คอร์รัปชั่น รัฐประหาร ประชาธิปไตยกับพัฒนาการทางการเมืองภายใต้ระบอบทักษิณ

เทวฤทธิ์ มณีฉาย
22/09/49



การเมืองไทยตลอดระยะเวลาที่นายกทักษิณขึ้นครองอำนาจ และแล้วเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2549 ถือเป็นจุดเปลี่ยนทางการเมืองไทยโดยเฉพาะระบอบทักษิณหรือแง่หนึ่งระบอบเลือกตั้งหรือบางคนถือเป็นบทสุดท้ายหรือจุดจบของระบอบทักษิณ(อาจเป็นได้ถ้ามองระบอบทักษิณแค่ตัวทักษิณและบริวารเท่านั้น ผู้เขียนจึงขอตั้งคำถามว่าเป็นจุดจบจริงหรือ?) เหตุการณ์นั้นคือเมื่อวันดังกล่าวเวลา 22.20 น. สถานีโทรทัศน์ ช่อง 9 ได้แพร่ภาพ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อ่านแถลงการณ์จากมหานครนิวยอร์ก ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินที่มีความร้ายแรงในเขตพื้นที่กรุงเทพฯ ตามมาด้วยการแถลงการณ์ ฉ.2 ที่มีคำสั่งให้ พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน ผบ.ทบ. มาปฏิบัติราชการสำนักนายกรัฐมนตรี และ ฉ.3 มีคำสั่งให้ พล.อ.เรืองโรจน์ มหาศรานนท์ ผบ.ทหารสูงสุด เป็นหัวหน้ารับผิดชอบและมีอำนาจแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉิน

แต่ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินของพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร เพื่อนำไปสู่การปฏิวัติตนเองนั้นก็ต้องชะงักไปเพราะเมื่อ 23.50 น.วันเดียวกัน พล.ต.ประพาศ ศกุนตนาคที่ปรึกษา ผอ.ททบ.5 ได้อ่านแถลงการณ์ผ่านสถานีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจและวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทย อันเป็นการแถลงการณ์ของคณะปฎิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ซึ่งประกอบด้วยผู้บัญชาการเหล่าทัพ ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ โดย พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน เป็นหัวหน้าคณะผู้ก่อการดังกล่าว มีการอ้างถึงความจำเป็นต้องยึดอำนาจการปกครองแผ่นดินจากเหตุความประพฤติมิชอบในการบริหารราชการแผ่นดิน ทั้งนี้มีการยืนยันว่าจะไม่เข้ามาเป็นผู้บริหารแผ่นดิน แต่จะได้คืนอำนาจการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข กลับสู่ปวงชนชาวไทยโดยเร็วที่สุด จะเห็นได้ว่าปัญหาอย่างหนึ่งที่ก่อให้เกิดปรากฏการนี้คือการคอร์รัปชั่นและปรากฏการณ์ที่มีการใช้เงื่อนไขการคอร์รัปชั่นมาเป็นส่วนหนึ่งของการคอร์รัปชั่นมาเป็นข้ออ้างส่วนหนึ่งของการยึดอำนาจการปกครองแผ่นดินนั้นมีมานานแล้วจนหลายคนเรียกมันว่าเป็นวัฏจักรไปแล้ว

แต่ครั้งนี้ก็มีหลายฝ่ายให้ข้อสังเกตว่ามันน่าจะไม่เหมือนกับครั้งก่อนในอดีต เป็นการถอย 1 ก้าวเพื่อก้าวไปข้างหน้าอีก 100 ก้าว(แต่ทั้งนี้ต้องไม่ลืมบทเรียนทางประวัติศาสตร์สมัย รสช.) และนี่คือกระบวนการทางการเมืองที่มีจุดเชื่อมโยงมาจากประวัติศาสตร์ บทความนี้จะวิเคราะห์การคอรัปชั่นในบริบททางการเมืองในระบอบทักษิณหรือระบอบเลือกตั้ง เพื่อพยายามตอบคำถามว่าทำไมประเทศไทยยังไม่พ้นวงจรหรือวัฎจักรดังกล่าวโดยจะเอาแนวคิดพัฒนาการทางการเมืองมาปรับใช้ในการวิเคราะห์

