แฮนด์บิลล์ภาพยนตร์ ของสะสมสุดโปรดของผม

ครั้งหนึ่ง ผู้เขียนเคยลงหนังสืออย่าง คู่สร้างคู่สม กับเขา





เชื่อว่าแต่ละคนมีความชอบเรื่องใดเรื่องหนึ่งเป็นการส่วนตัว บางคนชอบดูการแข่งขันฟุตบอลเป็นชีวิตจิตใจ บางคนชอบดูหนัง ดูคอนเสิร์ต ดูละครเวที ดูรายการตลก บางคนก็ชอบถ่ายรูปเป็นพิเศษ ส่วนตัวผมนั้นนอกจากจะชอบสะสมแสตมป์ สะสมธนบัตรต่างประเทศแล้ว ยังชอบสะสมแฮนด์บิลล์ภาพยนตร์ด้วย

แฮนด์บิลล์ (Handbill) เป็นชื่อเรียกแผ่นกระดาษที่ทำขึ้นโดยเจ้าของหนังเพื่อใช้โฆษณาภาพยนตร์ของตนเอง รูปร่างของแฮนด์บิลล์ก็เป็นแผ่นกระดาษมีหลากหลายขนาดปัจจุบันที่นิยมทำออกมาจะเป็นขนาด A5 (กระดาษ A4 พับครึ่ง) อาจจะมีรูปแบบอื่นก็ได้ไม่ว่าจะเป็นแบบแผ่นพับ ที่คั่นหนังสือ หน้ากาก

ด้านหน้าของแฮนด์บิลล์จะเป็นภาพพิมพ์ที่สื่อถึงภาพยนตร์เรื่องนั้น ส่วนมากจะเป็นภาพโปสเตอร์ของภาพยนตร์เรื่องนั้นนั่นเอง ส่วนด้านหลังของแฮนด์บิลล์จะเป็นเนื้อเรื่องแบบย่อๆ หรือบางทีก็เป็นกิจกรรมที่จัดทำเพื่อโฆษณาภาพยนตร์เรื่องนั้น

หาแฮนด์บิลล์ได้ที่ไหน

เจ้าของหนังจะให้โรงหนังวางแฮนด์บิลล์ไว้ที่เคาท์เตอร์ขายบัตรหรือที่จัดไว้โดยเฉพาะ เพื่อให้ผู้ชมภาพยนตร์ที่สนใจมาหยิบจับไปอ่านประกอบการตัดสินใจว่าจะดูหนังเรื่องนั้นดีหรือไม่ หนังส่วนมากจะทำแฮนด์บิลล์ออกมาเพียงแบบเดียว บางเรื่องจะทำออกมาเป็นชุด เช่น หนังเรื่อง SPAWN ทำแฮนด์บิลล์ออกมาพร้อมกัน 4 แบบ คนสะสมก็สนุกที่จะได้ตามเก็บให้ครบ อาจจะมีการแลกเปลี่ยนกันขึ้นในกลุ่มของคนที่สะสมเหมือนกัน

แต่ก็มีไม่น้อยที่จ้างคนไปยืนแจกแฮนด์บิลล์ในที่ๆมีคนพลุกพล่าน เช่น หน้าห้างสรรพสินค้า เป็นต้น เพื่อโฆษณาหนังเรื่องนั้นๆ แก่ผู้ที่ไม่ค่อยได้แวะเวียนไปแถวโรงหนัง แฮนด์บิลล์หนังที่ยืนแจกแบบนี้จะหายากมากขึ้นสำหรับคอสะสมแฮนด์บิลล์

