Bloggang.com : Darksingha :

หลักแห่งความยุติธรรม กับ มาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญ

ธีระ สุธีวรางกูร

การรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญให้บรรดาการต่างๆ ตามบทบัญญัติใน มาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญฉบับออกเสียงประชามติ เป็นข้อเท็จจริงอีกอย่างหนึ่งซึ่งบรรดานักวิชาการและบุคคลทั่วไปใช้เป็นเหตุผลสำคัญในการตัดสินใจไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ

เป็นที่น่าสังเกตอยู่ว่า แม้ร่างรัฐธรรมนูญมาตรานี้จะถูกตั้งข้อสงสัยถึงความเหมาะสมชอบธรรมต่อการเขียนกฎหมายในลักษณะเช่นนี้อย่างไร หากทว่าสำหรับผู้มีส่วนในการยกร่างรัฐธรรมนูญแล้ว กล่าวได้ว่าแทบจะไม่มีคำอธิบายใด ในต่างกรรมต่างวาระ ที่ทำให้เกิดความเข้าใจอย่างชัดเจนเพียงพอถึงความหมายอันแท้จริงของมาตราดังกล่าว

บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อพยายามอธิบายพร้อมกับการวิจารณ์ มาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญฉบับออกเสียงประชามติ อย่างไรก็ตาม ด้วยเหตุที่เนื้อหาของมาตรานี้มีลักษณะที่เชื่อมโยงกับกรณีต่างๆ อีกหลายเรื่อง ฉะนั้น เพื่อให้เกิดความเข้าใจง่ายขึ้น จึงสมควรแยกพิจารณาเรื่องนี้ออกเป็น สาระสำคัญทั่วไป เหตุผลในการรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ และผลในทางกฎหมาย ของร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ กันโดยลำดับ

๑ . สาระสำคัญทั่วไปของร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙

๑.๑ มาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญฉบับออกเสียงประชามติ มีเนื้อความอยู่ว่าบรรดาการใดๆที่ได้รับรองไว้ในรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) พ.ศ. ๒๕๔๙ ว่าเป็นการชอบด้วยกฎหมายและรัฐธรรมนูญ และการกระทำที่เกี่ยวเนื่องกับกรณีดังกล่าว ทั้งนี้ ไม่ว่าจะก่อนหรือหลังวันประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับนี้ ให้ถือว่าการนั้นและการกระทำเหล่านั้นชอบด้วยรัฐธรรมนูญฉบับนี้

๑.๒ จากเนื้อความของร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ ข้างต้น การทำความเข้าใจบทบัญญัติมาตราดังกล่าวนี้ จำเป็นอยู่เองที่ต้องพิจารณาเชื่อมโยงไปกับการรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและความชอบด้วยกฎหมายให้กับประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศ หรือคำสั่งนั้นๆ ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖

๑.๓ โดยบทบัญญัติในมาตรา ๓๖ ของรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) กล่าวโดยเนื้อหา จะพบว่าในบรรดาประกาศ คปค. หรือคำสั่งหัวหน้า คปค. ไม่ว่าจะอยู่ในรูปแบบใด หรือสั่งให้มีผลบังคับในทางนิติบัญญัติ บริหาร หรือ ตุลาการ อย่างไร หากได้เป็นประกาศหรือคำสั่งที่ออกมาในระหว่างวันที่ ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๙ ไปจนถึงวันที่รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวมีผลใช้บังคับแล้ว ประการหนึ่งคือ จะได้รับการรับรองให้มีผลใช้บังคับได้ต่อไป และอีกประการหนึ่งคือ จะมีรับการรับรองให้บรรดาประกาศและคำสั่งเหล่านั้นรวมตลอดถึงการปฏิบัติตามประกาศหรือคำสั่งนั้นๆ เป็นประกาศหรือคำสั่งหรือการปฏิบัติที่ชอบด้วยกฎหมายและชอบด้วยรัฐธรรมนูญ อนึ่ง สำหรับการปฏิบัติตามประกาศ คปค. หรือคำสั่งหัวหน้า คปค. โดยองค์กรหรือเจ้าหน้าที่ต่างๆ ของรัฐ รัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ ก็ยังรับรองให้การปฏิบัติทั้งหลายทั้งปวงเหล่านี้ มีความชอบทั้งในทางรัฐธรรมนูญและกฎหมายด้วย แม้จะได้มีปฏิบัติภายหลังจากที่รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวมีผลใช้บังคับ

