--- ผ จ ญ ภั ย ค ล อ ง ท่ า ล า ด : ปริญญา เทวานฤมิตรกุล ---

ผจญภัยคลองท่าลาด ที่เพิ่งอ่านจบไปนั้น ครั้งแรกคิดว่าเดี๋ยวค่อยอ่านละกัน มีหนังสืออื่นที่อ่านค้างไว้อยู่ แต่พอเริ่มอ่านบทแรก ถึงตรงนี้

'... เรือบรรทุกข้าวที่บรรทุกจนเพียบแปล้และพ่วงต่อ ๆ กันหลายลำแล่นขึ้นล่องไปตามคลอง..'

ความทรงจำในวัยเยาว์ก็ผุดขึ้นมาเป็นระยะ ๆ เห็นตัวเองและพรรคพวกตอนปิดเทอมใหญ่ที่อยุธยาบ้านปู่นั้น ชัดมาก ฉันเป็นเด็กน้ำคลอง ฝึกว่ายน้ำแบบเด็กน้ำคลอง กว่าจะกล้าลงน้ำก็นาน เริ่มตั้งแต่ฝึกโผเข้าหาหลัก เกาะหลักตีขา หัดกลั้นหายใจและลืมตาในน้ำ จากนั้นก็ขอเกาะหลังพ่อไปกลางน้ำ ฝึกโผเข้าหาพ่อและเพิ่มระยะไกลไปทีละนิด ๆ เห็นลูกพี่ลูกน้องพากันว่ายน้ำอย่างกับปลาก็อยากว่ายได้บ้าง บางทีแค่เกาะมะพร้าวลูกเดียว ฝึกลอยตัวใกล้ ๆ แพลูกบวบริมตลิ่ง พี่ชายเห็นว่าพอจะไปได้ ก็เอามะพร้าวห้าวลูกแห้งสองลูก ฉีกเปลือกมะพร้าวมามัดกันตรงกลางให้พอดีกับลำตัวเราพยุงแทนห่วงยางไปได้ กว่าจะว่ายแข็งก็เปิดเทอมทุกที จากนั้นก็รอคอยปิดเทอมใหญ่ปีหน้า อยากไปเล่นน้ำคลองที่บ้านปู่อีก

ตอนที่ว่ายน้ำเก่งขึ้นแล้ว มีความใฝ่ฝันสองอย่างคือ อยากว่ายไปเกาะแพเรือพ่วงที่ลอยปริ่มน้ำเคลื่อนไปช้า ๆ และอยากว่ายข้ามไปอีกฝั่ง

แม้ว่ายน้ำยังไม่เก่งแต่ใจฮึกเหิมกว่านั้น ไม่รักตัวกลัวตายหรือไรไม่รู้ กระโจนตามลูกพี่ลูกน้องไปเกาะเรือบรรทุกนั้นจนได้ แต่ตอนว่ายน้ำกลับสิ เหมือนจะขาดใจเพราะต้องว่ายทวนน้ำ ยิ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยานั้น น้ำจะเชี่ยว ความที่ไม่รู้แรงตัวเอง ไม่รู้ว่าเผื่อแรงคืออะไร เกาะเรือลากไปไกลพอควร กว่าจะว่ายกลับถึงตลิ่งหน้าบ้านก็เกือบแย่

ความฝันที่สองคือว่ายข้ามฝั่ง ไกลแค่ไหนไม่รู้ รู้แต่ว่าจะต้องทำให้ได้ จากสายตาเด็กวัยนั้นคือความสามารถระดับโอลิมปิกเลยทีเดียว ฉันรอวันที่พวกพี่ชายจะว่ายข้ามฝั่งกันอีก เขาว่ายกันเป็นปกติ ว่ายแข่งกันอีกต่างหาก จนกระทั่งวันหนึ่ง ฉันว่ายตามพวกเขาไป ถึงกลางคลองก็ดีอยู่ ผ่านกระแสน้ำเชี่ยวได้ก็ไปต่อได้ กว่าจะไปถึงอีกฝั่งพวกพี่ ๆ ก็ว่ายกลับมาแล้ว ปล่อยฉันนั่งเงียบใบ้อยู่คนเดียว ไม่กล้าร้องไห้ กลัวเขาไม่ให้ตามไปไหนด้วย จะกลับก็กลับไม่ได้ ว่ายไม่ถึงแน่ ไม่ว่าเขาจะตะโกนให้ว่ายกลับยังไง ฉันก็ยืนรอท่าเดียวจนพี่ชายต้องเอาเรือไปรับ ความสำเร็จจึงมีเพียงครึ่งเดียวเท่านั้น

แต่ความฝันของฉันไม่ได้เกิดประโยชน์อะไรกับใคร...