คอรัปชั่น
ความหมายของคอร์รัปชั่นนั้นอาจมีลายละเอียดต่างกันตามแต่ละสังคม และจะสังเกตุได้ว่าเป็นคำที่มาจากภาษาอังกฤษจึงมีวัฒนธรรมของตะวันตกห่อหุ้มอยู่มาก แต่ถึงอย่างไรมันมีลักษณะร่วมที่เป็นหลักอยู่ดังที่ คาร์ล ฟรีดริค อธิบายคอร์รัปชั่นว่าเป็นพฤติกรรมประเภทหนึ่งซึ่งเบี่ยงเบนไปจากบรรทัดฐานที่มีอยู่จริงหรือเชื่อว่ามีฐานะเป็นกติกาในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เช่นเรื่องการเมือง เป็นต้น เป็นพฤติกรรมเบี่ยงเบนที่เกี่ยวข้องกับแรงจูงใจพิเศษ คือแรงจูงใจที่จะหาผลประโยชน์ส่วนตัวบนพื้นฐานในความเสียหายของส่วนรวม ดังนั้นสิ่งสำคัญอยู่ที่ผลประโยชน์ส่วนตัว(รวมทั้งพวกพ้องด้วย)นั้นได้มาด้วยความเสียหายของส่วนรวม(ชัยอนันต์ สมุทวณิชและเจมส์ ซี. สก๊อตต์, บรรณาธิการ. 2531:1-3)

ส่วน วิคเตอร์ ที เลอไวน์ กล่าวถึงการคอร์รัปชั่นทางการเมือง ว่าเป็นการให้ทรัพยากรทางการเมืองและ/หรือสินค้าทางการเมืองของสาธารณะ(คือสิ่งที่เป็นที่ต้องการอย่างยิ่งที่รัฐบาลโดยผ่านตัวแทนอยู่ในฐานะพิเศษที่จะแจกจ่ายของบางอย่างโดยเฉพาะสิ่งที่เป็นคุณค่าของสังคมต่างๆ)เพื่อจุดมุ่งหมายส่วนตัว ดังนั้นการคอร์รัปชั่นจึงจำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับบุคคลที่อยู่ในตำแหน่งหน้าที่ในระบบการเมืองที่มีแบบแผนทางการ แต่ไม่ได้หมายความว่าการคอร์รัปชั่นทางการเมืองจะมีขอบข่ายการปฎิบัติการอยู่เฉพาะในระบบการเมืองที่มีแบบแผนเท่านั้น ความจริงแล้วยังเกี่ยวพันกับสถาบัน กลุ่มบุคคลและบุคคลที่ดำเนินการอยู่กับระบบการเมืองที่มีแบบแผนทางการ(ชัยอนันต์ สมุทวณิชและเจมส์ ซี. สก๊อตต์, บรรณาธิการ. 2531:28-30) ทั้งนี้ผู้เขียนจะเปรียบเทียบกับรัฐประหาร

รัฐประหาร
รัฐประหาร (ฝรั่งเศส: coup d'état อ่านว่า คู-เด-ต้า) หมายถึงการล้มล้างรัฐบาลที่บริหารปกครองรัฐในขณะนั้น แต่มิใช่การล้มล้างระบอบการปกครองหรือรัฐทั้งรัฐเสมอไป และมิจำเป็นต้องมีการใช้ความรุนแรงหรือนองเลือดเสมอไป เช่นหากกลุ่มทหารอ้างว่ารัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งบริหารประเทศชาติผิดพลาด และจำเป็นต้องบังคับให้รัฐบาลพ้นจากอำนาจ จึงใช้กำลังบังคับให้ออกจากตำแหน่งและประกาศรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ หรือประกาศให้มีการเลือกตั้งใหม่ทันที เยี่ยงนี้ก็เรียกได้ว่าเป็นการก่อรัฐประหาร(วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, 2549)ซึ่งในบทความนี้ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นแล้วว่าผู้เขียนจะใช้แนวคิดการพัฒนาการทางการเมืองเป็นแนวคิดนำในการวิเคราะห์

