BlogGang.com : : กัมม์ - ศาลาสหทัยสมาคม

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว

ศาลาสหทัยสมาคม

หอคองคอเดีย (ศาลาสหทัยสมาคม)

........................................................................................................................................................

เรื่อง ศาลาสหทัยสมาคม

เหตุ ที่ถาม เพื่อรู้ถึงประวัติของสิ่งก่อสร้างในพระบรมมหาราชวัง

ปัญหา ศาลาสหทัยสมาคมในพระบรมมหาราชวังนั้น สร้างขึ้นเมื่อใด เพื่อประโยชน์อันใด

ตอบ ศาลาสหทัยสมาคมนั้น เป็นคลับทหารของฮอลันดาอยู่ที่เมืองบะเตเวีย ยังอยู่จนเดี๋ยวนี้ เรียกว่า คลับคองคอเดีย เขารับเสด็จพระพุทธเจ้าหลวงเมื่อเสด็จประพาสชะวาครั้งแรก โปรดมาก เมื่อเสด็จกลับมาเป็นเวลาจะตั้งกรมทหารมหาดเล็ก จึงสร้างคองคอเดียขึ้น ถ่ายแบบตามอย่างของเดิมที่เมืองบะเตเวีย และเรียกว่าหอคองคอเดียอย่างที่เรียกที่เมืองบะเตเวีย ขึ้นอยู่ในกรมทหารมหาดเล็ก ในรัชกาลที่ ๖ ใช้เป็นที่รับแขกเมือง มีงานเต้นรำสโมสรสันนิบาต ต่อมาใช้เป็นพิพิธภัณฑสถาน

........................................................................................................................................................

บันทึกเรื่อง ศาลาสหทัยสมาคม
ลายพระหัตถ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
ประทานพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าธานีนิวัต

ตำหนักปลายเนิน
วันที่ ๒๔ มกราคม ๒๔๘๕

ธานี

ดูรูปเขียนที่วัดราชประดิษฐ์ เห็นเป็นเรื่องบวชนาคหลวง ตรงศาลาสหทัย ที่เธอถาม ดูตามที่ตาจะอำนวยได้ เห็นว่าโรงจากปะอยู่ข้างนอก หลังคากระเบื้องจีนอยู่ข้างใน ได้รำลึกถึงเมื่อเล็กๆ นึกได้ว่าพระบรมรูปสี่พระองค์ซึ่งกาไหล่ทอง อันตั้งอยู่ที่หอพระเทพบิดรเดี๋ยวนี้ กาไหล่ที่นั่น ที่นั่นเป็นโรงหล่อประจำให้พระบรมราชวัง แต่จะใช้เพียงโรงจาก หรือไปถึงโรงมุงกระเบื้องจีนด้วยก็จำไม่ได้ แต่คงไม่มีการหล่อเสมอ จะมีหล่อก็แต่สิ่งที่โปรด เวลาไม่มีหล่อคงทิ้งว่าง คงเป็นเฉลียงรอบเสาเล็กๆ เขาว่าพระยาเพ็ชรพิชัยทำ พระยาเพ็ชรพิชัยคนนั้นจะชื่ออะไรไม่ทราบ คือคนที่ได้เป็นราชทูตไทยไปอยู่เมืองนอก และมีบอกเป็นคำฉันท์กล่อมช้างเผือกตัวใดตัวหนึ่ง จำได้ว่า

“ หอคงคอเดียดู......................ตระหง่านเงื้อมยยงฉาย
ระหานระยะราย.......................รเรียบรอบเฉลียงยล
ที่ประชุมใหญ่..........................ปฤกษาราชกิจกล
รับต่างประเทศชน.....................ชุมนุมเลี้ยงภุชาหาร “

ทีหลังทำแก้เป็นหอพระสมุดวชิรญาณ แต่แก้ทำอะไรเพิ่มเติมเพียงห้องข้างใน มีตู้สองชั้น มีเล่าเต๊งอย่างฝรั่งประกอบขึ้นเป็นต้น ต่อมาภายหลังยกหอพระสมุดวชิรญาณออกมาจากในพระบรมมหาราชวัง เข้าใจว่ารื้อตู้เวลานั้น แล้วจ้างนายกรัซซี ช่างก่อสร้างชาวอิตาเลียนผ็มีชื่อเสียงให้ก่อสร้างแก้ใหม่ แต่แก้ก็แก้ไม่ทั่ว ทำแต่เสาเฉลียงให้ใหญ่ขึ้นเป็นสี่มุข นอกนั้นก่อเป็นผนัง ส่วนห้องข้างในนั้นยังคงอยู่ที่ว่าในรัชกาลที่ ๕ ครั้นถึงรัชกาลที่ ๖ จำได้ว่า นายมันเฟรดีเป็นผู้ทำ แต่ไม่ได้แก้อะไรที่ตัวตึก เป็นแต่แต่งพื้นใหม่ ในการนั้นพระราชทานชื่อเป็น ศาลาสหทัยสมาคม แต่ก็ไม่เห็นใช้อะไรนอกจากขึ้นปีใหม่ และเฉลิมพระชนม์พรรษา จัดเป็นที่ประชุมเซ็นชื่อ แต่ดูเหมือนจะตกมาเป็นรัชกาลที่ ๗ แล้ว เดี๋ยวนี้จัดตั้งของเป็นราชพิพิธภัณฑ์ นึกได้เท่านี้

นริศ

..........................................................................

วันที่ ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๕

อาว์ไม่ได้คิดเลยว่าชื่อศาลาสหทัยนั้นจะทรงผูกตามคำ “คองคอร์ด” ที่ชื่อเก่าเรียก “หอคองคอเดีย” นั้น อาว์ก็กราบทูลขึ้นไปเอง แต่ไม่ทราบว่าทรงผูกตามชื่อเก่า เธอบอกให้ทราบทั้งทางที่ทรงผูกด้วยนั้นดีอย่างยิ่ง สิ่งที่ไม่รู้ก็ได้รู้ขึ้นเป็นการต่อความรู้

ในรัชกาลที่ ๖ ทำอะไรในที่นั้นบ้างก็นึกไม่ออก นึกได้แต่พิธีแรกนาว่า ทำที่นั่นแน่ เลี้ยงการแซยิดเจ้าคุณพระประยูรวงศ์ ก็จำได้แต่ว่ามีเลี้ยง แต่จะเป็นที่ไหนจำไม่ได้ ในการเต้นรำก็สำคัญใจว่าเป็นรัชกาลที่ ๗ ส่วนการประชุมฝิ่น ประชุมองคมนตรี ทั้งการเลี้ยงแขกเมืองพิเศษมีละครให้ดูนั้น เป็นรัชกาลที่ ๗ แน่ ชะรอยจะทรงพระราชดำริว่าว่างอยู่ก็ใช้เสียบ้าง

นริศ

.........................................................................................................................................................

คัดจาก
บันทึกรับสั่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ประทาน หม่อมราชวงศ์ สุมนชาติ สวัสดิกุล

Create Date : 11 พฤษภาคม 2550

Last Update : 11 พฤษภาคม 2550 10:51:01 น.

0 comments

Counter : 2783 Pageviews.