การบอกเล่าเรื่องเพศในวรรณคดีของไทย
มนุษย์ไม่สามารถปฏิเสธเรื่องเพศได้ แต่ก็ไม่ควรพูดหรือกระทำอย่างโจ่งแจ้ง จำได้ว่าเคยอ่านข้อความทำนองนี้จากที่ไหนสักแห่งหนึ่ง ตอนแรก ๆ ก็อ่านแบบผ่าน ๆ โดยไม่คิดอะไร เพราะเรื่องทำนองนี้ก็เป็นที่รู้ ๆ กันอยู่แล้ว ไม่เห็นจะต้องบอกอะไรมากมาย แต่ด้วยความที่เรียนมาทางด้านภาษาไทย ขลุกอ่านวรรณคดีมาก็เยอะ ความคิดหนึ่งจึงบังเกิดขึ้นในหัวสมองอันน้อยนิดของผม และความคิดที่ว่าก็กลายมาเป็นข้อเขียนที่ท่านกำลังอ่านอยู่นี่และครับ สมัยก่อน (หมายถึงสมัยเมื่อสามสิบสี่สิบปีที่ผ่านมา) ถ้าใครพูดเรื่องเพศออกมากลางวงสนทนา โดยเฉพาะผู้พูดเป็นผู้หญิงด้วยแล้ว คงต้องถูกผู้หลักผู้ใหญ่ที่อยู่ข้าง ๆ เอ็ดหรือไม่ก็โดนหยิกจนเนื้อเขียวเป็นแน่ เพราะสมัยก่อนเรื่องเพศเป็นเรื่องต้องห้าม และที่ห้ามนั้นก็หาใช่ คน ไม่ แต่กลับกลายเป็นนามธรรมที่เราเรียกว่า จารีต ในสมัยนั้นต่างหาก สังคมไทยสมัยก่อนนั้นยังไม่ถูกกระแสวัฒนธรรมตะวันตกเข้ามาครอบงำจนมิดเหมือนสมัยนี้ ดังนั้นการจะทำอะไร จะพูดอะไรที่เป็นสิ่งต้องห้ามก็ต้องระวังตัวกันหน่อย คงเคยได้ยินคำพังเพยนี้นะครับ หน้าต่างมีหู ประตูมีช่อง หรือ คนอื่นไม่รู้ ผีสางเทวดาก็รู้ เห็นไหมล่ะครับถ้าพูดหรือทำอะไรที่ไม่ดีไม่งาม ก็คงต้องเสื่อมเสียชื่อเสียง หรือไม่ก็ต้องอับอายขายหน้ากันไปข้างหนึ่งเลย อย่าลืมว่า สังคมสมัยก่อนยังไม่สลับซับซ้อนมากเท่าเดี๋ยวนี้ ดังนั้นใครทำอะไร บ้านไหนที่ผัวเมียทะเลาะกันหัวร้างข้างแตก ไม่เกินข้ามคืนก็รู้กับทั้งบางแล้ว ที่เกริ่นมาเสียยืดยาวก็เพราะต้องการจะทำความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องเพศ เรื่องที่สังคมไทยค่อนข้างจะเกิดอาการน้ำท่วมปากเวลาพูด (ไม่รู้ว่าสมัยนี้จะเป็นตรงกันข้ามหรือเปล่า) แต่ถ้าถามว่า มีการแอบสอดแทรกหรือบรรจุเรื่องเพศไว้ในการสื่อสารของคนในสมัยก่อน โดยเฉพาะในงานวรรณคดีนั้นมีหรือไม่ คำตอบคือมีแน่นอนครับ และไอ้ที่แอบสอดแทรกแปลกปนอยู่ในวรรณคดีนั้นเราเรียกว่า บทอัศจรรย์ บทอัศจรรย์นับเป็น เอกลักษณ์ อย่างหนึ่งของวรรณคดีไทย จะเห็นได้ว่ามีการใช้ดอกไม้แทนเพศหญิง และใช้แมลงภู่ผึ้งภมรแทนเพศชาย นอกจากนั้นยังมีการใช้สิ่งอื่น ๆ แทนอะไรก็ตามที่เกี่ยวข้องกับการเสพสังวาส เช่น ดวงจันทร์ ดวงอาทิตย์ ปลา ดอกบัว สระน้ำ ฯลฯ ซึ่งสัญลักษณ์เหล่านี้มักพบบ่อยในตอนที่เราเรียกว่าบทอัศจรรย์ หรือจะให้พูดภาษาชาวบ้าน ๆ ก็คือบท เข้าพระเข้านาง นั่นเอง นี่ว่าด้วยทฤษฎีนะ เรื่องเพศสัมพันธ์เป็นเรื่องที่อยู่คู่กับมนุษย์มานานแล้ว ข้อนี้ไม่ปฏิเสธ สุนทรภู่บอกไว้ว่า ประเวณีมีทั่วทุกตัวสัตว์ ไม่จำกัดห้ามปรามตามวิไสย นาคมนุษย์ครุฑาสุราไลย สุดแต่ใจปรองดองจะครองกัน ฯ วรรณคดีเรื่องแรกที่กล่าวถึงก็คือ กาพย์พระไชยสุริยา กาพย์พระไชยสุริยาที่เมื่อก่อนจะมีเด็ก ๆ ไปนั่งสวดที่กำแพงวัดพระแก้ว ทำนอง สังขารา หรือที่เราเรียกว่า สวดโอ้เอ้วิหารราย นั่นเอง (ถ้าไม่มีเรื่องใดให้ตั้งกระทู้ คราวหน้าผมจะมาว่าด้วยเรื่องการสวดโอ้เอ้วิหารราย เพราะเดี๋ยวนี้ชักจะค่อย ๆ ห่างหายไปแล้ว ดีนะที่ตอนนี้ ครูมืด อาจารย์ประสาท ทองอร่าม แห่งกรมศิลปากรกำลังจะรื้อฟื้นขึ้นมาอีก-เป็นที่น่ายินดีเหลือเกิน)กาพย์เรื่องนี้นับเป็นอีกผลงานหนึ่งที่แสดงให้เห็นอัจฉริยภาพทางกวีของครูสุนทรภู่ เพราะท่านสามารถเลือกใช้คำที่ลงเสียงตัวสะกดได้ตรงตามมาตราที่ท่านตั้งใจจะใส่ เช่น แม่ ก กา ที่ท้ายคำไม่มีเสียงตัวสะกด ท่านก็เนรมิตได้ว่าแม่ ก กา(ยานี 11)สะธุสะ จะขอไหว้ พระศรีไตรสะระณา พ่อแม่แลครูบา เทวะดาในราษี ข้าเจ้าเอา ก ข เข้า มาต่อ ก กา มี แก้ไขในเท่านี้ ดีมิดีอย่าตรีชา จะร่ำคำต่อไป พอล่อใจกุมารา ธรณีมีราชา เจ้าภาราสาวะถี ชื่อพระไชยสุริยา มีสุดามะเหษี ชื่อว่าสุมาลี อยู่บูรีไม่มีภัย ฯ มาถึงตอนนี้ คนที่อายุเกิน 30 น่าจะได้ท่องกันมั่ง แต่ผมโชคดีที่ตอนเรียนปริญญาตรีอาจารย์บังคับให้ท่อง ทั้งที่เป็นการอ่านร้อยกรองธรรมดา ระเรื่อยไปจนถึงสวดทำนองสังขาราเลยแหละ บทอัศจรรย์ในเรื่องพระไชยสุริยาอยู่ในแม่ กด ครับ ไม่รู้เหมือนกันว่าทำไมต้องเอาไปใส่ไว้ในแม่ กด อนุมานได้ว่าบทอัศจรรย์มันเกี่ยวข้องกับการ กด ก็เลยต้องเอาไปไว้ที่นั่น หรือเปล่า ไม่รู้เหมือนกัน เนื้อความมีอยู่ว่าแม่ กด(ยานี 11) ขึ้นกดบทอัศจรรย์ เสียงครื้นครั่นชั้นเขาหลวง นกหกตกรังรวง สัตว์ทั้งปวงง่วงงุนโงง แดนดินถิ่นมนุษย์ เสียงดังดุจเพลิงโพลง ตึกกว้านบ้านเรือนโรง โคลงคลอนเคลื่อนเขยื้อนโยน