๑.๔ จากเนื้อหาของรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ ข้างต้น เมื่อนำมาพิจารณาประกอบกับมาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญแล้ว สาระสำคัญทั่วไปของร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ จึงมีอยู่ว่า เมื่อร่างรัฐธรรมนูญ มาตรานี้ ได้บัญญัติให้บรรดาการใดๆ หรือการกระทำที่เกี่ยวเนื่องกับการเหล่านั้น ซึ่งได้ถูกรับรองความชอบเอาไว้ในรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ ให้ชอบด้วยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ด้วย กรณีจึงหมายความว่า นอกจากรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) จะรับรองให้ประกาศ คปค. คำสั่งของหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศหรือคำสั่งดังกล่าวนั้น ชอบด้วยรัฐธรรมนูญและกฎหมายมาแล้วครั้งหนึ่ง โดยบทบัญญัติในมาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญ ก็ยังผลให้ประกาศ คปค. คำสั่งของหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศและคำสั่งดังกล่าว ต่างก็ได้รับการรับรองให้ถือว่าชอบด้วยรัฐธรรมนูญต่อเนื่องกันไปเป็นอีกคราวหนึ่ง และก็เช่นเดียวกันกับรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ ร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ ก็ยังรับรองให้การปฏิบัติตามประกาศ คปค. หรือคำสั่งของหัวหน้า คปค. นั้นมีความชอบด้วยรัฐธรรมนูญด้วย แม้จะได้กระทำขึ้นภายหลังจากที่ร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้มีผลใช้บังคับ เช่นกัน

๒ . เหตุผลของรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญตามร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙

๒.๑ มีคำอธิบายจากบรรดาผู้มีส่วนยกร่างรัฐธรรมนูญทำนองว่า ร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ นั้นหาได้เป็นการรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญให้กับบรรดาการต่างๆ ซึ่งมิชอบอย่างใดไม่ หากเป็นแต่เพียงการรับรองให้การทั้งหลายที่ชอบอยู่แล้วตามรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ นั้นคงความชอบอยู่ต่อไปตามร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เท่านั้น คำอธิบายดังกล่าวนี้เป็นเช่นนั้นหรือไม่ คงจำเป็นจะต้องพิจารณาย้อนกลับไปนับตั้งแต่เกิดการรัฐประหารเมื่อวันที่ ๑๙ กันยายน

๒.๒ นับจากวันที่มีการรัฐประหารจนถึงวันที่รัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว )พ.ศ. ๒๕๔๙ มีผลใช้บังคับ หากสำรวจตรวจดูจะพบว่า คปค. ได้ออกประกาศ คปค. รวมประมาณ ๓๖ ฉบับ นอกจากนั้น หัวหน้า คปค. ก็ได้ออกคำสั่งหัวหน้า คปค. อีกประมาณ ๒๘ ฉบับ บรรดาประกาศ คปค.และคำสั่งหัวหน้า คปค.เหล่านี้ เมื่อพิจารณาโดยรวม จะเห็นว่าต่างก็มีเนื้อหาสำคัญอยู่ในหลายลักษณะ กล่าวคือ ทั้งเป็นการจัดองค์กรของรัฐขึ้นใหม่ เป็นการกำหนดอำนาจหน้าที่ใหม่ให้กับองค์กรของรัฐ เป็นการกำหนดแนวทางในการบริหารราชการแผ่นดิน เป็นการกำหนดโทษแบบใหม่สำหรับการกระทำบางอย่างอันมิชอบด้วยกฎหมาย หรือแม้กระทั่งเป็นการกำหนดข้อห้ามมิให้บุคคลใดหรือกลุ่มบุคคลใดกระทำการอย่างหนึ่งอย่างใด เป็นต้น อนึ่ง สมควรตั้งข้อสังเกตด้วยว่า บรรดาประกาศ คปค. หรือ คำสั่งหัวหน้า คปค. ดังกล่าวนี้ บางเรื่องจะมีสถานะเทียบเท่ารัฐธรรมนูญ บางเรื่องจะมีสถานะเทียบเท่าพระราชบัญญัติ และบางเรื่องก็มีสถานะเทียบเท่ากับกฎหรือคำสั่งทางปกครอง สุดแท้แต่ลักษณะในทางเนื้อหา ตามแต่กรณี

๒.๓ เมื่อต้องพิเคราะห์ว่าด้วยเหตุใดจึงมีการรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญให้กับบรรดาการต่างๆในร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ ต่อความข้อนี้ ย่อมหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องหาคำอธิบายให้พบก่อนว่า เพราะเหตุใดรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) พ.ศ. ๒๕๔๙ มาตรา ๓๖ จึงต้องบัญญัติรับรองให้บรรดาประกาศ คปค. หรือคำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติทั้งหลายตามประกาศและคำสั่งดังกล่าว นั้นชอบด้วยกฎหมายและชอบด้วยรัฐธรรมนูญ