ครั้นอ่านมาถึงตอนผู้เขียนเขียนถึงต่อแพห่วงยางนั่น ก็ใช่อีก.. พวกพี่ชายก็ต่อแพห่วงยางรถยนต์เหมือนกัน ฉันคิดว่าวิถีเด็กริมน้ำน่าจะคล้าย ๆ กันนะแต่ฉันเป็นตัวแถมที่ไม่เคยมีใครชวนไปล่องแพยางนั่น

การโดยสารทางเรือก็เช่นเดียวกัน จะมีเรือหางสั้นและเรือหางยาว พ่อจะพาเราลงเรือที่บ้านแพนมาบ้านปู่หรืออีกทางก็ขึ้นรถที่ตลาดหัวรอ ทางเข้าบ้านปู่จะเป็นดินลูกรัง หัวแดงกันถ้วนหน้า ฉันชอบมาทางเรือเพราะสนุกกว่า นึกถึงน้ำกระเซ็นใส่หน้า เย็นเข้าไปในดวงใจ

หากอาจะไปตลาดบ้านแพน ฉันจะขอตามไปด้วยทุกครั้ง เราจะมารอเรือที่หน้าบ้านตอนตีห้า เขาจะแวะรับผู้โดยสารสองฝั่งคลองไปเรื่อย ๆ เหมือนรถเมล์ที่แวะรับทุกป้าย คนคลองท่าลาดก็เหมือนกัน มีเรือเมล์เขียว เรือเมล์แดงและเรือเมล์เหลือง คึกคักมากก่อนที่คนจะมาสัญจรกันทางบกจนเกือบจะหลงลืมคลองท่าลาดไปแล้ว


ฉันยังชอบยืนดูเรือแล่นผ่านไปมา ชอบฟังเสียงคลื่นกระทบฝั่ง ชอบกลิ่นแม่น้ำเจ้าพระยา รู้สึกใกล้ชิดเพราะเป็นแม่น้ำสายชีวิตของบรรพบุรุษของเราด้วยก็เป็นได้ คิดถึงหน้าต่างไม่มีบานข้างห้องนอนของปู่ ลอบมองผู้คนมาเล่นน้ำ ซักผ้าริมตลิ่ง เที่ยง ๆ ก็มารอท่าน้ำเพื่อกินก๋วยเตี๋ยวเรือและน้ำแข็งไสของตาทอน ชอบมากเวลาที่พ่อเรียกเรือปลาและเลือกซื้อปลา เสียดายที่ไม่เคยเรียนรู้อะไรจากพ่อมากไปกว่าอยากอยู่ใกล้ ๆ พ่อเท่านั้น

วัยนั้น ในหัวมีแต่เรื่องสนุกสนาน อยากแปลงร่างเป็นปลา หาเรื่องแต่จะเล่นน้ำ ชอบมากก็หลังฝนตกเพราะน้ำขึ้นสูงมาก ฉันเคยโดนปลาปักเป้ากัดนิ้วจนหายไปเกือบทั้งนิ้วเป็นความทรงจำสีเลือดที่ไม่ลืมสักที ชอบฟังเสียงกบ เขียดร้อง ไล่งูเล็ก ๆ ในลูกบวบ เล่นโป้งแปะไล่กันรอบเรือในน้ำ คนเก่ง ๆ เขาจะมุดใต้ท้องเรือหนีได้แต่ฉันมุดไม่ผ่านสักครั้งทั้งที่ดูเหมือนง่าย เรื่องราวเล็ก ๆ ทำให้หัวใจเล็ก ๆ ของฉันอุ่นขึ้นมา ทั้งที่ยังไม่ทราบว่าผู้เขียนกำลังจะสื่อเรื่องอะไร


แต่พออ่านไป ๆ เหมือนเรากำลังพายเรือคายัคลุยไปสำรวจคลองท่าลาดกับผู้เขียนซะนี่ ฉันเป็นแผนกแหวกผักตบชวาเพราะยิ่งล่องเรือยิ่งติด ทำไมมันหนาแน่นจนจะเป็นถนนผักตบชวาไปแล้ว นึกถึงกุ้ง หอย ปู ปลาและสัตว์น้ำอื่น ๆ จะเอาอากาศที่ไหนมาหายใจ อึดอัดแทน แต่ก็ยังอุตส่าห์มีคนใช้แนวผักตบชวากั้นคลองเลี้ยงปลาอีกแน่ะ โห...เลี้ยงปลาในคลองสาธารณะเนี่ยนะ นึกถึงอาหารปลาที่ทำให้น้ำเสีย นึกถึงสระน้ำหน้าบ้านที่ฉันทะเลาะกับพ่อหลวงตอนที่เขาเอาปลานิลมาเลี้ยงและบอกว่า ปลาช่วยกินลูกน้ำในสระ

