ก้าวแรกสู่การเป็นนักวิจารณ์ภาพยนตร์ :: รู้จักกับคำว่า "วิจารณ์" และ "วิเคราะห์" กันครับ ตั้งแต่ผมเรียนปริญญาตรีที่ มช. ผมได้เขียนข้อเขียนวิจารณ์ภาพยนตร์ไว้ในเวบบอร์ดของมหาวิทยาลัย เลยมีผู้คนมากมายไต่ถามมาเสมอเรื่องเกี่ยวกับการวิจารณ์ภาพยนตร์ ผมเลยคิดว่าน่าจะทำเป็นบล็อกกิจลักษณะไปเสียเลย กรุ๊ปบล็อกนี้คงไม่ใช่แนว how to นะครับ เพราะผมเองก็เพียงแค่ได้เรียนด้านนี้มาเท่านั้น สิ่งที่ผมปรารถนาคืออยากให้มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันในเรื่องการวิจารณ์วิเคราะห์หนังมากกว่า ซึ่งหากมีเพียงใครคนใดคนหนึ่งเข้ามาอ่านแล้วนำเอาไปใช้เขียนข้อเขียนของเขาหรืออย่างไรก็ตาม ผมก็ดีใจครับ ก่อนเข้าเรื่องผมขอเอ่ยชื่อบุคคลสี่คนนะครับ ซึ่งมีบุญคุณให้ความรู้กับผมเป็นอันมาก ท่านแรกก็คือ อ.สมเกียรติ แห่งมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน อ.อรรณพ ณ แมสคอม อ.แดง กิตติศักดิ์ และ อ.กาญจนา แก้วเทพ แห่งนิเทศ จุฬา ความรู้ทั้่งหมดหลัก ๆ ก็มาจากสี่ท่านนี้ครับ เวลาเราพูดถึงการ "วิจารณ์" หรือการ "วิเคราะห์" หนัง ดูเหมือนเป็นเรื่องดูไฮโซเกินไขว่คว้าและมักปรากฎอยู่ตามหน้านิตยสารหนังสือพิมพ์ต่าง ๆ ทั้ง ๆ ที่ความจริงแล้วพวกเราทุกคนล้วนต่างเป็นนักวิจารณ์ทั้งนั้น ในชีวิตประจำวัน ประโยคเช่นนี้ล้วนติดปากไม่น้อย "ดูสิ! หน้าไม่ให้แต่ใจรักน่ะ อ้วนขนาดไหนแต่ใส่เสียปริ" "โอ้ว! น้องครับ แซ็ปมาก ๆ" "รถเมล์ 42 เขียวนี้ขับเร็วอย่างกับพ่อมันกำลังจะตาย" หรือ "วันนี้คุณปากเหม็นนะค่ะ" ไอ้ประโยคที่ว่านั้นล้วนแต่เป็นการแสดงความคิดเห็นวิจารณ์ทั้งนั้นครับ ดังนั้นมนุษย์จึงมีความคิดพื้นฐานของการวิจารณ์กันอยู่แล้วครับ เพียงแต่ระดับอาจจะแตกต่างกันไป ตั้งแต่รำพึงกับตนเองไปจนถึงนินทากาเลเหมือนเทแกลบ การวิจารณ์ก็คือการแสดงความคิดเห็นต่อสิ่งต่าง ๆ ว่าดีแย่อย่างไร โดยใช้ความรู้สึกของตัวเองเป็นสำคัญ ดังนั้นการวิจารณ์จึงไม่มีมาตรฐานใดในโลกนี้นะครับที่วัดได้ว่า สิ่งที่เราคิด หรือของใครคิดถูกต้องที่สุดในโลก (ส่วนของใครจะได้รับการยอมรับมากกว่าอันนี้ก็อีกเรื่องหนึ่ง) เหตุเพราะการวิจารณ์ไปมีอิงเอี่ยวกับ "รสนิยม" ซึ่งเราก็ทราบกันดีว่ามนุษย์แต่ละคนชอบอะไรไม่เหมือนกัน การวิจารณ์ภาพยนตร์ก็ไม่ได้แตกต่างประหลาดแต่อย่างใดกับการวิจารณ์แบบอื่นครับ เพราะก็ขึ้นอยู่กับรสนิยมเช่นเดียวกัน ประโยคคำถามเช่น "สนุกไหม" "ตลกไหม" ฯลฯ ล้วนคือคำถามเชิญชวนให้วิจารณ์ทั้งนั้น ี่คนที่อยากเป็นนักวิจารณ์ภาพยนตร์ต้องก้าวข้ามคำถามแบบ "สนุกไหม" ไปครับ โดยเราต้องมองไปถึงว่าหนังเรื่องนี้มี ข้อดีอย่างไร และ ข้อเสีย อย่างไร และถ้าหากมีข้อเสียขึ้นมาแล้ว หนังควรจะปรับเปลี่ยนทางไหนให้ดูดีขึ้น ผมเรียนกับอาจารย์ที่เน้นกันคนละด้านเลยครับ ด้าน อ.