Bloggang.com : Zhivago : "สารขัณฑ์" ประเทศที่ไม่มีในแผนที่โลก

"สารขัณฑ์" ประเทศที่ไม่มีในแผนที่โลก

กระจ่างกันเสียทีกับ "สารขัณฑ์" ประเทศที่ไม่มีในแผนที่โลก

ก่อนหน้านี้เห็นหลาย ๆ คนกล่าวถึงประเทศสารขัณฑ์ในเชิงเปรียบเทียบกันอยู่เนือง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่มีความสับสนวุ่นวายของประเทศในย่านนี้อยู่มาก ผมเองก็เลยอยากลองหาที่มาของคำ "สารขัณฑ์" อย่างจริง ๆ เสียทีว่ามีที่มาที่ไปอย่างไร จะได้เก็บไว้อ้างอิงได้ต่อไปในวันข้างหน้าครับ

ค้นหาแหล่งที่มาจากหลายที่ ก็ได้ทราบว่าประเทศสารขัณฑ์นี้เป็นประเทศสมมติประเทศหนึ่งที่เคยมีคนเขียนไว้เป็นนิยาย ปรากฎชื่ออยู่สองเล่ม

เล่มแรกคือ The Ugly American (1958; พ.ศ. 2501)
และเล่มที่สองคือ Sarkhan (1965; พ.ศ. 2508)

ทั้งสองเล่มแต่งโดยนักเขียนร่วมสองคน คือ Eugene Burdick (1918-1965) กับ William Lederer (1912-)

ทีนี้ก็มาถึงปัญหาใหญ่ของผมก็คือจะไปหาหนังสือสองเล่มนี้มาอ่านได้อย่างไร หนังเรื่อง The Ugly American นั้นพอทราบมาว่า มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ท่านเคยแสดงไว้เมื่อนานมาแล้ว แต่ก็ไม่อาจทราบได้ว่าเคยมีใครเอาต้นฉบับภาษาอังกฤษมาแปลเป็นภาษาไทยหรือไม่ พอไปค้นในร้านหนังสือเก่าก็พบอยู่เล่มหนึ่ง สภาพทรุดโทรมตามกาลเวลา

The Ugly American
โดย Eugene Burdick และ William Lederer
แปลโดย รัตนะ ยาวะประภาษ และ ถาวร ชนะภัย
สำนักพิมพ์ผ่านฟ้าพิทยา
พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2518

ภาพปก The Ugly American ที่ มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมชแสดงเป็นนายกรัฐมนตรีประเทศสารขัณฑ์
ผู้ซึ่งจะได้เป็นนายกรัฐมนตรีประเทศไทยต่อไป

ในคำนำ ผู้เขียนบอกว่าเรื่องทั้งหมดนั้นเป็นนิยายที่สร้างขึ้นมาเพื่อให้คนอเมริกันที่กระจัดกระจายกันอยู่ในประเทศต่าง ๆ ได้ตระหนักถึงการอยู่ร่วมกับคนท้องถิ่น โดยสมมติชื่อประเทศ ชื่อสถานที่ และชื่อบุคคลทั้งหมดขึ้นมาทั้งสิ้น ทั้งหมดไม่ได้มีปรากฎอยู่จริง และสมมติเหตุการณ์ต่าง ๆ ในหลาย ๆ ประเทศในแถบเอเชียอาคเนย์ขึ้นมาเป็นข้อเสนอแนะให้คนอเมริกันได้นำไปคิดและปรับปรุงตัว

ในฉบับแปลของ The Ugly American นี้ใช้ชื่อประเทศว่า "ซาคาน" ยังไม่ได้ใช้ "สารขัณฑ์" แต่อย่างใด ประเทศนี้เป็นประเทศสมมติ ตั้งอยู่ระหว่างพม่ากับไทย มีประชากร 18-20 ล้านคน (ในหนังสือเขียนไว้สองแห่งไม่ตรงกัน) ทิศเหนือติดประเทศจีน บางส่วนติดเวียดนาม (เหนือ) ปกครองโดยระบอบกษัตริย์ ภูมิประเทศเป็นภูเขาสลับกับที่ราบ การเดินทางในประเทศใช้ทางแม่น้ำเป็นเส้นทางหลัก ประชาชนส่วนใหญ่เชื่อถือโชคลางและไสยศาสตร์ โหราศาสตร์และการทำนายทายทัก