ฉันหงุดหงิดทุกเช้าที่เห็นเขาเอาหารปลามาโยนเป็นกระสอบ ๆ หรือไม่ก็หั่นผักหรืออาหารอะไรไม่รู้ให้ปลากิน น้ำในสระเปลี่ยนเป็นสีขุ่น เริ่มเหม็นเพราะไม่มีการระบายน้ำ ฉันอยากจะร้องไห้ ทำไมถึงทำกันแบบนี้ พอท้วงติงไปที เขาก็บอกว่า ช่วยหาวิธีระบายอากาศในบ่อให้เขาด้วยและช่วยเป็นหูเป็นตาเผื่อมีใครมาขโมยปลาในบ่อ ฉันโกรธมาก ก่อนลงมือทำอะไรทำไมถึงไม่ศึกษาเรื่องการระบายน้ำบ้างนะ สนใจคนที่อยู่ตรงนั้นหรือเปล่า

ฉันไม่รู้ว่า คนแถวนั้นคิดยังไง เหมือนมีแต่ฉันที่คอยจับตาดูการแก้ไขอยู่เพียงลำพังแต่ก็ไม่เห็นจะดีขึ้นหรือมีอะไรเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นรูปธรรม จนกระทั่งปีที่แล้ว อากาศแปรปรวน จากร้อนกลายเป็นร้อนจัดและยาวนานกว่าปกติ ฝนแล้ง น้ำแห้งไปทุกที่ เรือกสวนไร่นาขาดน้ำจนทุกครัวเรือนต้องช่วยกันรัดเข็มขัดในการใช้น้ำไปด้วย บ้านเราอยู่กันสองคน หมาสามตัว แมวสามตัวแต่ต้นไม้เยอะ ต้นไม้เหล่านี้ผ่านมาหลายแล้งแล้วคิดว่าแข็งแรงพอจะผ่านฤดูร้อนร้ายไปได้ อย่างอื่นก็ช่วยกันประหยัดไป

คนเริ่มมาสนใจเรื่องสระน้ำหน้าบ้านฉันอีกรอบ ฉันได้ข่าวว่าจะเอาปลาออกสระให้หมดภายในสองวัน ข่าวนี้ยิ่งกว่าถูกหวยอีก เรียกว่าฝนแล้งมาพร้อมข่าวดีเลยทีเดียว ความเดือดร้อนเพียงลำพังนั้นไม่ทำให้คนกระตือรือร้นยกเว้นความเดือดร้อนทั่วถึงทุกครัวเรือนอย่างแท้จริง

คงเหมือนที่ผู้เขียนใจหายเมื่อเห็นคลองตกอยู่ในสภาพที่กำลังจะกลายเป็นของผักตบชวา ไหนจะมีการกั้นเขื่อนดินที่เกิดจากการถมคลองท่าลาดกั้นน้ำไม่ให้ไหลไปบางปะกงอีก เหมือนบ่อน้ำหน้าบ้านฉันที่รอเป็นน้ำเน่าในที่สุด


การผจญภัยคลองท่าลาดเกิดจากทำตามความฝันในวัยเด็กของผู้เขียนที่อยากจะพายเรือสำรวจคลองท่าลาดขณะที่คนส่วนใหญ่ใช้รถใช้ถนนมากกว่าการสัญจรทางน้ำแล้ว

ความฝันของฉันมีไว้ให้คิดถึงและอุ่นอยู่ในใจ แต่ความฝันของผู้เขียนอายุยืนและกลายเป็นจริงเมื่อเขาได้ลงมือทำ พอทำแล้วจึงมีโอกาสพบปะผู้คนมาเกี่ยวข้องทั้งทางตรง ทางอ้อม พบอุปสรรคและปัญหาที่เกิดขึ้นระหว่างการสำรวจเส้นทางโดยเฉพาะผักตบชวาที่แทบจะเป็นตัวเอกของเรื่องทำให้เกิดแรงกระเพื่อมขึ้นในใจที่จะฟื้นฟูลำคลองแห่งนี้ให้กลับมามีชีวิตเหมือนในอดีต

