"รศ.นพ.สมชาย ธนวัฒนาเจริญ"

"คลอดก่อนกำหนด" เรื่องปกติที่น่าห่วง

"การลืมตาดูโลกของลูก" เป็นช่วงเวลาที่คุณพ่อคุณแม่ต่างตั้งหน้าตั้งตารอคอยเจ้าตัวน้อยคลอดออกมา ซึ่งแน่นอนแล้วว่าจะต้องรู้วันที่กำหนดคลอดอย่างแน่นอน เพราะแพทย์จะมีการกำหนดไว้แล้วเมื่ออายุครรภ์ครบสมบูรณ์ อาจจะมีการคลาดเคลื่อนบ้างเล็กน้อยถือเป็นเรื่องปกติ แต่หากมีเหตุการณ์บางอย่างที่ทำให้ต้องคลอดเร็วขึ้น อาจทำให้พ่อแม่หลายคนต้องกังวลใจไม่น้อย เพราะลูกยังเติบโตได้ไม่เต็มที่และยังไม่พร้อมจะออกมาต่อสู้กับโลกภายนอกได้

"รศ.นพ.สมชาย ธนวัฒนาเจริญ" หน่วยเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับเด็กที่คลอดก่อนกำหนดว่า เป็นเด็กที่คลอดก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมของการตั้งครรภ์ โดยส่วนใหญ่เด็กที่คลอดก่อนกำหนดจะมีน้ำหนักน้อยกว่า 2500 กรัม จึงมีลักษณะตัวเล็ก, ร้องเบา, ผิวบางเรียบ, มีขนและไขมันใต้ผิวหนังน้อย อีกทั้งเด็กที่คลอดก่อนกำหนดมักจะเคลื่อนไหวน้อย และมีปฏิกิริยาต่อสิ่งเร้า (reflex) รอบข้างช้ากว่าเด็กที่คลอดครบตามกำหนด

สำหรับอาการที่จะเกิดตามมาหลังการคลอดก่อนกำหนดที่พ่อแม่หลายคนกังวลใจ คุณหมอท่านนี้บอกว่า เนื่องจากเด็กกลุ่มนี้มีความสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนได้ง่าย ซึ่งเกิดจากสาเหตุการทำงานของอวัยวะต่างๆ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ทั้งนี้หากคลอดก่อนครบกำหนดไม่นานอาจไม่มีผลกระทบร้ายแรงมากนัก แต่ถ้าคลอดก่อนวันที่กำหนดไว้เป็นระยะเวลานานมากๆ โดยเฉพาะในกรณีที่เด็กคลอดก่อนอายุครรภ์ 34 สัปดาห์ จะมีโอกาสเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงมาก

"เด็กที่คลอดก่อนอายุครรภ์ครบ 34 สัปดาห์มีความเสี่ยงในเรื่องของปอดไม่แข็งแรง ทำให้การหายใจแลกเปลี่ยนออกซิเจนไม่สมบูรณ์ เกิดภาวะที่เรียกว่า respiratory distress syndrome ซึ่งอันตรายถึงชีวิตได้ อาจมีความผิดปกติของหัวใจ นอกจากนั้นการทำงานของสมองก็ยังไม่พร้อม ทำให้การสั่งการให้อวัยวะต่างๆ ของร่างกายทำงานได้ไม่เต็มที่ เช่น การควบคุมอุณหภูมิร่างกาย ทางเดินอาหาร การขับของเสียของไต เป็นต้น และที่น่าเป็นห่วงคือ ทารกที่มีภูมิคุ้มกันไม่ดีพออาจติดเชื้อได้ง่ายและรุนแรง และอาจมีปัญหาด้านพัฒนาการทางสมองและสติปัญหา รวมถึงอาจมีปัญหาด้านการมองเห็นได้อีกด้วย" รศ.นพ.สมชายอธิบายถึงความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้น


ถึงแม้ว่าจะมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ง่าย แต่คุณพ่อคุณแม่ก็อย่าเพิ่งตื่นตระหนกกันไป ควรหันมาใส่ใจเรื่องการดูแลเจ้าตัวน้อยดีกว่า แพทย์สูติศาสตร์รายนี้แนะนำว่า การดูแลเด็กที่คลอดก่อนกำหนดจะต้องมีความระมัดระวังและพิถีพิถันอย่างมาก เพราะเด็กต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ ซึ่งต้องอยู่ในภาวะสะอาดปราศจากเชื้อและอบอุ่นตลอดเวลาที่เด็กยังรักษาตัวในโรงพยาบาลหรือในห้อง ไอ.ซี.ยู. ดังนั้นพ่อและแม่ควรมาเยี่ยมดูทารกอย่างสม่ำเสมอ เมื่อเด็กเริ่มรับอาหารได้ (อาจเป็นทางสายยางหรือการดูดนม) แม่อาจต้องปั๊มนมมาให้ลูกรับประทานด้วย เพื่อเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับลูก

อย่างไรก็ตาม คุณหมอยังฝากคำแนะนำทิ้งท้ายว่า เมื่อรับเด็กกลับมาดูแลต่อที่บ้าน คุณพ่อคุณแม่ควรระมัดระวังในเรื่องของการดูแลลูกให้เหมือนกับตอนที่พักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล โดยเฉพาะเรื่องการรักษาความสะอาด เพราะเด็กที่คลอดก่อนกำหนดสามารถติดเชื้อได้ง่ายกว่าเด็กที่คลอดตามปกติ ส่วนการให้นมควรให้ในปริมาณที่เหมาะสมอย่ามากจนเกินไป และที่สำคัญเด็กอาจนอนหลับนานกว่าเด็กทั่วไป หากหลับนานเกินมื้ออาหารควรปลุกขึ้นมาให้นมบ้าง ขณะเลี้ยงดูควรมีปฏิสัมพันธ์และฝึกฝนพัฒนาการให้กับลูก เพื่อให้สามารถพัฒนาทันเด็กที่คลอดปกติเท่าที่จะเป็นไปได้ และควรให้ยาหรือวิตามินตามแพทย์สั่ง รวมถึงการพาไปฉีดวัคซีนตามที่แพทย์กำหนด หากเด็กมีอาการผิดปกติหรือไม่แน่ใจควรพาไปพบกุมารแพทย์ หรือเมื่อทราบว่าตั้งครรภ์ครั้งใหม่อีกควรรีบไปฝากครรภ์ทันที เพื่อป้องกันและเฝ้าระวังการคลอดก่อนกำหนดในครรภ์ถัดไป

ที่มา
//www.manager.co.th/Family/ViewNews.aspx?NewsID=9530000100925