ในเล่ม Ugly American นี้ ความเป็นประเทศของสารขัณฑ์หรือซาคานยังไม่ได้ถูกเน้นให้เห็นเด่นชัดนัก ผู้เขียนใช้วิธีแบ่งเนื้อเรื่องเป็นบทย่อย ๆ ซึ่งบางบทนั้นแทบจะแยกออกมาเป็นเรื่องสั้นหักมุมดี ๆ ได้เลยทีเดียว บางบทก็กล่าวถึงพฤติกรรมของคนคนหนึ่งซึ่งจะไม่ถูกกล่าวถึงอีกเลยตลอดเล่มที่เหลือ แต่ส่วนใหญ่นั้นถูกดำเนินเรื่องโดยทูตอเมริกันประจำประเทศซาคาน-สารขัณฑ์

ผู้เขียนได้แบ่งคนอเมริกันในต่างประเทศออกเป็นสองกลุ่ม ugly กับ non-ugly American เนื้อหาโดยรวมเป็นเหมือนบททำนายนโยบายอันผิดพลาดของอเมริกาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ซึ่งเป็นจริงในอีกสิบปีต่อมา !) โดยพยายามชี้ให้เห็นว่าความผิดพลาดของรัฐบาลอเมริกันก็คือการส่งคนที่ไม่มีความเข้าใจในวิถีตะวันออก (เฉียงใต้) มาอยู่ในพื้นที่แถบนี้ และการพยายามยกเอาประเทศสหรัฐอเมริกาติดตัวคนเหล่านี้มาด้วยก็ทำให้เกิดความแตกแยกขึ้นระหว่างคนท้องถิ่นกับคนต่างถิ่น

ภาพบางส่วนจากในหนังสือ Marlon Brando กับ มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมช

หากจะนำสิ่งที่หนังสือเล่มนี้ได้กล่าวถึงมาประยุกต์ใช้กับสังคมไทยก็ยังไม่ล้าสมัยจนเกินไป แม้ในระหว่างคนไทยด้วยกันเอง สภาพสังคมและวัฒนธรรมที่แตกต่างกันยังพบเห็นได้ นั่นทำให้มีคนบางส่วนพยายามสร้างให้เกิดความแตกแยกขึ้นในประเทศ ดังที่เคยเกิดขึ้นกับสารขัณฑ์ หากการดำเนินนโยบายยึดความแตกต่างของคนเป็นที่ตั้ง ความแตกแยกก็จะเกิดตามมา ดังที่ The Ugly American ทั้งหลายในนิยายเล่มนี้ได้ก่อให้เกิดขึ้น

แต่ในเล่มก็ได้แทรกบทบาทของ Some non-ugly American เอาไว้เป็นระยะ โดยกล่าวถึงคนอเมริกันทั้งที่อยู่ในรูปแบบขององค์กรต่าง ๆ และเอกชนที่ได้ผสมผสานกลมกลืนวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของพวกเขากับคนในท้องถิ่น และสร้างความเจริญที่ยั่งยืนให้กับคนในพื้นที่อย่างแท้จริง โดยไม่ได้ใช้เพียง "ดอลล่าร์อเมริกัน" แต่เพียงอย่างเดียว

ท้ายเล่ม ผู้แปลได้เพิ่มบท "Some non-ugly American" ซึ่งผู้เขียนได้เขียนขึ้นประมาณหนึ่งปีหลังจากหนังสือออกวางตลาด เพื่อบอกให้คนอเมริกันได้ทราบว่าคนที่ non-ugly ยังมีอีกมาก

ภาพอีกบางส่วนจากในหนังสือ

โดยรวม ๆ หนังสือเล่มนี้เขียนเพื่อคนอเมริกันเป็นหลักครับ เนื้อหานั้นได้พาคนอ่านท่องเที่ยวไปทั่วเอเชียอาคเนย์ ทั้งฟิลิปินส์ พม่า เวียดนาม และมีบางตอนที่กล่าวถึงประเทศไทยด้วย แต่ก็เป็นเพียงชื่อประเทศที่ถูกกล่าวถึง ไม่ได้มีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับประเทศไทยแต่อย่างใด