บ้านช่องคลองเล็กใหญ่ บ้างตื่นไฟตกใจโจน ปลุกเพื่อนเตือนตะโกน ลุกโลดโผนโดนกันเอง พิณพาทย์ระนาดฆ้อง ตะโพนกลองร้องเป็นเพลง ระฆังดังวังเวง โหง่หง่างเหง่งเก่งก่างดัง ขุนนางต่างลุกวิ่ง ท่านผู้หญิงวิ่งยุดหลัง พันละวันดันตึงตัง พลั้งพลัดตกหกคะเมน พระสงฆ์ลงจากกุฎิ วิ่งอุดตลุดฉุดมือเณร หลวงชีหนีหลวงเถร ลงโคลนเลนเผ่นผาดโผน พวกวัดพลัดเข้าบ้าน ล้านต่อล้านซานเซโดน ต้นไม้ไกวเอนโอน ลิงค่างโจนโผนหกหัน พวกผีที่ปั้นลูก ติดจมูกลูกตาพลัน ขิกขิกระริกกัน ปั้นไม่ทันมันเดือดใจ สององค์ทรงสังวาส โลกธาตุหวาดหวั่นไหว ตื่นนอนอ่อนนอกใจ เดินไม่ได้ให้อาดูรฯ นี่คือบทสังวาสระหว่างพระไชยสุริยากับพระนางสุมาลี เป็นบทอัศจรรย์ที่เรียกได้ว่าลั่นเลื่อนสะเทือนฟ้าดินเฉกเช่นเดียวกับบทอัศจรรย์ของอิเหนา พระอภัย ขุนแผนหรือแม้กระทั่งคู่สังวาสในวรรณคดีอื่น ๆ แต่ของพระไชยสุริยานี้คงจะเลื่อนลั่นไปหน่อย ตอนท้ายจึงออกมาในรูป ตื่นนอนอ่อนนอกใจ เดินไม่ได้ให้อาดูร ผู้อ่านลองจินตนาการเอาเองว่า มันถึงลูกถึงคนแค่ไหน ถึงขนาดเดินไม่ได้เลย (ฮา) ทีนี้มาดูอีกเรื่องหนึ่ง เป็นวรรณคดีเอกอีกเรื่องของเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ยอดกวีอีกท่านหนึ่งของไทยเรา เรื่องนี้คือ สมบัติอมรินทร์คำกลอน เป็นเรื่องราวที่กล่าวถึงความยิ่งใหญ่อลังการของทิพยสมบัติของผู้มีตำแหน่งพระอินทร์ว่ามีอะไรบ้าง (ถ้าใครอยากรู้ว่าพระอินทร์มีทรัพย์สินเท่าไหร่ก็ลองไปอ่านดูนะครับ แต่คงไม่มากเท่าท่านนายกทักษิณของเราเป็นแน่ ฮ่า ฮ่า) จากนั้นก็เล่าเรื่องที่พระอินทร์ตามนางสุชาดา เรื่องนี้มีอยู่ในอรรถกถานะครับ ท่านเล่าว่านางสุชาดาเคยเป็นชายาเอกของพระอินทร์ (ซึ่งมีอีก 3 คือนางสุจิตรา นางสุธรรมาและนางสุนันทา) แต่ด้วยที่นางสุชาดาตอนเป็นมนุษย์นั้นมัวแต่ทำนิสัยรักสวยรักงาม ไม่ทำบุญสุนทานเหมือนคนอื่น ๆ ครั้นทั้งหมดดับชีพสิ้นชนม์แล้ว ก็พากันไปอุบัติบนสวรรค์ชั้นที่มีนามว่าดาวดึงษ์ เว้นแต่นางสุชาดา ที่กลับไปเกิดเป็นธิดาของอสูรชื่อเวปจิตตา เมื่อโตขึ้นก็ถึงแก่กาลวิวาห์ ท้าวเวปจิตตาผู้เป็นบิดาก็จัดให้มีพิธีเลือกคู่ ก็มีทั้งอสูรหนุ่มแก่มาให้เลือกมากมาย พระอินทร์ของเราก็รู้ข่าว และคิดจะได้นางสุชาดามาเป็นภรรยาดังเดิม