การพัฒนาการทางการเมือง(Political development)
การพัฒนาการทางการเมืองนั้น ศ.ดร.สมบัติ ธำรงธัญวงศ์(2548:329-341) กล่าวไว้สรุปได้ว่า การพัฒนาการทางการเมืองเป็นเป้าหมายและกระบวนการทางการเมืองที่สังคมต่างๆพึงประสงค์ เพราะสังคมส่วนใหญ่ล้วนต้องการได้ชื่อว่าเป็นสังคมที่มีระดับการพัฒนาการทางการเมืองสูง และในขณะเดียวกันด้านที่เป็นกระบวนการทางการเมืองคือปฏิสัมพันธ์ระหว่างองค์กรทางการเมืองและกิจกรรมทางการเมือง ที่จะนำไปสูการบรรลุเป้าหมายทางการเมืองที่ปรารถนา โดยพัฒนาการทางการเมืองนั้นจะต้องประกอบด้วยคุณลักษณะสำคัญที่เป็นเสมือนองค์ประกอบของพัฒนาการทางการเมืองได้แก่

1. ความเสมอภาค(Equality) ประชาชนต้องมีความเสมอภาคในการมีส่วนร่วมทางการเมืองทั้งในการใช้สิทธิทางการเมืองและในการร่วมกิจกรรมทางการเมือง สิ่งที่จะส่งเสริมให้ประชาชนแสดงออกซึ่งความเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยที่แท้จริงนอกจากความเสมอภาคทางการเมืองแล้ว ประชาชนต้องมีความเสมอภาคทางเศรษฐกิจ สังคมและกฎหมายด้วย

2. ความสามารถของระบบการเมือง(Capacity)หมายถึงความสามารถของระบบการเมืองที่จะตอบสนองความต้องการของประชาชนทั้งในทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม (ซึ่งความสามารถของระบบการเมืองนี้ผู้เขียนจะใช้ในการวิเคราะห์บทความนี้เป็นหลัก)

3. การแบ่งโครงสร้างทางการเมืองให้มีความแตกต่างและมีความชำนาญเฉพาะ(Differentiation and specialization) สรปได้ว่าเป้าหมายของการพัฒนาการทางการเมืองจะต้องเสริมสร้างให้โครงสร้างทางการเมืองมีความแตกต่างตามภาระกิจ และมีความชำนาญเฉพาะรวมทั้งสามารถประสานงานกันในการปฏิบัติภารกิจเพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชน

4. การเสริมสร้างวัฒนธรรมทางการเมืองแบบมีเหตุผล(Secularization of political culture) ในการปกครองแบบอำนาจนิยมมักจะปลูกฝังให้ประชาชนยึดมั่นในจารีตประเพณีแบบไม่มีเหตุผล ยึดถือโชคลาง ปลูกฝังให้ประชาชนเห็นว่าผู้ปกครองเป็นผู้มีบุญบารมี ส่วนประชาชนที่ยากจนอดอยากเป็นเพราะกรรมเก่าแต่ชาติปางก่อน ดังนั้นพัฒนาการทางการเมืองจึงมุ่งที่จะส่งเสริมให้ประชาชนใช้เหตุผลในการดำเนินชีวิตและตรวจสอบระบบการเมืองอย่างใกล้ชิด คือส่งเสริมให้วัฒนธรรมทางการเมืองแบบมีส่วนร่วมนั่นเอง

5. ความเป็นอิสระของระบบย่อย(Subsystem autonomy)คือเน้นกระจายอำนาจ(Decentralization) เพื่อจะทำให้ระบบย่อยมีความเป็นอิสระ ซึ่งหมายรวมถึงความเป็นอิสระในการปกครองตนเอง เพื่อพิจารณาปัญหาและความต้องการของตน ตลอดจนความเป็นอิสระในการตัดสินใจเพื่อกำหนดทางเลือกที่เหมาะสมกับชีวิตและชุมชนของตน