ผู้เขียนพยายามจะบอกว่าทำไมฝรั่งเศสถึงได้แพ้คอมมิวนิสต์ในเวียดนาม ทำไมฟิลิปินส์ถึงไม่มีปัญหาเรื่องคอมมิวนิสต์มากวนใจ และเหมือนจะให้คำทำนายไว้ระดับหนึ่งว่า สักวันอเมริกาจะพ่ายแพ้คอมมิวนิสต์ในเวียดนามเช่นกัน

ถึงตรงนี้ก็คงพอจะสรุปได้ว่าหากจะสมมติประเทศใดในแถบเอเชียอาคเนย์มาสักประเทศเพื่อเปรียบเทียบอะไรสักอย่าง ก็ใช้ประเทศ ซาคาน-สารขัณฑ์ นี่แหละครับเป็นต้นแบบ แต่ก็คงเป็นแบบที่จบไม่ค่อยสวยนักสักเท่าไหร่ อเมริกันที่ดี ๆ ถูกส่งกลับประเทศบ้าง ถูกปลดบ้าง ถูกให้ร้ายบ้าง

แล้วผู้เขียนก็ปล่อยประเทศสารขัณฑ์ให้อยู่กับการคุกคามคอมมิวนิสต์ไปอีก 7 ปี

ใบปิดหนัง The Ugly Amreican ที่เข้าฉายในประเทศไทยครับ

หนังสือเล่มต่อมาเขียนขึ้นหลังจาก The Ugly American 7 ปี ใช้ชื่อว่า Sarkhan มีผู้แปลเป็นไทยโดยใช้ชื่อว่า "สารขัณฑ์" ผมได้เล่มนี้มาจากร้านหนังสือมือสองร้านเดียวกับที่ได้เล่มแรกมานั่นเอง

Sarkhan
โดย Eugene Burdick และ William Lederer
แปลโดย ปรัญญา อินจัน
สำนักพิมพ์วรรณวิภา
พ.ศ. 2526

ภาพปกหนังสือ Sarknan ฉบับแปล
ขออนุญาตเซนเซอร์หน้าปกบางส่วน-ผิดพลาดในการพิมพ์ชื่อผู้ประพันธ์

เนื้อหาของเล่มนี้ไม่ได้ต่อเนื่องกับเล่มแรกแต่อย่างใด แต่หากใครจะอ่าน Ugly American มาก่อนก็จะทำให้ทราบพื้นเพและความเป็นมาของประเทศสารขัณฑ์มากขึ้นบ้าง

ในเล่มนี้ผู้เขียนไม่ได้ทำให้ประเทศสารขัณฑ์ แตกต่างไปจากเดิมสักเท่าใดนัก สารขัณฑ์ยังคงเป็นประเทศที่อยูทางตอนเหนือของไทย อาณาเขตติดต่อกับพม่า เวียดนาม และจีนอยู่เช่นเดิม มีฤดูมรสุมที่ฝนตกต่อเนื่อง มีฤดูน้ำหลาก มีการใช้ชีวิตของคนที่ต้องอาศัยการเดินทางทางน้ำเป็นเส้นทางหลัก

สิ่งที่เพิ่มขึ้นมาให้ภาพของประเทศสารขัณฑ์เด่นชัดขึ้นก็คือภาพการเมืองการปกครอง ผู้เขียนสร้างให้ประเทศสารขัณฑ์ปกครองโดยมีสภาซึ่งประกอบด้วยสมาชิก 5 คน โดยสองคนเป็นตัวแทนจากฝ่ายศาสนา ที่เหลือเป็นตัวแทนจากฝ่ายทหาร ตัวแทนจากกษัตริย์ และตัวแทนประชาชน

เนื้อหาโดยย่อ

จีนคอมมิวนิสต์เคยสู้รบกับเจียงไคเชกโดยยึดอาวุธยุทโธปกรณ์ต่าง ๆ ที่เจียงไคเชกขอมาจากสหรัฐอเมริกา ฝ่ายคอมมิวนิสต์สารขัณฑ์ (ในหนังสือใช้คำว่า "สารกง" เพื่อแสดงให้เห็นว่าได้รับการสนับสนุนจากคอมมิวนิสต์เวียดกง) เห็นว่าวิธีการช่วงชิงอาวุธนี้น่าจะได้ผลสำหรับการก่อการร้ายในประเทศสารขัณฑ์ด้วย