ความคิดที่จะช่วยแก้ปัญหาจำเป็นต้องสร้างแรงจูงใจให้ผู้คนมีส่วนร่วม เหมือนจะเป็นไปไม่ได้ในคราวแรก แต่เขาก็ได้เริ่ม แม้จะไปได้ช้าแต่ก็ทำไปเรื่อย ๆ ด้วยหัวใจของการสำนึกถึงความสำคัญของแม่น้ำ ผักตบชวาเต็มคลองขนาดนี้จะทิ้งปัญหาให้ใครแก้ถ้าไม่ช่วยกัน ขณะอ่าน เราจะเห็นมันตลอดสายเพราะผู้เขียนพายเรือสำรวจเส้นทางหลายวัน ทำให้ฉันต้องดูแผนที่ไปด้วยราวกับสำรวจทางวิ่งระยะมาราธอน อยากรู้ว่าเราอยู่ที่กิโลเมตรใดของเส้นทาง เหลืออีกเท่าไหร่จะถึงที่หมายปลายทาง ได้แต่ให้กำลังใจไปเรื่อย ๆ แต่ไม่เท่ากับสิ่งที่อยู่ภายในใจเขา ได้ลุ้นเอาใจช่วยผู้เขียนช่วงที่พายเรือตอนกลางคืนและแบตฯกำลังจะหมด ใช่แล้ว...เขาต้องติดต่อกับเพื่อนให้มารับที่จุดนัดหมายกันไว้ การพายเรือสำรวจแบบนี้ ใครจะเข้าใจมั้ยว่า เป็นเพราะมีผักตบชวาอยู่ทุกที่ เขาอยากเข้ามาแก้ปัญหาผักตบชวาเยอะให้หมดไปจากคลองนี้


อ่านจบก็รู้จักสถานที่แถวนั้นมากขึ้นโดยเฉพาะวัด แต่อยากกินก๋วยเตี๋ยวปากหม้อพนมสารคามที่ขึ้นชื่อ อยากเห็นวัดจระเข้ตายที่ทำให้เด็กสี่คนกลัวจนแพแตกเมื่อ 30 ปีก่อน อยากเห็นปรากฎการณ์มิเรอร์ แต่ต้องพายเรือตอนกลางคืนด้วยสินะ แอบหัวเราะตอนที่ผู้เขียนใส่แว่นกันแดดพายเรือตอนกลางคืนเพราะลืมแว่นสายตามาและอยากเห็นเทศกาลพายเรือคายัคในคลองท่าลาด อยากกินเฉาก๊วยตอนพายเรือเหนื่อย ๆ จะอร่อยแค่ไหน ผู้เขียนเล่าได้สนุกแม้ไอฟง ไอโฟนสังเวยน้ำไปหลายเครื่องก็ตาม

และที่กรี๊ดสุด ๆ คือ งานมินิคอนเสิร์ตริมแม่น้ำ ฉันชอบคุณมาโนช ชอบไอเดียผู้ชายคนนี้และรู้ว่าเขาเป็นคนอยุธยา บ้านเกิดเดียวกันกับพ่อของฉัน ชอบคุณมาโนชเล่าถึงเรื่องราวของคนริมน้ำ

' ชีวิตมาพร้อมกับน้ำ น้ำมาก็มีปลา มีผัก มีอาหาร ตอนเด็ก ๆ พ่อถามผมว่าจะกินอะไร ผมบอกอยากกินข้าวต้มกุ้ง พ่อพยักหน้า บอกแม่ให้ตั้งไฟ แล้วก็โดดลงแม่น้ำ ดำจับกุ้งตัวใหญ่ ๆ ขึ้นมาเต็มสองมือ แล้วก็เอามาทำข้าวต้ม โยนลงหม้อเลย พ่อผมบอกว่า แม่น้ำอุดมสมบูรณ์มากจนกุ้งเดินมาลงหม้อเองเลย...

พ่อบอกว่า น้ำเป็นของทุกคน แต่พอแม่น้ำถูกกั้น ทุกอย่างก็เปลี่ยนไป... น้ำมีเจ้าของแล้วลูกเอ๋ย..'


นั่นสินะ อย่าปล่อยให้ธรรมชาติรอบตัวของเราหายไป ฝันคนเดียวก็อุ่นคนเดียว ฝันที่ลงมือทำเพื่อส่วนรวม อุ่นทั้งตัวเองและเป็นประโยชน์ต่อคนอื่นด้วย ฉันนับถือคนคิดดี
ทำดีและทำเพื่อส่วนรวม

สายน้ำแห่งชีวิต เราต้องช่วยกันดูแลขณะที่เรามีชีวิต เผื่อจะได้ใช้ชีวิตเย็น ๆ รื่นไหลดั่งสายน้ำ...



ขอบคุณค่ะ
ภูพเยีย
20 มิถุนายน 2560

Create Date : 22 มิถุนายน 2560 Last Update : 22 มิถุนายน 2560 10:26:41 น. Counter : 983 Pageviews.		2 comments
Share Tweet