อรรณพ ณ แมสคอมนี้ใช้ระบบการกดดันนักศึกษาให้หาข้อผิดพลาดในหนังออกมา และเสนอวิธีการแก้ปัญหา (ซึ่งเรียนด้วยความทรมานครับ) ด้าน อ.แดง นั้นเรียนมีความสุขมากเพราะท่านสอนให้เราดูความงามต่าง ๆ ที่ปรากฎในตัวหนัง ซึ่งคนที่คิดจะเป็นนักวิจารณ์หนังพึงมองให้เห็นทั้งสองด้าน... คราวนี้เรื่องการวิเคราะห์บ้าง การวิเคราะห์ต่างไปจากการวิจารณ์ตรงที่เปลี่ยนจากการใช้ "อารมณ์ความรู้สึก" มาเป็น "แนวคิดทฤษฎี" แทน ดังนั้นคำว่ารสนิยมสำหรับการวิเคราะห์หนังแล้วชิดซ้ายไปเลย การวิเคราะห์หนังเป็นความยากอีกระดับหนึ่งครับ เนื่องจากว่าใครคิดจะวิจารณ์จำเป็นต้องมีทฤษฎีในมือ เหมือนเราจะหั่นผักก็จำเป็นต้องมีมีด การวิเคราะห์ทำให้เราเห็นประเด็นต่าง ๆ ที่ซ่อนอยู่ในหนัง เหมือนเหรียญสองด้านที่ปกติเราเป็นแต่ด้านโป้ง สิ่งที่ผู้กำกับต้องการสื่อหรือเราคิดเองก็คือด้านก้อยนั้นเอง แล้วทฤษฎีต่าง ๆ มีอะไรบ้าง ถ้าจะแจกแจงสาธยายนี้ก็เยอะอยู่ครับ เอาี่ที่ฮิต ๆ ละกัน ก็อย่างเช่น ทฤษฎีสัญญวิทยา ทฤษฎีจิตวิทยา โพสต์โมเดิร์น ฯลฯ ซึ่งคนที่อยากเป็นนักวิจารณ์หนังควรหมั่นศึกษาไว้อย่างยิ่งครับ สิ่งที่ต้องฝึกมาก ๆ คือการสร้าง "ตาปัญญา" ขึ้นมาควบคู่กับ "ตาเนื้อ" ที่มีอยู่แล้ว ตาปัญญาก็คือกระบวนการคิดนั้นเอง ดูไปคิดไป มันเป็นความสนุกอีกแบบนะครับ แต่บางทียิ่งรู้มากก็อาจจะดูหนังให้สนุกแบบชาวบ้านไม่ได้แล้ว (อย่าไปกลัว ๆ ) สำหรับข้อเขียนแนวการวิเคราะห์ลองหาอ่านได้ในบล็อกของ merveillesxx นะครับ (เน้นเรื่องสัญญวิทยา) หรืออยากแปลกไปกว่าอีก อ่านการวิเคราะห์เรื่อง "Yes" ที่ผมเขียนไว้ได้ตามลิงค์นี้ //www.bloggang.com/viewdiary.php?id=djdonk-mc43&month=11-2005&date=30&group=1&blog=1 หวังว่าคงพอเห็นภาพนะครับว่าสำหรับการวิเคราะห์วิจารณ์ คราวหน้าเริ่มต้นกับสิ่งที่ใครคิดอยากเป็นนักวิจารณ์พึงรู้เป็นสิ่งแรกเลยคือเรื่อง รูปแบบ (Form)และ เนื้อหา (Content) ครับ ป.ล. รูปที่เห็นในบล็อกนี้ เป็นรูปเบื้องหลังจากการถ่ายทำหนังสั้นเรื่อง "หนึ่งฝาหนึ่งล้าน" หนังสั้นถ่ายด้วยฟิล์มโดยต้าร์ เพื่อนผมเอง ซึ่งผมก็ได้ไปแสดงให้ด้วย ตัดเสร็จเมื่อไหร่จะเอามาให้ดูครับ   Create Date : 15 กุมภาพันธ์ 2550 22 comments Last Update : 15 กุมภาพันธ์ 2550 18:32:24 น. Counter : 1589 Pageviews. Share Tweet