๒.๔ กรณีที่ประเทศอยู่ในภาวะปกติ การกระทำทั้งหลายขององค์กรของรัฐ ไม่ว่าจะในทางใด ต่างก็ตกอยู่ภายใต้การตรวจสอบควบคุมถึงความชอบด้วยกฎหมายและความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ตามแต่กรณี ทั้งสิ้น อย่างไรก็ดี นับตั้งแต่ช่วงเวลาหลังการรัฐประหารไปจนถึงเวลาก่อนที่รัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) พ.ศ. ๒๕๔๙ จะมีผลใช้บังคับ ด้วยเหตุที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ ๒๕๔๐ ได้ถูกยกเลิกไปโดยคณะรัฐประหาร ประกอบกับประเทศก็กำลังตกอยู่ในสภาวะที่ไม่ปกติ การตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือกฎหมายของบรรดาประกาศ คปค. คำสั่งของหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศหรือคำสั่งดังกล่าว จึงเป็นอันเหลือวิสัยต่อการที่จะกระทำเช่นนั้น

๒.๕ อย่างไรก็ตาม เมื่อรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) พ.ศ. ๒๕๔๙ จะต้องถูกนำมาประกาศใช้ อีกทั้งระบบการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและความชอบด้วยกฎหมายกำลังจะเกิดขึ้นอีกครั้งเมื่อประเทศเริ่มกลับเข้าสู่ภาวะปกติ ดังนี้ เมื่อสิ่งที่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือชอบด้วยกฎหมายในทางเนื้อหา ย่อมสามารถดำรงความชอบอยู่ได้โดยที่ไม่จำเป็นต้องไปทำการรับรองว่าให้มันชอบ การบัญญัติรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและความชอบด้วยกฎหมายให้กับบรรดาประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศหรือคำสั่งดังกล่าวไว้ในรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ จึงมิอาจจะมองให้เห็นเป็นอย่างอื่นได้นอกจากว่า ผู้ยกร่างรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) ยอมรับเป็นปริยายว่า ประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค.และการปฏิบัติตามประกาศและคำสั่งเหล่านั้น ย่อมมีเนื้อหาหรืออาจมีเนื้อหาอันไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย จึงจำเป็นต้องบัญญัติรับรองในรัฐธรรมนูญเอาไว้ว่าให้มันชอบเพื่อมิให้เกิดปัญหาภายหลังตามมา

๒.๖ จากที่กล่าวมานี้ คำอธิบายจากบรรดาผู้ยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับออกเสียงประชามติที่ว่า ร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ เป็นแต่เพียงการรับรองให้การทั้งหลายที่ชอบอยู่แล้วตามรัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ นั้นคงความชอบอยู่ต่อไปตามร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จึงเป็นเพียงการให้คำอธิบายที่หลีกเลี่ยงต่อการกล่าวถึงข้อเท็จจริงทั้งหมดแบบยึดโยงไปถึงเหตุความจำเป็นของการที่ต้องรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและกฎหมายให้กับบรรดาประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศและคำสั่งเหล่านั้นตามรัฐธรรมนูญ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ ด้วยเหตุนี้ เหตุผลของการยกร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ ดังนี้ แท้ที่จริง จึงเป็นเพียงเพื่อให้ประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฎิบัติตามประกาศและคำสั่งดังกล่าว ซึ่งโดยเนื้อหานั้นอาจจะมีความไม่ชอบมาตั้งแต่ต้น ได้รับการรับรองให้ชอบด้วยรัฐธรรมนูญต่อเนื่องกันไปหลังจากที่รัฐธรรมนูญ ( ฉบับชั่วคราว ) มาตรา ๓๖ ได้บัญญัติรับรองความชอบมาแล้วครั้งหนึ่ง

๓ . ผลในทางกฎหมายของร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙

๓.๑ หากร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ถูกนำไปใช้บังคับ เบื้องต้นแล้ว ประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้าคปค.และการปฏิบัติตามประกาศและคำสั่งดังกล่าวที่ได้กระทำมาแล้ว ไม่ว่าจะมีรูปแบบหรือเนื้อหาที่มิชอบอย่างไร การต่างๆ และการปฏิบัติเหล่านั้นย่อมถือว่าชอบด้วยรัฐธรรมนูญไปทั้งหมด ยิ่งกว่านั้น เมื่อมาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญได้รับรองให้การปฏิบัติตาม ประกาศ คปค. หรือคำสั่งหัวหน้า คปค. ซึ่งแม้จะเกิดขึ้นภายหลังจากที่รัฐธรรมนูญฉบับนี้ใช้บังคับ นั้นชอบด้วยรัฐธรรมนูญอยู่ด้วย ผลของการนี้ ไม่ว่าการปฏิบัติทั้งหลายของบรรดาองค์กรของรัฐจะเกิดขึ้นเมื่อใดในอนาคต และมิว่าจะมีรูปแบบหรือเนื้อหาที่มิชอบอย่างไร การปฏิบัติดังกล่าวก็ย่อมถูกถือว่าให้ชอบด้วยรัฐธรรมนูญไปเสียทั้งหมด

