คอลัมน์ ฟ้าสางเมื่อใกล้ค่ำ

เสฐียรพงษ์ วรรณปก

ความชั่วร้ายที่รุมเร้าจิตใจเรานั้นเรียกรวมๆ ว่า "กิเลส" มีมากมายจาระไนไม่หมด แต่สรุปแล้วก็มีเพียง 3 ประเภทใหญ่ๆ คือ

โลภ อยากแต่จะได้ใคร่จะเอา ไม่คำนึงถึงถูกผิด ขอแต่ให้ได้มาก็แล้วกัน คนอื่นจะเดือดร้อนช่างมัน ความชั่วชนิดนี้ใครมีมากก็ทำให้เป็นคนเกียจคร้าน และเป็นคนทุจริต

โกรธ อยากฆ่า อยากทำลาย ให้ฝ่ายที่ตนไม่ชอบ ตายหรือพินาศย่อยยับ ใครมีความชั่วชนิดนี้มากเป็นคนดุร้ายทารุณ หยาบกระด้าง น่ากลัว

หลง หมกมุ่นงมงายในเรื่องไร้สาระเชื่อถือผิดๆ ไม่มีเหตุผล เห็นผิดเป็นชอบ เห็นชอบเป็นผิด

สิ่งเหล่านี้เกิดกับใจ เมื่อมันเกิดแล้ว มันจะเพิ่มอัตราเข้มขึ้นหรือจางลงจนดับไป ก็อยู่ที่ใจเรา เช่นกัน ถ้าเรา "หยุด" มันเสียแต่ตอนต้น หรือตอนที่มันเริ่มเกิด โอกาสที่มันจะขยายตัวก็ยากขึ้น

การห้ามมิให้โลภ โกรธ หลง เกิดกับใจเรานั้นห้ามยาก เหมือนห้ามน้ำมิให้ไหลลงสู่ที่ต่ำ แต่การ "หยุด" หรือ "ลดความแรง" ลงนั้น สามารถทำได้ ด้วยการใช้สติระงับ ยับยั้งใจ


วิธีฝึกหยุดความชั่วร้ายมี 3 วิธีคือ

(1) เปลี่ยนอิริยาบถ ถ้าถูกอารมณ์ร้ายรบกวน เช่น อารมณ์โกรธ ก็ให้เปลี่ยนอิริยาบถ เช่น ลุกเดินไปมา เปลี่ยนเรื่องดู เรื่องฟัง ถ้าอยู่ว่างๆ ก็หยิบหนังสืออ่าน หรือทำงานอะไรสักอย่าง เพื่อเบี่ยงเบนอารมณ์โกรธออกไป

(2) เปลี่ยนสภาพแวดล้อม ถ้ากำลังตกอยู่ในห้วงแห่งความคิดชั่วที่แรงมาก ทำตามวิธีที่หนึ่งแล้วไม่หาย ก็ให้เปลี่ยนสภาพแวดล้อม เช่น อาบน้ำ ผลัดเครื่องแต่งตัวเสียใหม่ ถ้าคนที่ทำให้เกิดเรื่องยังอยู่ต่อหน้าเรา ก็หนีไปเสียหรือให้เขาไปที่อื่นเสีย อย่างนี้ห้วงคิดชั่วร้ายก็จะสลายตัวลง

(3) เลื่อนเวลา ถ้าจะทำอะไรลงในขณะนั้น อาจรุนแรงยิ่งกว่าเดิม เช่น ลูกเราทำผิด เราเดือดดาลมาก ถ้าจะทำโทษขณะนั้นอาจลงโทษรุนแรงเกินกว่าเหตุ เพราะอารมณ์โกรธ ก็ให้เลื่อนไปพูดกันวันหน้า มีใครมาฟ้องว่า "คนนั้นนินทาว่าร้ายท่าน" แทนที่จะบอกว่า "ไปเรียกมันมานี่" ก็เลื่อนเวลาไปเสีย ด้วยพูดว่า "แล้วผมจะจัดการภายหลัง" ดังนี้เป็นต้น

รถเมล์จากต้นทางไปถึงปลายทาง จอดป้ายรายทางเพื่อให้ ผู้โดยสารลงเป็นระยะๆ ฉันใด การครองชีวิตที่ดีก็ควรจะ "จอดป้าย" ให้ความชั่วลงจากใจเป็นระยะๆ ฉันนั้น.

หน้า 27

ขอบคุณ ข่าวสดออนไลน์

ศ.เสฐียรพงษ์ วรรณปก

สวัสดิ์สิริชีววารค่ะ

Create Date : 17 เมษายน 2557
Last Update : 17 เมษายน 2557 10:53:52 น.		0 comments
Counter : 446 Pageviews.
Share Tweet