ในช่วงพิธีสำคัญของประเทศ คอมมิวนิสต์สร้างข่าวเท็จว่ามีคอมมิวนิสต์จากจีนและเวียดนามรุกรานทางตอนเหนือของสารขัณฑ์ ทำให้ผู้บัญชาการกองทัพสารขัณฑ์ (เป็นคอมมิวนิสต์ แต่แสดงตนเป็นผู้ต่อต้านคอมมิวนิสต์) ร้องขอความช่วยเหลือทางทหารจากสหรัฐอเมริกา

ผู้ที่ไม่เห็นด้วยถูกกำจัดให้พ้นทางออกไป แต่ยังมีคนกลุ่มหนึ่งที่ไม่เชื่อและพยายามพิสูจน์ ผลลัพธ์คือเกิดการจราจลที่สถานทูตสหรัฐ บุคคลสำคัญของประเทศสารขัณฑ์เสียชีวิต ผู้บัญชาการทหารของประเทศสารขัณฑ์ได้ขึ้นครองตำแหน่งนายกรัฐมนตรี พร้อมกับการประกาศสงคราม (จอมปลอม) กับคอมมิวนิสต์สารขัณฑ์

ฝ่ายสหรัฐอเมริกายอมให้นายพลผู้นี้อยู่ในอำนาจทั้งที่ในที่สุดก็รู้ว่านายพลคนนี้เป็นคอมมิวนิสต์ แลกกับการที่สหรัฐอเมริกาสามารถเข้าไปจัดตั้งฐานทัพ และวางรากฐานการต่อต้านคอมมิวนิสต์ได้ในประเทศสารขัณฑ์

.....................

ในยุคที่ภัยคอมมิวนิสต์เป็นภัยคุกคามอันใหญ่หลวงสำหรับสหรัฐอเมริกา (และประชาธิปไตยของโลก-สำหรับบางคน) การต่อต้านคอมมิวนิสต์อาจหมายถึงการยอมให้มีคอมมิวนิสต์ (หรือแม้กระทั่งการสร้างคอมมิวนิสต์ขึ้นมา)เพื่อความชอบธรรมในการจัดการอย่างเด็ดขาด

หนังสือเล่มนี้เหมือนกับเป็นบทสรุปของ The Ugly American และเหมือนกับเป็นการปรามพี่เบิ้มถึงนโยบายเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ในหนังสือยังกล่าวถึงความผิดพลาดเชิงนโยบายในอีกหลายส่วนของโลกอีกด้วย)

ช่วงเวลานั้นเป็นช่วงเดียวกับที่สหรัฐอเมริกาเพิ่มบทบาทของตนในสงครามเวียดนาม อันเป็นจังหวะที่ใกล้เคียงกับการเข้าไปในสารขัณฑ์ ผลลัพธ์ของการสงครามกับคอมมิวนิสต์ในนามของอเมริกาเป็นอย่างที่พวกเราได้รับรู้กัน

..........

คงพอจะได้คำตอบในระดับหนึ่งนะครับ สำหรับ "ประเทศสารขัณฑ์" ที่ค้างคาใจใครหลาย ๆ คน (รวมทั้งผมด้วย)

มาอ่านหนังสือกันเถอะ

Create Date : 19 มีนาคม 2550

Last Update : 27 ตุลาคม 2552 12:29:13 น.

17 comments

Counter : 4214 Pageviews.

เห็นใช้กันจัง
ตอนนี้รู้ที่มาละ

โดย: Try to Remember

วันที่: 3 เมษายน 2550 เวลา:0:53:42 น.

อืม ได้ความรู้เพิ่ม

โดย: x-trail IP: 58.136.19.123 วันที่: 9 เมษายน 2550 เวลา:22:53:30 น.

เพิ่งจะได้ยินเรื่องนี้ก็วันนี้นี่เอง เพราะแฟนเค้าอ่าน The Ugly American ฉบับภาษาอังกฤษแล้วถามว่าเรารู้จักประเทศ Sarknan ไหม ก็เลยลองไปหาใน google จึงได้เจอบล๊อคของคุณ ให้ความรู้มากคะ เพราะคงไปหาหนังสือมาอ่านเองไม่เจอแล้ว

โดย: ฝน IP: 58.8.62.48 วันที่: 11 พฤษภาคม 2550 เวลา:5:00:59 น.