ทำไมจึงมาสะสมแฮนด์บิลล์ภาพยนตร์ล่ะ

เหตุการณ์ที่ทำให้ผมสนใจสะสมแฮนด์บิลล์นั้นเริ่มขึ้นเมื่อตอนเรียนในระดับมหาวิทยาลัยที่เชียงใหม่ รุ่นพี่พาน้องๆ ไปชมหนังฝรั่งเรื่อง Bravehearth ซึ่งเป็นหนังฝรั่งเรื่องแรกในชีวิตของผมเลยที่ดูในโรง วันนั้นผมดูหนังไม่รู้เรื่อง เพราะเป็นหนังเป็น Soungtrack แต่ก็มีบรรยายไทยให้อ่าน เวลาดูต้องคอยอ่านก็เลยไม่ค่อยได้ไปดูภาพ พอดูจบผมกลับชอบหนังเรื่องนี้เพราะอารมณ์ของหนังทำให้เราเชื่อได้ว่ามันเกิดขึ้นจริงๆ พอดูหนังจบก็เดินออกจากโรงหนังมา เห็นเพื่อนเขาถือแฮนด์บิลล์เรื่องนี้ติดมือมาด้วย เกิดความสนใจและอยากได้ เพื่อนก็ใจดี (คงเห็นสายตาที่แสดงถึงความอยากได้มั้ง) ให้แฮนด์บิลล์นั้นมา ตอนนั้นดีใจมาก

จากนั้นมาผมเริ่มสนใจและพยายามหาข้อมูลเกี่ยวกับแฮนด์บิลล์เลยได้รู้ว่า แฮนด์บิลล์ในประเทศไทยนั้นเขาทำแจกฟรีๆ ไม่ต้องซื้อ และมีแจกมานานแล้ว ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) เรื่องแรกที่ทำออกมาคือ Robin Hood เป็นกระดาษขนาด B5 และทำแจกมาเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบัน ขนาดก็เล็กลงเหลือเป็นขนาด A5

แฮนด์บิลล์ใบแรกๆ ของผมก็ได้มาจากการหยิบเองและขอเพื่อนๆ ที่เขาหยิบมาแต่ไม่ได้สะสม ในช่วง ประมาณปี พ.ศ. 2538 – 2540 (ค.ศ. 1995 - !998) เป็นช่วงที่การสะสมแฮนด์บิลล์รุ่งเรือง มีกลุ่มคนที่สะสมแฮนด์บิลล์กันมาก จนมีคนทำหนังสือเกี่ยวกับแฮนด์บิลล์ออกมาขาย ผมเองก็เคยได้อุดหนุน บางคนมีหัวการค้าอาศัยช่วงเวลานี้หารายได้โดยการนำแฮนด์บิลล์ที่ได้ฟรีๆ มาวางขายตามตลาดตอนเย็นๆ หน้ามหาวิทยาลัย ซึ่งก็พอขายได้บ้าง นอกจากนี้ยังมีโรงพิมพ์นำแฮนด์บิลล์มาพิมพ์ซ้ำเพื่อจะนำมาขายด้วย คนสะสมจะเรียกว่าเป็นแฮนด์บิลล์เถื่อนหรือของปลอม ถ้าไม่ใช่นักสะสมก็จะซื้อไปสะสมเพราะความไม่รู้ แต่ในหมู่นักสะสมจะไม่ซื้อมา

นอกจากหยิบแฮนด์บิลล์เองแล้ว ผมยังเคยเขียนจดหมายไปขอจากคนที่เขาแจกโดยหาที่อยู่ในหนังสือเกี่ยวกับแฮนด์บิลล์นั่นเอง พอเขาหยุดทำหนังสือประกอบกับเริ่มมีเว็บไซต์ที่ทำขึ้นเพื่อคนชอบแฮนด์บิลล์ ผมก็ได้เปลี่ยนช่องทางมาขอทางอินเตอร์เน็ตด้วย จำได้ว่าเว็บไซต์แรกๆ นั้นชื่อ rarig และต่อมาก็เว็บไซต์ bigfuns Moviepr และมีหลายครั้งที่ส่งแลกกันทางจดหมาย หลังจากปี พ.ศ. 2540 วงการแฮนด์บิลล์เริ่มซาลง คนที่เป็นนักสะสมตัวจริงก็ยังคงสะสมต่อมาเรื่อยๆ ผมเองก็หยุดการสะสมไปเนื่องจากย้ายที่ทำงานมาอยู่ที่อุตรดิตถ์ ที่ซึ่งไม่มีแฮนด์บิลล์วางให้หยิบ และเพิ่งจะกลับมาสะสมอีกครั้งเมื่อมีกลุ่มแฮนด์บิลล์ก่อตัวขึ้นมาอีกครั้ง และกำลังมีสมาชิกเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพราะการติดต่อกันทาง Facebook ทำได้ง่ายขึ้นและรวดเร็ว
ถ้าหากจะถามว่าชอบแฮนด์บิลล์ตรงไหน ก็คงจะตอบว่า อันดับแรกเลยก็คือขนาดเล็กเก็บได้ง่ายกว่าโปสเตอร์หนัง แค่มีแฟ้มเก็บเอกสารก็พอแล้ว รูปแบบของแฮนด์บิลล์นอกจากจะเป็นกระดาษขนาด A5 แล้ว เจ้าของหนังยังทำออกมาในรูปแบบแปลกๆ ด้วย ไม่ว่าจะเป็นแบบลูกระเบิด แบบที่ห้อยประตู แบบวงกลม แบบพับเป็นโมเดลรถ จรวด ก็ยังมี บางเรื่องยังทำแฮนด์บิลล์ออกมาเป็นชุด ก็ต้องตามเก็บสะสมให้ครบ ก็เกิดความสนุกน่าติดตาม แถมยังมีเพื่อนเพิ่มมากขึ้นอีก แฮนด์บิลล์สามารถทำให้เกิดสังคมคนที่ชอบแบบเดียวกันขึ้นมาเพื่อจะพูดคุยปรึกษาหารือ นัดกันเพื่อแลกเปลี่ยนของที่ตนเองมีซ้ำเอาไปแลกกับเรื่องที่ตัวเองไม่มี ข้อสุดท้ายที่ทำให้ผมชอบสะสมแฮนด์บิลล์เพราะมันเป็นตัวแทนของภาพยนตร์เรื่องนั้นที่เราสามารถจับต้องได้และไม่เน่าเสีย ที่สำคัญได้ฟรีด้วย