ก็เลยแปลงตัวเป็นอสูรแก่ไปให้นางเลือก สุชาดาก็เลือก รบกันสิครับท่านผู้อ่าน แต่สุดท้ายพระอินทร์ก็ชนะไปตามระเบียบ พอมาถึงวิมานแล้ว บทอัศจรรย์ก็เกิดขึ้น ดังนี้พลางจุมพิตพักตร์อัคเรศ เสพสมรมเยศเกษมศรีกระแหม่วแนวนวลทิพนาภี ดวงฤดีดัดฤดีประลองคะนองกรลอดสอดเลี้ยวเกี้ยวกระหวัด สะพัดแอบแนบชิดสนิทสองดังแท่งแก้วอันทำเป็นลำยอง สะดุ้งหลังแท่งทองที่ไพชยนต์วลาหกเทพบุตรเมื่อคิมหันต์ ก็อัดอั้นดั่งจะปรายซึ่งสายฝนพายุพัดกลัดเมฆที่มัวมน มิให้หล่นลั่นฟ้าลงมาดินนันทโบกขรณีสี่สถาน บันดาลแห้งแล้วระหว่างสินทธุ์ส่วนพระยาคชเรศเทวินทร์ กระหายวารีดิ้นวิมานทองหนึ่งดอกดวงพวงพุ่มผกามาศ ครั้งอากาศมืดคลุ้มชอุ่มหมองก็คลี่คลายขจายกลีบเรณูรอง ละอองสร้อยเสาวรสรำเพยพานแล้วเชยดวงพวงทิพสังวาส ปรามาสมณฑาทองสองสมานค่อยชื่นเริงเชิงเล่ห์ระเริงลาน เป็นสุขสุดสำราญในเทวัญพระลืมชมอุทยานสนานสินธุ์ โฉมยุพินลืมสิ่งเกษมสันต์สุเรนทร์ลืมออกมุขวิไชยันต์ นางลืมพงศ์กุมภัณฑ์แลธานีฯ นี่คือความงามในกระบวนกลอนของเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ที่เยาวชนคนรุ่นหลังควรศึกษาไว้เป็นที่สุดอีกเรื่องหนึ่งที่มีบทอัศจรรย์ (ที่ผมไม่ยกพระอภัยมณีและลิลิตพระลอมาบรรจุไว้ในนี้ ก็เพราะว่า เรื่องทั้งสองได้มีผู้เขียนถึงมากแล้ว) อันวิจิตรบรรเจิดก็คือ เรื่องจันทโครพ ในตอนที่พระจันทร์โครพได้กับนางโมรา บทอัศจรรย์นี้ค่อนข้างจะอึกทึกคึกโครมสักหน่อย ลองมาดูกันหิมวันต์เลื่อนลั่นสะท้านสะเทือน สาครเคลื่อนลูกละลอกกระฉอกฉานมัจฉาโดดโลดเล่นในลำธาร เสียงสะท้านเขากระทบกระทั่งกังทั้งปู่เจ้าเขาเขินเนินพนม ถลาล้มลุกแล่นไม่เหลียวหลังพระฤๅษีอยู่ในถ้ำร่ำระฆัง ทุกรวงรังนกร้องคะนองไพรทั้งพฤกษาก็ระย้าระยาบโยก ลมกระโชกกิ่งก้านเขยื้อนไหวพิลึกลั่นชั้นฟ้าสุราลัย ราหูไล่คว้ารถพระสุริยาอ้าโอษฐ์อมอับพะยับแสง ทุกหล้าแหล่งมืดมิดทุกทิศาพิรุณสาดฟาดฟองคะนองฟ้า เมขลาล่อแก้วอยู่แวววาวตลอดแลบแปลบปลาบเป็นเปลวช่วง อสูรหน่วงขวานขว้างไปกลางหาวเปรี้ยงกระเดื่องเปรื่องกระดอนทุกแดนดาว ก็เกรียวกราวนกกาถลาบินในท่อน้ำลำธารฉานกระฉอก คลื่นละลอกล้นลบกระทบหินกระแทกผึงกระทุ่มผางลงกลางดิน ก็เสร็จสิ้นสุขเกษมทั้งสองราฯ ที่ว่าอึกทึกครึกโครมก็เพราะ กวีเลือกใช้คำที่ให้ทั้งภาพและเสียงมาวางเรียงใกล้ ๆ กัน ไม่ว่าจะเป็น การสั่นสะเทือนเลื่อนลั่นของหิมวันต์ภูผา ความปั่นป่วนของคลื่นในทะเล ซึ่งบทสังวาสของทั้งสองถึงกับทำความเดือดร้อนไปทั่วหล้า ไม่เว้นแม้กระทั่งเจ้าป่าเจ้าเขาหรือฤษีชีไพร บทที่ยกมานี้มีวรรคที่งดงามอยู่หลายแห่ง ที่ว่างามก็เพราะมีการเล่นคำเล่นอักษรในท่วงทำนองของกลบทที่พราวแพรวไปด้วยจังหวะของถ้อยคำ เช่น อ้าโอษฐ์อมอับพะยับแสง ,ตลอดแลบแปลบปลาบเป็นเปลวช่วง, เปรี้ยงกระเดื่องเปรื่องกระดอนทุกแดนดาว, กระแทกผึงกระทุ่มผางลงกลางดิน อีกเรื่องหนึ่งที่อยากจะนำเสนอในส่วนของการเล่าเรื่องเพศผ่านบทอัศจรรย์ เรื่องนี้คือ ระเด่นลันได รจนาโดยพระมหามนตรี (ทรัพย์) นักวิชาการทางวรรณคดีแสดงความเห็นว่า เรื่องระเด่นลันไดนั้นจัดเป็นงานเขียนแนวยั่วล้อ (Parody) วรรณกรรมต้นแบบ ซึ่งก็คือเรื่องอิเหนา ในเรื่องระเด่นลนไดมีฉากเข้าพระเข้านางเพียงฉากเดียว คือระหว่างระเด่นลันไดกับนางประแดะ ซึ่งเป็นเมียของท้าวประดู่ หากอยากทราบเรื่องราวว่าเป็นไงมาไงเมียท้าวประดูถึงได้มาร่วมเตียงกับระเด่นลันได ก็เรียนเชิญให้ไปหาอ่านกันเอาเอง เพราะจะนำมากล่าวในนี้ก็คงจะยืดยาวและไม่เข้ากับหัวข้อเรื่อง แต่ก่อนจะกล่าวถึงบทอัศจรรย์ เราลองมาดูกวีท่านบรรยายลักษณะของนางประแดะกันก่อนนะครับสูงระหงทรงเพรียวเรียวรูด งามละม้ายคล้ายอูฐกะกลาป๋าพิศแต่หัวตลอดเท้าขาวแต่ตา ทั้งสองแก้มกัลยาดังลูกยอคิ้วก่งเหมือนกงเขาดีดฝ้าย จมูกละม้ายคล้ายพร้าขอหูกลวงดวงพักตร์หักงอ ลำคอโตตันสั้นกลมสองเต้าห้อยตุงดังถุงตะเคียว โคนเหี่ยวแห้งรวบเหมือนบวบต้มเสวยสลายาจุกพระโอษฐ์อม มันน่าเชยน่าชมนางเทวีฯ ที่ว่าเป็นวรรณกรรมล้อเลียนก็เพราะแบบนี้แหละครับ แน่นอน การบรรยายลักษณะของนางประแดะก็เพื่อจะล้อเลียน นางบุษบา ในเรื่องอิเหนานั่นเอง ทีนี้ลองมาดูบทอัศจรรย์ของระเด่นลันไดกันนะครับสุดเอยสุดลิ่ม เชิญผินหน้ามายิ้มกับพี่บ้างเฝ้าถือโทษโกรธเกรี้ยวไปเจียวนาง ไม่เห็นอกพี่บ้างที่อย่างนั้นเหมือนน้ำอ้อยใกล้มดใครอดได้ พี่ก็ไม่มีคู่ตุนาหงันตั้งแต่นวดปวดท้องมาสองวัน ใครจะกลั้นอดทนพ้นกำลังทำไมกับลูกผัวกลัวมันไย ผิดก็เสียสินไหมให้ห้าชั่งจูบเชื่อเสียก็ได้แล้วไม่ฟัง