หากจะเอ่ยถึง "วังมัจฉา" กลางเมืองกรุง ใครๆ จะนึกถึงห้าง "นิวเวิลด์" ที่ดูจากภายนอกแล้ว คงไม่มีใครคิดว่าจะมีชีวิตน้อยๆ จำนวนมากใช้เป็นที่พักพิง แหวกว่ายใต้ซากตึก อย่างไรก็ดี "ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์" จะพาทุกคนย้อนเวลาเพื่อไขที่มาของต้นกำเนิดของ "ตำนานวังมัจฉา" ว่าเริ่มต้นมาจากอะไร แล้วทำไมจึงกลายมาเป็นที่อาศัยของปลาหลากหลายพันธุ์หลากหลายชีวิต

จุดเริ่มต้น "ห้างยักษ์ย่านบางลำพู"

สำหรับ "นิวเวิลด์" แห่งนี้ถือเป็นหน้าประวัติศาสตร์หนึ่งของห้างสรรพสินค้าของไทย เนื่องจากมีจุดเริ่มต้นจากความหวัง ส่งต่อความสุข แต่สุดท้ายมาจบลงด้วยความเศร้า ห้างแห่งนี้ได้รับใบอนุญาตเมื่อปี 2526 โดย บริษัท แก้วฟ้าช้อปปิ้งอาเขต จำกัด เจ้าของห้างคือ "แก้ว ผูกทวนทอง" หลังจากเปิดให้บริการก็ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง นอกจากจะมีสินค้าให้เลือกมากมายแล้ว ยังเป็นห้างใจกลางบางลำพูที่มีความโดดเด่น เพราะมี "ลิฟต์แก้ว" หน้าห้างอีกด้วย ต่อมาได้ขออนุญาตต่อเติม 2527 แต่ทาง กทม. ไม่อนุญาต แต่ทางห้างกลับฝ่าฝืนคำสั่งและเปิดดำเนินการมาต่อเนื่อง 

อย่างไรก็ดี มีรุ่งโรจน์ก็มีร่วงโรย ในปี 2528 ทาง กทม. ได้ทำการฟ้องศาลเพื่อสั่งให้ทางห้างรื้อถอนตั้งแต่ชั้น 5 ถึงชั้นที่ 11 เนื่องจากพบว่า เป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติกรุงเทพมหานคร และ พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร พ.ศ.2522 แต่ทางห้างได้ทำยื้อเวลาด้วยการยื่นอุทธรณ์คดีจนถึงชั้นฎีกา กระทั่งมีคำพิพากษาศาลฎีกา ที่ 466/2547 ให้บริษัทแก้วฟ้าฯ และพวกรื้อถอนส่วนต่อเติมชั้น 5-11 และทางผู้บริหารห้างขณะนั้น คือ นายสิทธิ ประถมทอง ได้ดำเนินการรื้อถอนด้วยความล่าช้า แถมยังสุ่มเสี่ยงด้วยการเปิดให้เช่าพื้นที่ตั้งแต่ชั้น 1-4 ค้าขายตามปกติ

แต่ทาง กรุงเทพมหานคร เห็นว่าหากปล่อยให้ล่าช้าเกินไป จึงยื่นคำร้องต่อศาลแพ่งขอรื้อถอนเอง แต่ทางเจ้าของห้างกลับอ้างว่า ค่ารื้อถอนของทาง กทม. เสนอมา คือ 36 ล้านบาท มีราคาแพงเกินไป โดยขอรื้อถอนเอง ในราคาเพียง 10 ล้านบาท แต่สุดท้ายก็ไม่ทันการ...

