เหตุการณ์ที่กลุ่มนักแสดงวัยรุ่นของไทยทำพฤติกรรมไม่เหมาะสมที่ประเทศญี่ปุ่น อาจเกิดขึ้นเพราะความคึกคะนองตามประสา วัยว้าวุ่น หากแต่เหตุครั้งนี้ให้คนไทยจำนวนไม่น้อยต้องฉุกคิดว่า พฤติกรรมบางอย่างที่ไม่ใช่เรื่องใหญ่ในสังคมไทยอาจเป็นเรื่องสำคัญในสังคมอื่น ความแตกต่างนี้ไม่ได้ชี้ว่าประเทศใดเจริญกว่าหรือมีอารยะกว่า หากแต่สะท้อนถึงแนวคิดเรื่อง จิตสำนึกสาธารณะ ที่แตกต่างกัน ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่คนไทยเลือกไปท่องเที่ยวมากเป็นอันดับต้นๆ แต่นักท่องเที่ยวชาวไทยจำนวนไม่น้อยยังขาดความเข้าใจเรื่องพฤติกรรมในที่สาธารณะ ถึงขนาดที่สถานทูตไทย ประจำกรุงโตเกียว ต้องออกประกาศแนะนำเรื่องมารยาทและวิธีปฏิบัติตนให้เหมาะสมเมื่ออยู่ในญี่ปุ่น โดยทุกครั้งที่เกิดเรื่องราวจากพฤติกรรมของคนไทยที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าไร้มารยาทนั้น มักจะมีคำแก้ตัวว่า ไม่เข้าใจวัฒนธรรมที่แตกต่าง หากแต่ความเป็นจริงแล้ว เรื่องที่เกิดขึ้นสะท้อนถึงความบกพร่องใน การควบคุมตัวเอง และจิตสำนึกสาธารณะ ความเป็นญี่ปุ่นสามารถจำกัดความได้ด้วยตัวอักษรคันจิตัวเดียว คือ 和 หรือ วะ ซึ่งหมายถึง ความกลมกลืน เนื่องจากญี่ปุ่นเป็นเกาะ คนญี่ปุ่นจึงต้องอยู่กันอย่างแออัดในพื้นที่จำกัด และเป็นเหตุให้การ อยู่ร่วมกัน เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในญี่ปุ่น ชาวญี่ปุ่นจะหลีกเลี่ยงความขัดแย้งและยึดมั่นในพฤติกรรมที่เป็นแบบแผนเดียวกัน พฤติกรรมที่แตกต่างออกไปจะไม่ถูกมองว่า แนว เท่ห์ หรือสะท้อนความเป็นตัวตน แต่จะถูกมองว่าเป็น เรื่องประหลาด และชาวญี่ปุ่นจะฟันธงได้ทันทีว่าผู้ที่ประพฤตินอกแบบแผนนั้นคือ คนนอก 外人หรือ ไกจิน ซึ่งไม่ได้มีความหมายเพียงแค่ ชาวต่างชาติ แต่ยังมีนัยยะถึงการไม่ได้รับการยอมรับให้เป็นส่วนหนึ่งของสังคมญี่ปุ่น
|