทันที แป้งใจคอไม่ค่อยดีเท่าไหร่เพราะท่านบอกว่า ถ้าแป้งมาช้ากว่านี้ หากเชื้อโรคเข้าสู่ท่อไต(Ureter)จะต้องกินยาตลอดชีวิต ห๊า! โอ! ไม่นะ

จากพยาบาลสู่ตำแหน่งคนไข้เต็มพิกัด โห!ไม่ชอบเลยค่ะ ต้องไปตรวจเอ็กซเรย์ไตและทางเดินปัสสาวะโดยการฉีดสี เพื่อดูว่า เป็นนิ่วที่กรวยไต นิ่วในท่อไตหรือนิ่วในกระเพาะปัสสาวะหรือเปล่า แต่ผล

ออกมาปกติ ค่อยยังชั่วหน่อย

แป้งนอนแอดมิท 3 คืน ระหว่างนั้นก็ได้ยาฆ่าเชื้อโรคทางสายน้ำเกลือจนปวดบวมข้อมือในวันที่สอง เนื่องจากยามีความเข้มข้น พอปล่อยยาเข้าเส้นได้ไม่ถึงนาที ความเจ็บปวดเหมือนมีอะไรมาอุดกั้นเส้นเลือดที่ปลายมือฉับพลัน อ๋อ!น้ำเกลือเริ่ม leak ล่ะ ต้องเปลี่ยนตำแหน่งให้น้ำเกลือใหม่ ว๊า!เจ็บอีกแล้ว แต่เส้นบริเวณนี้อยู่ได้จนวันที่ออกจากโรงพยาบาลแน่ะ

แป้งเล่าความเจ็บป่วยในอดีตเพราะเกี่ยวเนื่องกับวิตามินที่จะกล่าวถึงนับจากนี้ แบบว่าถ้าเรากินแครนเบอรี่(cranberry)อาการคงไม่รุนแรงจนถึงต้องแอดมิท ดีว่าใช้สิทธิ์สวัสดิการพนักงานของโรงพยาบาล ไม่งั้นค่าใช้ง่ายไม่ต่ำกว่า 5 หมื่นแน่นอนค่ะ

แครนเบอร์รี่มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาเหนือ เพาะปลูกในพื้นที่ประมาณ40,000เอเคอร์ ทั่วทั้งภาคเหนือของสหรัฐฯและแคนาดา

แครนเบอร์รี่มีชื่อเสียงโดดเด่นในการรักษาโรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะอย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากช่วยยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย จากการเกาะยึดติดกับผนังกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ

สารต้านอนุมูลอิสระและ phytonutrients ในแครนเบอร์รี่ เช่น oligomeric proanthocyanidins, anthocyanidin flavonoid,cyanidin, peonidin และ quercetin โดยเฉพาะ A-type proanthocyanidins จัดเป็นกลุ่มของโพลีฟีนอล สารต้านอนุมูลอิสระที่เรียกว่า taninated tannins ซึ่งเชื่อกันว่ามีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ

มีประโยชน์อย่างไร

1.การวิจัยแสดงให้เห็นว่า แครนเบอร์รี่อาจช่วยป้องกันมะเร็งโดยเฉพาะอย่างยิ่งมะเร็งเต้านม(พบในสัตว์ทดลอง)

2.การทบทวนงานวิจัยเกี่ยวกับแครนเบอร์รี่ พบว่ามีประสิทธิภาพในการเป็นยาเคมีบำบัด หลังจากการศึกษาหลายชิ้นแสดงว่า

แครนเบอร์รี่ยับยั้งการเจริญเติบโตและการแพร่กระจายของเนื้องอกหลายชนิด รวมทั้งลำไส้ใหญ่ ต่อมลูกหมาก และปอด เนื่องจากสารต้านอนุมูลอิสระในผลไม้ สามารถทำให้เนื้องอกเจริญเติบโตช้าลง ทั้งในคนและสัตว์ อาจเป็นเพราะ flavonols และ ancocyanin glycosides ในแครนเบอร์รี่

นักวิจัยสรุปว่า การศึกษาอย่างต่อเนื่องน่าจะส่งผลให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพมากขึ้น(ยังต้องมีการศึกษากลุ่มตัวอย่างอีกมาก)

3.ช่วยป้องกันเชื้อแบคทีเรีย E. coliจากการเกาะยึดติดกับผนังเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะและระบบทางเดินปัสสาวะ แครนเบอร์รี่จึงมีศักยภาพในการป้องกันการติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ

โปรดทราบไว้ว่า แครนเบอร์รี่ไม่ได้มีประสิทธิภาพในการรักษาโรค

แต่จะช่วยลดความเสี่ยงในการรับเชื้อได้ตั้งแต่แรกเริ่ม

ในสหรัฐอเมริกา มีการใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษาโรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ คิดเป็นร้อยละ 15 ของยาปฏิชีวนะทุกชนิดที่กำหนดไว้ในแต่ละปี มีหลักฐานว่าการกินยาปฏิชีวนะมากเกินไป อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพมากมาย แต่โชคดีที่วิธีการรักษาแบบธรรมชาติ เช่น การใช้แครนเบอร์รี่ได้กลายเป็นทางเลือกที่เป็นที่นิยมและมีประสิทธิภาพที่สุด

4.การติดเชื้อแบคทีเรียHelicobacter pylori ถือเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร และการอักเสบของกระเพาะอาหาร

แครนเบอร์รี่มีสารประกอบที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของพืช เรียกว่า proanthocyanidins ชนิด A ซึ่งอาจลดความเสี่ยงต่อมะเร็งกระเพาะอาหาร โดยการป้องกันไม่ให้เชื้อH. pylori เกาะติดกับผนังเยื่อบุของกระเพาะอาหาร