ััััเห็นด้วยว่าทุกคนมีพื้นฐานของการวิจารณ์ แต่จะต่อยอดออกไปหรือเปล่านั่น อีกเรื่องหนึ่ง   โดย: grappa 15 กุมภาพันธ์ 2550 10:32:56 น.

ว้าว ต้องติดตามบล๊อกนี้ต่อไปซะแล้ว เพราะรู้สึกทึ่งเสมอเลยค่ะ เวลาอ่านบทวิเคราะห์วิจารณ์หนัง ประมาณว่า "แมร่ม....คิดได้ไงวะเนี่ย...." เป็นต้น   โดย: PADAPA--DOO 15 กุมภาพันธ์ 2550 11:17:49 น.

มาอ่านค่ะ สำหรับก็ชอบแนวสัญญวิทยานะคะ ถ้าหนังเรื่องไหนสัญญะเยอะๆ นี่จะกรี๊ดดดดมากกกก แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นต้องลงตัวในทุกๆ ด้านด้วยค่ะ แหะๆ เดี๋ยวไปอ่านที่วิเคราะห์เยสไว้นะคะ   โดย: สาวไกด์ใจซื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2550 11:20:25 น.

อยากบอกว่า ประทับใจการเขียนวันนี้ครับ ส่วนหนึ่งเพราะบังเอิญว่าช่วงนี้กำลังวุ่นวายอยู่กับ "Media Anthropology" ซึ่งเป็นสาขาย่อยหนึ่งในทางมานุษยวิทยา ที่เป็นสายงานของตัวเอง น้องหยิบ สัญชาตญาณความเป็นนักวิจารณ์ ในตัวมานุษย์ ออกมาพูด ทำให้เข้าใจได้ง่ายทีเดียว ว่างๆจะชวนมาเสวนาเกี่ยวกับ Media Anthropology นะครับ อาจจะเดี่ยวหรือหมู่ ถ้าตกลงรับคำเชิญเดี๋ยวคุยกันในรายละเอียดอีกที มีค่าเสียเวลาให้เป็นค่าขนมๆเล็กๆน้อยๆ เด้อ   โดย: กุมภีน 15 กุมภาพันธ์ 2550 11:21:53 น.

Blog อ่านแล้วปวดตามากครับ   โดย: yuttipung (yuttipung ) 15 กุมภาพันธ์ 2550 13:02:32 น.

เรียนมาเหมือนกันครับ แต่ใช้ไม่ค่อยเป็น แหะแหะ   โดย: Gogman 15 กุมภาพันธ์ 2550 16:12:50 น.

ฮี่ๆๆ รอดูหนังสั้นด้วยใจระทึก   โดย: แพนด้ามหาภัย 15 กุมภาพันธ์ 2550 19:06:09 น.

Mercy killing คือการุณฆาตร หรือการที่แพทย์ยอมให้ผู้ป่วยอาการหนักจากไปด้วยความสงบครับ   โดย: Johann sebastian Bach 15 กุมภาพันธ์ 2550 21:28:27 น.

เห็นเอ่ยถึง อ.อรรณพ เลยนึกถึง อ.เอี้ยง..น่าจะเป็นคนเดียวกันนะ สอนโหดมากเรยเหรอ..เหอๆๆ   โดย: Bkkbear (Bkkbear ) 16 กุมภาพันธ์ 2550 0:54:40 น.

ที่เห็นเงาไกลๆ นั่นไม่ใช่ จขบ แน่ๆ   โดย: ปืนกล IP: 203.131.220.50 16 กุมภาพันธ์ 2550 9:28:18 น.

รอดูหนังสั้นด้วยคน   โดย: คนทับแก้ว 16 กุมภาพันธ์ 2550 16:43:33 น.