"นิวเวิลด์" พังถล่ม 1 ชีวิตสิ้นลม อีกหลายชีวิตพังทลาย

เวลาประมาณ 10.30 น. วันที่ 2 มิ.ย.2547 ในขณะที่พ่อค้าแม่ค้าหลายชีวิตเดินทางมาขายของที่ชั้นล่างภายในห้างนิวเวิลด์ตามปกติ ส่วนชั้นบน ตั้งแต่ 4-11 ช่างก่อสร้างได้ดำเนินการรื้อถอน เรื่องเลวร้ายที่ไม่มีใครคาดคิดก็เกิดขึ้น เมื่อกองหิน เศษวัสดุต่างๆ ที่คนงานรื้อถอนอาคารตั้งแต่ชั้น 9-11 ที่มากองรวมไว้ที่ชั้น 8 จนพื้นรับน้ำหนักไม่ไหวเกิดแตกและพังถล่มลงมาเป็นช่องแท่งซีเมนต์ขนาดใหญ่ตกใส่ร้านเสริมสวย "เกย์คัต" และร้านใกล้เคียง กองฝุ่นตลบ เสียงกรีดร้องดังออกมาจากห้าง คนที่อยู่ด้านในต่างหนีตายออกมา

เมื่อฝุ่นเริ่มจาง เจ้าหน้าที่เข้าช่วยเหลือ พบผู้บาดเจ็บจากเหตุการณ์นี้ 7 ราย อาการสาหัส 2 ราย คือ นางบุญเริ่ม สองใหม่ ขาขวาหัก กะโหลกศีรษะเปิด และ น.ส.สดานันท์ จันทร์ทอง ช่างเสริมสวยภายในร้านเกย์คัต มีแผลเปิดที่หน้าท้อง สะโพก และขาขวา ในเวลาต่อมา น.ส.สดานันท์ ก็เสียชีวิต จากอาการไตวายเฉียบพลัน การเต้นของหัวใจผิดปกติ ทำให้ระบบไหลเวียนของเลือดล้มเหลว

เพลิงนรกเผา "ห้างแก้วฟ้า" เสียงครวญจากชั้น 6 ถูกย่างสด 5 ศพ

โศกนาฏกรรมกับเจ้าของห้างนิวเวิลด์ไม่ได้เกิดขึ้นครั้งแรก หากย้อนไปเมื่อปี 2542 ได้เกิดเหตุไฟไหม้ห้างแก้วฟ้า ของนายแก้ว ผูกทวนทอง โดยเหตุเกิดขึ้นเมื่อกลางดึกช่วงเวลา 01.30 น. วันที่ 18 มี.ค.42 เพลิงปริศนาได้ลุกไหม้ที่ห้างแก้วฟ้า ซึ่งเคยเป็นร้านขายรองเท้าเก่าแก่ย่านบางลำพู โดยจุดเกิดเหตุเป็นอาคารสูง 8 ชั้น ต้นเพลิงเกิดที่ชั้น 2 ของอาคารด้านหลังซึ่งเป็นที่เก็บสต๊อกสินค้า จำพวกเครื่องหนังและเสื้อผ้า จากนั้นไม่นาน ปรากฏว่า เพลิงได้ลุกไหม้โหมขึ้นอย่างรวดเร็ว ลามขึ้นไปยังชั้น 7 และ ชั้น 8 และยังลุกลามไปติดตัวห้างด้านหน้าที่ชั้น 2 และชั้น 3 ทำให้เกิดเปลวเพลิงสีแดงฉานและกลุ่มควันหนาทึบทะมึนพวยพุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้าอย่างน่ากลัว

และเมื่อเพลิงได้โหมลุกไหม้ไปอยู่ระยะเวลาหนึ่ง เจ้าหน้าที่เห็นหญิงคนหนึ่งตะโกนขอความช่วยเหลือมาจากหน้าต่างบริเวณชั้น 6 แต่ไฟก็ลุกโหมอย่างน่ากลัว ทำให้ไม่มีใครเข้าไปช่วยเหลือได้ จากนั้นสิ่งที่ไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น เมื่ออาคาร 8 ชั้น บริเวณปีกซ้ายได้ค่อย ๆ เอียงและทรุดตัวถล่มลงมาจนถึงชั้น 3 ทำให้ทั้งเจ้าหน้าที่ดับเพลิงและชาวบ้านที่อยู่ในบริเวณดังกล่าว ต้องวิ่งหนีเอาตัวรอดกันอย่างโกลาหล