จะเห็นได้ว่าพัฒนาการทางการเมืองนั้นมีแนวโน้มที่จะนำไปสู่สังคมประชาธิปไตย ซึ่งอาจสรุปได้ว่าเป็นกระบวนการเพิ่มพูนสมรรถนะของระบบการเมืองให้สามารถตอบสนองความต้องการของประชาชนอย่างมีประสิทธิภาพ จากการที่ประชาชนมีวัฒนธรรมทางการเมืองแบบมีส่วนร่วมมากขึ้นนั่นเอง

เมื่อนำเอาแนวคิดในเรื่องพัฒนาการทางการเมืองโดยเฉพาะในเรื่องความสามารถของระบบ(Capacity) มาวิเคราะห์การคอร์รัปชั่นกับการรัฐประหารนั้น จะพบว่าการคอร์รัปชั่นในฐานะการแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตัวจากการใช้อำนาจยักยอกมาจากผลประโยชน์ส่วนรวมซึ่งเป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้ในระบบการเมืองแบบประชาธิปไตย แต่เนื่องด้วยข้อบกพร่องของความสามารถของระบบการเมืองในระบอบประชาธิปไตยของไทยโดยเฉพาะการตอบสนองความต้องการของประชาชน ประชาชนจึงยังยอมรับระบบการแลกเปลียนทางการเมืองแบบเดิมที่สืบทอดมาเป็นวัฒนธรรมที่ฝังลึกคือระบบอุปถัมภ์ ที่มีค่านิยมต่างๆในสังคมรองรับอยู่ แทนที่จะยอมรับการแลกเปลียนทางการเมืองภายใต้ระบบตลาดทางการเมืองแบบประชาธิปไตยที่คำนึงถึงกติกาในระบอบประชาธิปไตยหรือระบอบรัฐธรรมนูญมากกว่าความสัมพันธ์ส่วนตัว

ดังนั้นเมื่อการแลกเปลียนทางการเมืองในระบอบประชาธิปไตยยังไม่ได้รับการยอมรับ อันเนื่องมาจากวัฒนธรรมทางการเมืองและความสามารถของระบบการเมืองดังกล่าว จึงส่งผลให้ระบบอุปถัมภ์ซึ่งเป็นระบบที่รองรับการคอร์รัปชั่นอยู่ยังคงอยู่และการคอร์รัปชั่นก็ถูกนำมาใช้อุดช่องโหวให้กับความสามารถของระบบการเมืองในระบอบประชาธิปไตยไทยเพื่อสนองตอบต่อความต้องการของประชาชนที่ยังคงมีวัฒนธรรมทางการเมืองแบบไฟร่ฟ้าและระบบอุปถัมภ์

นอกจากนี้ระบบอุปถัมภ์ที่เอามาใช่รองรับการคอร์รัปชั่นกับระบอบประชาธิปไตยไทยในส่วนของการใช้อำนาจของผู้มีอำนาจนั้น ระบบอุปถัมภ์ในฐานะการใช้อำนาจทางการเมือง เพื่อแลกเปลียนผลประโยชน์ต่างตอบแทนระหว่างผู้อุปถัมภ์กับผู้รับอุปถัมภ์ที่มีลักษณะอำนาจนิยมยังถูกนำมาใช้ในกระบวนการได้มาซึ่งอำนาจทางการเมืองไทยอีก โดยเฉพาะการเข้าไปแทรกซึมในกลไกการเลือกตั้งในระบอบประชาธิปไตย จะเห็นได้จากระบอบทักษิรหรือระบอบเลือกตั้งที่เอาระบบอุปถัมภ์มาใช้เป็นกลยทธในการเอาชนะทางการเมืองผ่านกลไกการเลือกตั้ง ดั่งที่ ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์(2549)กล่าวไว้สรุปได้ว่าการที่พรรคไทยรักไทยประสบความสำเร็จในการประสานกลไก 2 อย่างของของการเลือกตั้ง คือ กลไกนักการเมืองนักเลือกตั้งที่มีเครือข่ายหัวคะแนนท้องถิ่นต่างๆ และอันที่ 2 คือการสร้างกลไกใหม่สำหรับประชาชนที่อยู่นอกเครือข่ายอุปถัมภ์ของหัวคะแนนด้วยเทคนิคการตลาดแบบใหม่(อาจเรียกได้ว่าเป็นระบบอุปถัมภ์ในระดับชาติผ่านนโยบายประชานิยมหรือโครงการเอื่ออาทรต่างๆ) ซึ่งพรรคอื่นๆก็ไม่ต่างกันแต่ทุนหรือกลวิธียังพัฒนาสู้พรรคไทยรักไทยไม่ได้ก็เท่านั้นเอง