เข้าห้องเรียนมานั่งฟังเลกเชอร์ อย่างสนุกสนาน อิอิ   โดย: stubborn IP: 61.91.93.164 16 กุมภาพันธ์ 2550 17:56:36 น.

สวัสดีอีกรอบนะจ๊ะ อืมม์..พี่อาจเป็นคนแปลกอย่างหนึ่ง ที่อ่านได้ทุกแนว ไม่ว่าจะฆาตกรรมเลือดสาด เรื่องรักหวานแหวว แฟนตาซี วรรณกรรมเยาวชนฯลฯ แถมอ่านได้สนุกทุกแนวด้วยนะ แต่ละแนวมันก็ทำให้เราได้อะไรที่ต่างกันไปน่ะ แหะๆ   โดย: สาวไกด์ใจซื่อ 16 กุมภาพันธ์ 2550 18:20:10 น.

เพียงแต่ว่าเรื่องรักใคร่ ในยามที่มันไร้รัก อ่านไปก็มีแต่แสลงใจ บาดใจมากน้องเอ๊ย   โดย: สาวไกด์ใจซื่อ 16 กุมภาพันธ์ 2550 18:59:00 น.

ตามมาตอบถึงที่ อันตัวข้าพเจ้าก็เป็นเพียงเพื่อนคู่หูพระอาจารย์เอี้ยงสมัยเรียนอยู่นิเทศจุฬา พอรู้อยู่ว่าอาจารย์เธอเป็นคนเอาจริงเอาจัง อยากให้ลูกศิษย์ลูกหาได้อะไรจากการเรียนไปมิใช่แค่กระดาษไว้ใส่กรอบ อย่าได้ซีเรียสเกินการณ์ สไตล์ใครสไตล์มัน จะให้สบายๆ แบบพี่แดงก็คงผิดบุคลิก มีรสชาติหลากหลายมั่งก็น่าจะหนุกหนานอยู่นะน้อง (เอ๊ะ หรือหลาน?)   โดย: Bkkbear (Bkkbear ) 17 กุมภาพันธ์ 2550 1:28:00 น.

พี่ดู อ.ประมวลในเจาะใจ ก็ซึ้งจนน้ำตาเกือบไหล ดูเสร็จก็นั่งย้อนมองตัวเองว่า ที่ผ่านมาเราต้องการอะไรหนอ เราพอหรือยัง ตลอดเวลา   โดย: sTRAWBERRY sOMEDAY 17 กุมภาพันธ์ 2550 3:20:25 น.

เข้ามาอ่าน...เป็นฉะนี้นี่เอง การแสดงความเห็นผ่านความรู้สึกก็ถือเป็นการวิจารณ์แล้ว   โดย: ShadowServant 17 กุมภาพันธ์ 2550 22:59:54 น.

ว้าว ดีใจๆ จะเข้ามาศึกษาเรื่อยๆนะคะ อันนี้มีประโยชน์มากๆ ชนะเลิศเลย   โดย: fakeplasticgirl IP: 210.4.139.129 20 กุมภาพันธ์ 2550 13:03:06 น.

ขอลงทะเบียนเรียนคอร์สนี้ด้วยคนนะครับ   โดย: das Kino 22 กุมภาพันธ์ 2550 1:50:19 น.

I am now not certain where you're getting your information, however great topic. I needs to spend some time learning much more or figuring out more. Thank you for wonderful information I used to be on the lookout for this information for my mission. Nike Air Max 1 //www.permira.com/services.aspx   โดย: Nike Air Max 1 IP: 94.23.252.21 13 สิงหาคม 2557 0:09:33 น.

I wanted to thank you for the terrific job you did. The bottom line is that I really appreciate sincerity diligence and effort you put into giving us a quality program. Tim H. Cheap NFL Football Jerseys //www.fdlgroup.co.uk/images/nflhotsale.asp   โดย: Cheap NFL Football Jerseys IP: 218.251.113.57 27 พฤศจิกายน 2557 7:51:56 น.

We marveled that you could with energy and enthusiasm speak for nearly twelve hours a day. In addition to the outstanding presentations you personally made, we were greatly pleased with the carefully developed materials. John and Bee T. Michael Jordan Bulls Jersey //www.abcindustrial.co.uk/News/Chicago-Bulls-Jersey.asp   โดย: Michael Jordan Bulls Jersey IP: 157.7.205.214 27 พฤศจิกายน 2557 13:18:38 น.