สะสมแฮนด์บิลล์อย่างไรดี ผมแนะนำว่า ถ้าเป็นมือใหม่ให้สะสมแฮนด์บิลล์เท่าที่หามาได้ หรือจะเลือกสะสมเฉพาะกรณีก็ได้ เช่น สะสมแฮนด์บิลล์เฉพาะหนังไทย สะสมแฮนด์บิลล์เฉพาะหนังของแบรต พิตต์ เป็นต้น ถ้าหากมีซ้ำก็อาจจะขอแลกกับคนที่สะสมด้วยกันเอง ตามความต้องการไม่มีถูกผิดหลักแต่อย่างใด การเก็บแฮนด์บิลล์ไม่ยากแค่นำไปใส่ในแฟ้มเก็บเอกสารเท่านั้นเอง
ถ้าหากจะถามต่อไปอีกว่าจะสะสมไปจนถึงเมื่อไหร่ เท่าที่คิดไว้ตอนนี้ก็คงจะบอกได้ว่า ถ้าหากเขาหยุดแจกแฮนด์บิลล์หรือไม่มีให้เก็บแล้วก็คงจะหยุดสะสม (เพราะไม่มีให้นี่นา) แต่ของเก่าที่เก็บไว้ก็ยังเก็บไว้ นอกจากนี้ยังฝันเฟื่องไปไกลด้วยว่า อาจจะทำเป็นพิพิธภัณฑ์แฮนด์บิลล์ไว้ให้คนรุ่นหลังชมด้วยประมาณนั้น (ฝันเกินตัวไปหรือเปล่าไม่รู้)

นี่คือสิ่งที่ผมชอบสะสม ส่วนใครจะมองเห็นเหมือนเมียผมว่ามันเป็นแค่กระดาษเปื้อนหมึกพิมพ์เท่านั้น ผมก็คงไม่โต้แย้งเพราะความเป็นจริงก็คือกระดาษที่พิมพ์ด้วยหมึก ไม่มีคุณค่าราคาอะไร แต่สิ่งที่สำคัญสำหรับผมคือคุณค่าทางจิตใจที่มันสามารถสร้างให้เราเกิดความสุขได้ โดยไม่ต้องไปดูแลป้อนอาหาร เอาใจใส่จะมีบ้างก็คือไม่ให้ถูกน้ำเท่านั้นเอง นอกจากนี้ผมว่าแฮนด์บิลล์ภาพยนตร์ยังเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์อีกอย่างที่บอกถึงการพัฒนาทางด้านภาพยนตร์ การพิมพ์ภาพ และความคิดสร้างสรรค์ของคนคิดในยุคนั้นๆ ได้ดีอีกด้วย

Create Date : 03 สิงหาคม 2557		0 comments
Last Update : 3 สิงหาคม 2557 22:02:05 น.
Counter : 4485 Pageviews.
Share Tweet