จะเห็นว่าคนที่จะชนะการเลือกตั้งหาใช่คนดีคนเก่งเสมอไปไม่หากแต่จะเป็นคนที่สามารถช่วงชิ่งความได้เปรียบของกลไกดังกล่าวมากกว่า และการดำรงอยู่ได้ของระบบอุปถัมภ์ก็จำเป็นต้องมีผลประโยชน์หรือส่วนเกินทางเศรษฐกิจที่ระบบการเมืองดังกล่าวยักยอกมาจากสังคมเพื่อหล่อเลี้ยงสายสัมพันธ์ในระบบอุปถัมภ์และวิธีการได้มีซึ่งสิ่งหล่อเลื่อนนั้นก็คือการทุจริตคอร์รัปชั่น เป็นการยักยอกสินค้าหรือทรัพยากรต่างๆทางการเมืองเพื่อรักษาไว้ซึ่งอำนาจ จะเห็นได้ว่าระบบอุปถัมภ์กับการคอร์รัปชั่นนั้นจึงเป็นเหตุเป็นปัจจัยซึ่งกันและกัน ตราบเท่าที่การเมืองบ้านเรายังจำกัดอยู่แค่กระบวนการแสวงหาคนดีคนเก่งมาปกครองเท่านั้น

จากกระบวนการทางการเมืองดังกล่าวถึงแม้รัฐธรรมนูณ 2540 จะพยายามลดการใช้เงินในระบบการเมือง แต่นั่นก็เป็นแค่การพยายามตัดระบบอุปถัมภ์ในแง่ของรูปธรรมซึ่งมีอำนาจน้อยกว่าในแง่ของนามธรรมที่เป็นตัวของค่านิยมและวัฒนธรรม จึงทำให้ระบบดังกล่าวยังดำรงอยู่และเพิ่มมากขึ้นภายใต้ค่านิยมแบบศรีธณนชัยของผู้อุปถัมภ์รวมทั้งผู้รับอุปถัมภ์ด้วยที่มาส่งเสริม

ส่วนรัฐประหารที่เกิดขึ้นนั้นก็เป็นผลมาจากความสามารถของระบอบประชาธิปไตยและระบอบรัฐธรรมนูญไทยที่ถูกยักยอกโดยระบอบทักษิณ ดังที่แก้วสรร อติโพธิและคณะ(2549:3-7)กล่าวไว้สรุปได้ว่า องค์กรอิสระถูกครอบงำจนไร้พลังในการตรวจสอบควบคุมรัฐบาล ระบอบทักษิณไม่เคารพรัฐธรรมนูญ จากข้อสงสัยในเรื่องของการขายหุ้นชินคอร์ปให้กับกลุ่มทุนสิงค์โปร แทนที่นายกทักษิณจะยืนยันต่อสู้ทั้งศาลรัฐธรรมนูญหรือที่ประชุมรัฐสภา(ถึงแม้กลไกในการตรวจสอบถ่วงดุลดังกล่าวจะถูกครอบงำเกือบหมดแล้วก็ตาม) กลับใช้อำนาจยุบสภาอ้าวว่าจะให้ประชาชนตัดสิน แถมยังกำหนดให้เลือกตั้งด้วยเวลาอันเร่งรัดเอาเปรียบฝ่ายค้านจนต้องบอยขอตไม่ส่งคนรับสมัครเลือกตั้ง ฝ่ายยานกทักษิณและบริวารก็แอบอ้างยึดรัฐธรรมนูญมาเป็นของตน กล่าวหาฝ่ายอืนว่าใช้กฏหมู่ไม่เคารพกติกา นี่คือพฤติกรรมยักยอกรัฐธรรมนูญยึดครองประชาธิปไตย เป็นการใช้สิทธิยุบสภาหนีคดีผิดวิถีทางแห่งรัฐธรรมนูญ