เวลาในการดับเพลิงนานกว่า 3 ชั่วโมง พบว่า ห้างแก้วฟ้าที่สูง 8 ชั้น นั้น บริเวณด้านหลังได้ถูกเพลิงเผาไหม้เสียหายทั้งหลัง ส่วนตัวตึกแถวในส่วนของห้างด้านหน้าเสียหายเฉพาะชั้น 2 และ ชั้น 3 ประเมินความเสียหายเบื้องต้นไม่ต่ำกว่า 50 ล้านบาท ส่วนผู้เสียชีวิตที่ถูกไฟคลอกคากองเพลิง นั้น มีทั้งสิ้น 5 ราย ประกอบด้วย 1.นายละมัย ผูกทวนทอง อายุ 56 ปี น้องชายของนายแก้ว 2.นางโสภา ผูกทวนทอง วัย 45 ปี ภรรยาของนายละมัย 3.น.ส.เนตรนภา ผูกทวนทอง อายุ 18 ปี 4.น.ส.วุฒิตา ผูกทวนทอง อายุ 16 ปี 5.ด.ญ.อริสราภรณ์ ผูกทวนทอง อายุ 8 ปี

อย่างไรก็ตาม จากการตรวจสอบพบว่า ห้างแก้วฟ้า มีการต่อเติมจาก ชั้น 5 โดยไม่ได้รับอนุญาตและไม่มีบันไดหนีไฟ ขณะเดียวกัน ห้างดังกล่าว ได้ทำประกันอัคคีภัยไว้ในวงเงิน 21 ล้านบาท

คลายปมไฟปริศนา ตร.ระบุ "วางเพลิง"

ต่อมาทางทีมสืบสวนได้สรุปคดีนี้ว่า เป็นการวางเพลิง เนื่องจากพบกระป๋องของเหลวคล้ายน้ำมันอยู่บริเวณชั้น 2 นอกจากนี้ ยังพบว่า ห้างดังกล่าวประสบกับการขาดทุนอย่างหนัก และมีการทุจริตคอร์รัปชันจากคณะผู้บริหาร จึงได้ทำการวางเพลิงเพื่อทำลายเอกสารหลักฐานทางการเงิน

จุดเริ่มต้นถึงจุดจบ "วังมัจฉาห้างร้าง"

โศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นกับห้างย่านบางลำพู กลายเป็นเรื่องเล่าขาน ห้างแก้วฟ้า พังถล่มเพราะเพลิงไหม้ ขณะที่ห้างนิวเวิลด์พังถล่มจากการรื้อถอนที่ทำงานแบบไม่รับผิดชอบ แต่ใครจะคิดว่าชีวิตน้อยๆ อย่างปลาหลากหลายพันธุ์จะแหวกว่ายใต้ซากห้างเก่าที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน โดยจุดเริ่มต้นของ "วังมัจฉา" เกิดจากวันคืนผ่านไปได้เกิดฝนตกตามธรรมชาติ ด้วยสภาพใต้ตึกเป็นลักษณะแอ่งน้ำขัง เหมาะสมแก่การเพาะพันธุ์ของ "ยุง" ด้วยเหตุนี้ ชาวบ้านย่านนั้น จึงนำปลาไปปล่อยเพื่อให้กินลูกน้ำ เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุง โดยไม่คิดว่าจะกลายเป็น "วังมัจฉาใต้ห้างร้าง" รวมถึงเคยติดอันดับในโลกออนไลน์เป็นหนึ่งในแหล่งท่องเที่ยวแบบ "อันซีนกลางกรุงเทพฯ" ต่อมาสำนักงานเขตพระนคร ได้ประกาศสั่งปิดตึกร้างดังกล่าวอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 30 มิ.ย.2557 แต่ก็ยังมีคนแอบเข้ามาให้อาหารปลาอยู่ จึงนำมาสู่ปฏิบัติการ “ขนย้ายปลา” ออกจากพื้นที่และเตรียมสูบน้ำที่ท่วมขังออกทั้งหมด เป็นการปิดตำนานบ่อปลาใต้ห้างร้างแห่งนี้อย่างถาวร