ขอบคุณครับ จะหาหนังสือได้ที่ไหนเนี้ย เก่าจริงๆ

โดย: Discovery man IP: 210.4.138.40 วันที่: 31 ตุลาคม 2550 เวลา:9:57:52 น.

ร้านมือสองยังพอมีขายนะครับ ผมได้สองเล่มนี้มาจากร้าน online ครับ ยังมีขายอยู่ แต่คงต้องรอนานหน่อยครับ

โดย: zhivago IP: 222.123.136.220 วันที่: 31 ตุลาคม 2550 เวลา:23:30:15 น.

ขอบคุณมาก สงสัยมานานแล้ว

โดย: ฝน IP: 118.175.152.181 วันที่: 6 มิถุนายน 2551 เวลา:16:10:42 น.

โอ้วววววว นายกรัฐมนตรีไทยไปคุยอะไรกับThe God father นะ อยากรู้จริงๆ

งงมากๆเลยนะเนี่ย แบรนโด กับท่านคึกฤทธิ์

งงจริงๆ

สงสัยจะเจอข้อเสนอที่ไม่อาจปฏิเสธ 555

ps. วันนี้วิกิพี้ดียอิงริส มีสองล้านห้าแสนบทความแล้ว ดีใจด้วยนะครับ
รักวิกิพีเดียจังเลย

โดย: ตอง วิทยา เอกฟิ IP: 61.7.182.92 วันที่: 13 สิงหาคม 2551 เวลา:1:25:50 น.

เรื่องมันเป็นอย่างนี้นี่เอง สงสัยอยู่ตั้งนานว่าทำไม ต้อง ประเทศสารขัณฑ์ ขอบคุณครับ

โดย: กิ IP: 58.147.66.130 วันที่: 9 ตุลาคม 2551 เวลา:13:55:56 น.

สำเนาเป็น ebook ก็น่าสนใจ

โดย: g officer IP: 203.185.69.34 วันที่: 28 มกราคม 2552 เวลา:12:47:40 น.

ช่วยผมหารูปในเมืองได้ไหม

โดย: lion36225 IP: 119.42.64.162 วันที่: 8 มิถุนายน 2552 เวลา:11:51:34 น.

โดย: pak (ลูกodd

) วันที่: 20 กุมภาพันธ์ 2553 เวลา:21:23:09 น.

whenever you felt that your heart is going to breakdown
feel it with the love of God ask for his and then you will
find out what is the truth love in Your life as he does for me!

GOD always forgive your mistake
the one that you cant even forget,
he always does it and always being with us
to help and blesss us for us whose heart is full of him

โดย: da IP: 124.120.5.122 วันที่: 19 เมษายน 2553 เวลา:6:20:50 น.

พี่ไปเอาข้อมูลมาจากไหน ไม่เคยได้ยินชื่อนี้เลย ความรู้ใหม่

โดย: มิ้นท์ IP: 125.24.199.158 วันที่: 19 เมษายน 2553 เวลา:15:06:40 น.

อ่านเอาจากในหนังสือครับ ผมซื้อ(มือสอง)มาอ่านทั้งสองเล่มครับ
ยังพอมีขายตามร้านมือสองนะครับ แต่นาน ๆ จะหลุดมาสักเล่มครับ

โดย: Zhivago

วันที่: 23 เมษายน 2553 เวลา:0:23:34 น.

ขออณุญาตนำบทความนี้ไปเผยแพร่บนเฟซบุ๊คนะคะ เพื่อจะได้เป็นประโยชน์แก่คนอื่นด้วย เพราะเห็นคนใช้คำว่า ประเทศสารขัณฑ์กันเกร่อมาก

ดิฉันค้นหาความหมายของคำว่า สารขัณฑ์ จนมาเจอบทความของคุณนี่ล่ะค่ะ
(มีลิ้งค์บน wiki pedia)

ขอบคุณมากค่ะ

โดย: Cartoon IP: 122.155.37.121 วันที่: 13 ตุลาคม 2554 เวลา:22:13:12 น.

ยินดีครับ คุณ Cartoon

โดย: Zhivago

วันที่: 14 ตุลาคม 2554 เวลา:9:52:41 น.

อยากหามาอ่านมาก ๆ จะไปหาซื้อได้ที่ไหนคะ

โดย: แหม่ม สุพรรณ IP: 58.181.201.73 วันที่: 16 ตุลาคม 2555 เวลา:10:59:35 น.