นอกจากนี้ตลอดระยะเวลา 5 ปีที่ไทยรักไทยยึดครองอำนาจมาก็มีการครอบงำสถาบันต่างๆในระบอบประชาธิปไตยที่จะใช้ตรวจสอบถ่วงดุลตามรัฐธรรมนูญ 40 และวิถีทางประชาธิปไตย เช่นรัฐสภา องค์กรอิสระ สือ และ การเมืองภาคประชาชน ภาคประชาสังคม รวมทั้งระบบราชการ ประชาธิปไตยในระบอบทักษิณ(ซึ่งมีมาก่อนรัฐบาลทักษิณด้วยซ้ำ) พยายามจำกัดวงอยู่แค่การเลือกตั้งหรือกระบวนการได้มาซึ่งอำนาจเท่านั้น ซึ่งสอดครองกับวัฒนธรรมทางการเมืองไทยส่วนใหญ่ที่มีลักษณะแบบไพร่ฟ้าหรือระบบอุปถัมภ์ มองการเมืองเพื่อหาคนมาปกครองตนเองมาอุปถัมภ์ตนเอง จึงทำให้หลายคนยังยอมรับการใช้อำนาจในลักษณะดังกล่าวอยู่ แต่ที่บางคนในกลุ่มนี้ออกมาคัดค้านระบอบทักษิณก็มองแค่ตัวทักษิณและบริวารในฐานะบุคคลมิใช่ตัวระบอบ

ดังนั้นการเมืองไทยก่อนการรัฐประหารที่พบทางตันนั้นก็เป็นเพราะความสามารถของระบบการเมือง โดยเฉพาะกลไลในการตรวจสอบถ่วงดุลถูกยักยอยไปโดยรัฐบาลดังกล่าว บวกกับวัฒนธรรทางการเมืองที่เป็นทุนเดิมเอื่อต่อการยักยอกนั้น ทำให้ระบอบรัฐประหารต้องกลับมาเพื่ออุดช่องว่างในความสามารถของระบบที่ถูกยักยอกไปจะโดยตัวทักษิณหรือระบอบทักษิณหรือวัฒนธรรมทางการเมืองไทยก็ตาม จึงไม่แปลกที่ผลโพลของสวนดุสิตโพลออกมาว่าประชาชน 83.98% สนับสนุนการยึดอำนาจของคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) 75.04% เชื่อว่าการยึดอำนาจจะทำให้การเมืองไทยดีขึ้น มีเพียง 16.08% ที่คัดค้านการยึดอำนาจและมีเพียง 4.74% ที่เชื่อว่าจะทำให้การเมืองแย่ลง จากผลการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนทั่วประเทศ(ไทยรัฐ, 2549:3)

จะสังเกตุเห็นว่าการรัฐประหารส่วนใหญ่จะยกการคอร์รัปชั่นมาอ้างเป็นเงื่อนไขหนึ่งเพื่อสร้างความชอบธรรม ก็เพราะทั้งการรัฐประหารและการคอร์รัปชั่น รวมทั้งระบบอุปถัมภ์นั้นยังคงเป็นตัวที่มาอุช่องโหว่ของระบบการเมืองไทย เป็นช่องโหว่ในความสามารถของระบบที่จะตอบสนองความต้องการของประชาชน และก็ยังเป็นความพ่ายแพ้ของระบบที่มีต่อวัฒนธรรมทางการเมืองไทยทีผลิตซ้ำตัวเองมาแต่อดีต ระบอบดังกล่าวจึงยังคงเป็นวาทกรรมหลักในสังคมไทยที่แซกซึมและกัดกร่อนระบอบประชาธิปไตยอยู่