๓.๒ การรับรองความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของบรรดาประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศและคำสั่งดังกล่าวเช่นนี้ พิจารณาโดยระบบกฎหมาย ย่อมมีผลเป็นการตัดอำนาจการตรวจสอบถึงความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของบรรดาการต่างๆ และการปฏิบัติทั้งหลายเหล่านั้น โดยเฉพาะจากองค์กรตุลาการไม่ว่าจะเป็นศาลรัฐธรรมนูญ ศาลปกครอง หรือแม้กระทั่งศาลยุติธรรม เสียสิ้น ในกรณีหากมีคดีขึ้นสู่ศาลเพื่อขอให้ตรวจสอบถึงความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของการเหล่านั้น โดยผลจากมาตรา ๓๐๙ของร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ศาลย่อมมิอาจจะทำอะไรได้ นอกเสียจากวินิจฉัยเป็นปัญหาข้อกฎหมายเบื้องต้น ไม่รับคดีนั้นๆไว้พิพากษาหรือวินิจฉัย เพราะรัฐธรรมนูญมาตราดังกล่าวนี้ได้บัญญัติรับรองเอาไว้ว่าให้มันชอบ

๓.๓ นอกจากจะเป็นบทบัญญัติซึ่งทำลายหลักนิติธรรมของประเทศ และเป็นบทบัญญัติที่มิควรจะดำรงอยู่ในรัฐธรรมนูญอันถือเป็นกฎหมายสูงสุดแล้ว มาตรา ๓๐๙ ของร่างรัฐธรรมนูญ ดังนี้ ยังก่อให้เกิดอันตรายอย่างยิ่งกับสิทธิและเสรีภาพของบุคคลผู้ต้องตกอยู่ภายใต้บังคับของ ประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศหรือคำสั่งดังกล่าว กล่าวกันให้แจ้งชัด มิว่าผู้ต้องตกอยู่ภายใต้บังคับของบรรดาประกาศคำสั่งหรือการปฏิบัติตามประกาศคำสั่งเหล่านั้นจะถูกกระทำโดยมิชอบอย่างไร และมิว่าการกระทำนั้นๆจะได้เกิดขึ้นมาจากก่อนหน้านี้ หรือจะเกิดขึ้นต่อไปหลังจากที่ร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้มีผลใช้บังคับ ผู้ต้องตกอยู่ภายใต้บังคับของบรรดาประกาศคำสั่งเหล่านี้ ก็มิอาจขอรับความเป็นธรรมในทางกฎหมายได้ อีกทั้งประกาศคำสั่งและการปฏิบัติตามประกาศคำสั่งดังกล่าว ก็มิต้องตกอยู่ภายใต้การตรวจสอบถึงความชอบด้วยรัฐธรรมนูญในทางใดได้อีก และประการสำคัญ ผู้กระทำการต่างๆอันมิชอบโดยเนื้อหาจากมาตรวัดในทางรัฐธรรมนูญ ต่างย่อมหลุดพ้นจากความรับผิดไปโดยสิ้นเชิง

๓.๔ จำเป็นต้องกล่าวด้วยว่า เมื่อร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้มีบทบัญญัติที่รับรองและคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนจากการใช้อำนาจตามอำเภอใจของรัฐ แต่เมื่อบทบัญญัติเช่นว่านี้ ผู้ต้องตกอยู่ภายใต้บังคับของประกาศ คปค. คำสั่งหัวหน้า คปค. และการปฏิบัติตามประกาศคำสั่งดังกล่าว ต่างก็มิอาจนำเอามาใช้เพื่อคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพอันพึงมีพึงได้ของตนเสมอเหมือนกับบุคคลอื่น ดังนี้ โดยเนื้อหาของร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ เช่นนี้ จึงย่อมไม่เกินเลยหากจะกล่าวว่าร่างรัฐธรรมนูญมาตราดังกล่าว ได้ทำลายหลักความเสมอภาคต่อการจะได้รับการอำนวยความยุติธรรมจากรัฐ ด้วยตัวของรัฐธรรมนูญมาตรานี้ เอง

โดยสรุปจากที่กล่าวมาข้างต้นเกี่ยวกับร่างรัฐธรรมนูญ มาตรา ๓๐๙ บทบัญญัติที่มีผลเป็นการทำลายระบบความยุติธรรมของประเทศ และทำลายหลักความเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐธรรมนูญเช่นนี้ สมควรจะได้รับการรับรองให้นำไปบังคับใช้หรือไม่ คำตอบจะอยู่ที่การวินิจฉัยของประชาชนผู้มีสิทธิออกเสียงประชามติ

ที่มา //www.onopen.com/2007/01/2051

Create Date : 17 สิงหาคม 2550

0 comments

Last Update : 17 สิงหาคม 2550 19:00:09 น.

Counter : 469 Pageviews.