ลูบหน้าลูบหลังนั่งแอบอิงน้อยฤๅนมแต่ละข้างช่างครัดเคร่ง ปลั่งเปล่งใจหายคล้ายกล้วยปิ้งอุ้มขึ้นใส่ตักรักจริงจริง อย่าสะบิ้งสะบัดตัดไมตรียิ่งดิ้นยิ่งกอดสอดสัมผัส อุยหน่าอ่ากัดพระหัตถ์พี่ปัดป้องว่องไวอยู่ในที จนล้มกลิ้งลงบนที่บรรทมในอัศจรรย์ลั่นพิลึกกึกก้อง ฟ้าร้องครั่นครื้นดังปืนใหญ่เกิดพายุโยนยวบสวบสาบไป หลังคาพาไลแทบเปิดเปิงฝนตกห่าใหญ่ใส่ซู่ซู่ ท่วมคูท่วมหนองออกนองเจิ่งคางคกขึ้นกระโดดโลดลองเชิง อึ่งอ่างเริงร่าร้องแล้วพองคอนกกระจอกออกจากวิมานมะพร้าว ต้องฝนทนหนาวอยู่งอนหง่อขนคางหางปีกเปียกจนมอซอ ฝนก็พอขาดเม็ดเสร็จบันดาลฯ นี่ยกมาทั้งกะบิเลยนะครับ เพื่อจะได้ให้ท่านผู้อ่านเห็นภาพ ภาษา ลีลาและอารมณ์ของวรรณคดีเรื่องนี้ ว่าน่าอ่านเพียงใด ก่อนจะจบบทความนี้ ผมเพิ่งได้อ่านเสภาสังวาส สำนวนครูจ้า คล้ายสีทอง ศิลปินแห่งชาติ เลยขอนำมาเป็นบรรณาการแด่ท่านผู้อ่านทุกท่านด้วยจิตคารวะ เสภาสังวาส ตอน ขุนแผนเข้าหานางบัวคลี่มีดังนี้สำเภาจีนเจียนจมด้วยลมซัด สลุบลัดเลียบบังเข้าฝั่งแฝงไหหลำแล่นตัดแหลมแคมตะแคง ตลบตะแลงเลาะเลียมมาตามเลาถึงปากน้ำแล่นส่งเข้าตรงร่อง ให้ขัดข้องแข็งขืนไม่ใคร่เข้าด้วยร่องน้อยน้ำอับคับสำเภา ขึ้นติดตั้งหลังเต่าอยู่โตงเตงพอกำลังลมจัดพัดกระโชก กระแทกโคกกระท้องโขดเรือโดดเหยงเข้าครึ่งลำหายแคลงไม่โคลงเคลง จุ้นจู๊เกรงเรือหักค่อยยักย้ายด้วยคลองน้อยเรือถนัดจึงขัดขึ้ง เข้าติดตรึงครึ่งลำระส่ำระสายพอชักใบขึ้นกลรอกลมตอกท้าย ก็มิดหายไปทั้งลำพอน้ำมาพอฝนลงลมถอยเรือลอยลำ ก็ตามน้ำแล่นล่องออกจากท่าทั้งสองเสร็จสมชมชื่นดังจินดา ก็แนบหน้าผาสุขมาทุกวันฯ อ่านแล้วช่างภูมิใจแทนคนไทยทุกคน ที่มีบรรพบุรุษมากความสามารถเยี่ยงนี้ ถ้าเยาวชนคนรุ่นใหม่ไม่ช่วยกันรักษาวรรณคดีเก่า ๆ เอาไว้ อีกร้อยปีก็คงไม่มีอะไรเหลือไว้ให้เราได้ภาคภูมิใจ ลำพังเฉพาะทุกวันนี้ วัฒนธรรมของต่างชาติก็เกือบจะกลืนกินความเป็นไทยแท้ไปจนหมดสิ้นแล้ว...
แต่ก็ดีนะครับ...ได้ของดีมาใส่กบาลของผมมั่ง...ขอบคุณครับ 
เดี่ยวแวะมาอ่านใหม่น้า...
อยากให้แปล
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [
สำหรับผู้ที่อ่านตั้งแต่ต้นจนจบ
ขนาดผมเองยังแทบอ้วกเลย
อิอิ