ดังนั้นการรัฐประหารอาจมีทั้งคุณและโทษในตัวเดียวกันในฐานะที่เอาระบอบอื่นมาใช้ในระบอบประชาธิปไตยหรือบางคนเรียกว่าเป็นประชาธิปไตยแบบไทยๆ สิ่งนี้อาจทำให้เกิดการผลิตซ้ำของตัวมันเอง ทำให้ประชาชนเลือกที่จะพึ่งคนอื่นระบบอื่นมากกว่าตัวเองหรือระบอบประชาธิปไตยหรือรัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง แต่ทั้งนี้ส่วนหนึ่งและเป็นส่วนสำคัญก็คือระบบประชาธิปไตยของไทยไม่สามารถตอบสนองความต้องการในการตรวจสอบการใช้อำนาจ อันเนื่องมาจากการยักยอกกลไกดังกล่าวของรัฐบาลทักษิณที่สามารถสร้างวาทกรรมทางการเมืองต่างๆ เพื่อที่จะได้รับการยอมรับจากประชาชนที่มีความโน้มเอียงหรือวัฒนธรรมทางการเมืองที่จะยอมรับอยู่แล้ว จะเห็นได้ว่าการคอร์รัปชั่น ระบบอุปถัมภ์ ระบอบรัฐประหาร ประชาธิปไตยแบบไทยๆ นักการเมืองนักเลือกตั้งหรือธนกิจการเมืองหรือระบอบทักษิณ และวัฒนธรรมทางการเมืองแบบไทยๆ ฯลฯ เป็นเหตุเป็นปัจจัยซึ่งกันและกันทั้งนั้น วัฏจักรดังกล่าวผู้เขียนคิดว่ามันเปรียบเสมือนขดลวดสปริงมากกว่าที่จะหมุนอยู่กับที่ คือถึงแม้จะหมุนและมีการผลิตซ้ำตัวเอง แต่ก็มีการเคลื่อนตัวไปข้างหน้า

เมื่อเป็นเช่นนี้การป้องกันการหมุนของขดลวดไม่ให้ไปสู่การทุจริตคอร์รัปชั่นของนักการเมืองที่จะทำลายบ้านเมืองอีก คณะผู้ก่อการต้องจัดการกับสายทางวัฒนธรรมที่เป็ฯตัวเชื่อมโยงให้เกิดการหมุนของขดลวดสปริงดังกล่าว โดยเริ่มจากคณะผู้ก่อการต้องไม่ยึดติดในอำนาจเพื่อป้องกันมิให้ขอลวดหมุนต่อไปพบกับเหตุการณ์ดังพฤษภาทมิฬอีก ซึ่งคณะผู้ก่อการก็ได้ให้สัญญาไว้แล้ว ดังจะเห็ฯได้จากการที่พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน หัวหน้าคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (หน.คปค.) แถลงข่าวชี้แจงถึงผลการปฏิบัติงานของ คปค. ที่ห้องรับรอง 211 กองบัญชาการกองทัพบก (บก.ทบ.) เมื่อเวลา 08.40 น. วันที่ 26 กันยายน ซึ่งเป็นวันครบรอบ 1 สัปดาห์ที่ ได้นำกำลังทหารทำการยึดอำนาจจากรัฐบาล พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 19 กันยายนที่ผ่านมา

ทั้งนี้ พล.อ.สนธิได้ยืนให้สัมภาษณ์ที่โพเดี่ยมกับผู้สื่อข่าวอย่างเป็นกันเอง พร้อมกับแสดงตารางเวลาทำงานในช่วง 2 สัปดาห์นับตั้งแต่วันที่ 19 กันยายนซึ่งจะครบกำหนดวันที่ 4 ตุลาคม โดยพล.อ.สนธิกล่าวว่า ความจริงแล้วได้ทำเวลาถอยหลังจาก 19 กันยายน-4 ตุลาคม ว่าจะต้องทำอะไรบ้าง เพื่อให้เป็นไปตามสัญญาที่พูดไว้(มติชน,2549)

เพราะถ้าคณะผู้ก่อการไม่ทำเช่นนั้นการกระทำดังกล่าวก็มีค่าไม่มากไปกว่าการขับไล่ระบอบทักษิณในฐานะเป็นตัวบุคคลมิใช่ตัวระบอบ และถ้าเป็นเช่นนั้นขดลวดสปริงแห่งประวัติศาสตร์ดังกล่าวก็ยังหมุนต่อไป ผลิตซ้ำตัวเองต่อไปเป็นวัฏจักรภายในสังคมการเมืองไทยในอนาคตต่อไป ประเทศไทยก็ต้องเสียต้นทุนในการหมุนตามเส้นรอบวงของวัฎจักรถึงแม้จะไปข้างหน้าก็ตาม

ระบอบประชาธิปไตยก็ยังพึ่งพาระบอบอื่นมากกว่ายืนได้ด้วยระบอบตนเองอย่างยั่งยืน จึงไม่อาจก่อให้เกิดพัฒนาการทางการเมืองที่ยังยืนภายใต้ระบอบประชาธิปไตย ถึงแม้ในที่นี้จะคนแย้งว่าเป็นประชาธิปไตยแบบไทยๆ ซึ่งผู้เขียนก็สงสัยอยู่ว่าแล้วใครที่ได้ประโยชน์? ถึงแม้การกระทำดังกล่าวของคณะผู้ก่อการจะมีข้อเสียจากการไม่ผ่านพิธีกรรมของการได้มาซึ่งอำนาจตามระบอบประชาธิปไตย แต่อดีตแก้ไขไม่ได้ คำตอบน่าจะอยู่ที่ปัจจุบันและอนาคตอยู่ที่การใช้อำนาจว่าจะทำให้เกิดการปฏิรูปหรือพัฒนาการของประชาธิปไตยดังที่กล่าวอ้างนอกจากปัญหาการคอร์รัปชั่นและความขัดแย้งของสังคม นั่นคือสิ่งที่จะพิสูจน์คณะผู้ก่อการ อย่าให้ประชาธิปไตยเป็นแค่ข้ออ้างเพื่อสร้างความชอบธรรมของตนอย่างที่ระบอบทักษิณหรือชนชั้นนำทางการเมืองไทยโดยเฉพาะนักการเมืองนักเลือกตั้งมักทำกัน เพราะนั่นจะเป็นการคงช่องโหว่ของระบบการเมือง และวัฒนธรรมทางการเมืองที่คอยสนับสนุนไว้เพื่อรอวันที่ การคอร์รัปชั่น และการรัฐประหารจะกลับมาทำหน้าที่อุดช่องโหว่ต่อไป


เอกสารอ้างอิง

แก้วสรร อติโพธิและคณะ. 2549. หยุดระบอบทักษิณ. กรุงเทพฯ:พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย
ชัยอนันต์ สมุทวณิชและเจมส์ ซี. สก๊อตต์, บรรณาธิการ. 2531. คอร์รัปชั่น. กรุงเทพฯ:คบไฟ
ไทยรัฐ. ปีที่ 57 ฉบับที่17777 เสาร์ที่ 23 กันยายน 2549
นิธิ เอียวศรีวงศ์. 2549. ทางตันของระบอบเลือกตั้งสืบค้นจาก//www.midnightuniv.org /index.htm 11 ก.ย. 2549
มติชน. 2549. คปค.โชว์ไม่สืบทอดอำนาจ เว้นวรรค2ปี ระบุในรธน.ห้ามลงส.ส.-ส.ว.สืบค้นจาก ttp://www.matichon.co.th/ 27 กันยายน 2549
สมบัติ ธำรงธัญวงศ์. 2548. การเมือง : แนวคิดและการพัฒนา. กรุงเทพมหานคร : คณะรัฐประศาสนศาสตร สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร
วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. 2549. รัฐประหาร สืบค้นจาก //www.wikipedia.org 28 กันยายน 2549

Create Date : 25 เมษายน 2550		4 comments
Last Update : 15 มิถุนายน 2550 14:18:43 น.
Counter : 1790 Pageviews.
Share Tweet