อนาคตศาสตร์ทำนายประเทศไทยจากกรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน

ดร.ขัตติยา รัตนดิรก ได้ประมวลข้อมูลและประสบการณ์ เสนอข้อมูลที่สำคัญต่อผมเพื่อเสนอให้กรมสุขภาพจิตในเรื่อง "อนาคตศาสตร์จากกรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน" ดังนี้
1.การเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ ที่มีผลต่อสังคม ครอบครัว และบุคคล เทคโนโลยี สถานการณ์ที่เกิดขึ้น คือ
1) มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสูง แต่ความสามารถในการเข้าถึงเทคโนโลยีของคนในสังคมมีไม่เท่าเทียมกัน
2) รัฐบาลให้การลงทุนในส่วนที่ไม่พัฒนาคน เน้นแต่พัฒนาเทคโนโลยี
3) ระบบการศึกษาของไทยขาดคุณภาพ เนื่องจาก รัฐไม่ส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาและการพัฒนาความรู้ความสามารถของครู
2. เศรษฐกิจ สถานการณ์ที่เกิดขึ้น คือ
1) มีการพัฒนาเศรษฐกิจเพิ่มสูงขึ้น แต่ไม่ได้ส่งถึงประชาชนส่วนใหญ่
2) มีความแตกต่างระหว่างคนจนกับคนรวยมาก
3) การจ้างงานที่ไม่มั่นคงต้องเปลี่ยนงานบ่อย รายได้ไม่แน่นอน โดยเฉพาะแรงงานที่ไม่มีทักษะ หรือความรู้ความสามารถ
3. ด้านการเกษตร
1) เกิดการล่มสลายของสังคมเกษตรกรรม เนื่องจากทำการเกษตรไม่สามารถพึ่งพาตัวเองได้
2) วัตถุนิยมส่งผลให้มีความต้องการบริโภคสินค้าฟุ่มเฟือยเกินความจำเป็น
3) รัฐไม่ดูแลเกษตรกรปล่อยให้เผชิญกับความยากจน และเป็นหนี้ทำเกษตรกรเลิกอาชีพเกษตรกรมาทำงานในเมืองทิ้งครอบครัวลูกหลานไว้ให้คนแก่ดูแล
ปัญหาหลัก 3 ประการนี้ ส่งผลให้หน่วยย่อยที่สุดของสังคม คือ ครอบครัว ล้มเหลว จากการที่พ่อแม่ต้องย้ายถิ่น ครอบครัวแตกแยก เกิดเป็นพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยว รายได้ไม่พอรายจ่าย เครียด หันเข้าหาการเสพติดมึนเมา ใช้ความรุนแรงในครอบครัว กลายเป็นแบบอย่างที่ไม่ดีแก่ลูก และเกิดวัฏจักรของการใช้ความรุนแรง ปล่อยให้การเลี้ยงดูบุตรหลานเป็นหน้าที่ของผู้สูงอายุที่สุขภาพไม่ดี ขาดความสามารถในการอบรมเลี้ยงดูเด็กให้เหมาะสมตามวัย พ่อแม่แยกทาง อย่าร้าง ส่งผลกระทบทางจิตใจต่อเด็ก
ปัญหาการขาดความสามารถในการเรียน เช่น มีปัญหาสมาธิสั้น (ADD, หรือ ADHD) ปัญหาความบกพร่องทางการเรียน (Learning Disorders) และปัญหาทางสุขภาพจิต
อื่น ๆ เช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล ขาดความมั่นใจในตนเอง
เมื่อเข้าสู่ระบบโรงเรียน ก็ไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม เนื่องจากครูในโรงเรียนขาดทักษะ ขาดแรงจูงใจ ไม่รักในวิชาชีพ ไม่มีจิตวิญญาณของความเป็นครู เด็กที่เดิมมีปัญหาอยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็นปัญหาจากทางครอบครัวที่ขาดความรักความเข้าใจ เมื่ออยู่ในระบบโรงเรียนที่คัดเอาเฉพาะเด็กเก่ง และครูขาดความรู้ความเข้าใจ ความใส่ใจกลุ่มเด็กที่มีปัญหาการเรียน ส่งผลให้สถาบันการศึกษา และเด็กที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงออกจากระบบ
ในขณะที่การพัฒนาของประเทศเน้น เทคโนโลยี และเศรษฐกิจในลักษณะทุนนิยม กฏระเบียบในชุมชน และสังคมหย่อนยาน ส่งผลให้มีการค้ายาเสพติด มีแหล่งมั่วสุมต่าง ๆ ทั้งร้านวีด๊โอเกมส์ สื่อลามกต่าง ๆ ที่มุ่งแต่ทำกำไรไม่คำนึงถึงผลเสียที่เกิดกับเด็ก
เมื่อเด็กหันไปกระทำผิดด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์เพราะขาดความรู้และความนึกคิดหลงผิดตามเพื่อน เพราะเป็นเด็กที่มีภูมิต้านทานทางสังคมต่ำ สังคมก็มองแต่พฤติกรรมที่เด็กทำ
ประกอบกับสื่อหนังสือพิมพ์ โทรทัศน์ วิทยุ ก็มุ่งเน้นขายข่าวทำให้ขาดความใส่ใจในการหาสาเหตุที่แท้จริงของการกระทำความผิด ตีตราว่าเด็กที่กระทำขจผิดเป็นเด็กเลวร้าย ไม่มีแนวคิดในการป้องกัน แก้ไขที่เหมาะสม และไม่สนใจในการให้โอกาสเด็กในการกลับตนเป็นคนดี ส่งผลให้มีเด็กจำนวนมากกระทำความผิด และเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม ซึ่งเปรียบเสมือนปลายน้ำ
อีกทั้งหน่วยงานที่ทำหน้าที่ในการบำบัด แก้ไข ฟื้นฟูเด็กและเยาวชนเอง ก็ถูกนับเป็นหน่วยงานที่มีความสำคัญอันดับท้ายในการที่รัฐจะให้งบประมาณสนับสนุน ส่งผลให้ขาดแคลนบุคลากร และสถานที่ ที่เหมาะสม กับการบำบัด แก้ไข ที่เหมาะสม
การช่วยเหลือเด็กและเยาวชนที่กระทำความผิด เป็นความสำคัญรองลงมาจากเด็กเยาวชนที่ไม่ใช่เด็กกลุ่มเสี่ยง ทั้ง ๆ ที่เด็กกลุ่มนี้จำเป็นที่รัฐจะต้องให้การดูแล และระดมกำลังในการ บำบัด แก้ไข ฟื้นฟู เพราะเด็กและเยาวชนกลุ่มนี้ เป็นผลผลิตของความล้มเหลวของการบริหารงานของรัฐ ที่ส่งผลกระทบถึงสถาบันทางสังคม และครอบครัว และการศึกษา
เด็กและเยาวชนกลุ่มนี้เป็นผู้เสียหายจากการกระทำของรัฐ และจำเป็นต้องได้รับการชดเชย ไม่ใช่การลงโทษซ้ำ ๆ ซึ่งหากเด็กกลุ่มนี้ไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม เขาก็จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่มีปัญหา ก่อความเสียหายให้กับครอบครัวของตนเอง ของครอบครัว และสังคมโดยรวมอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
จากการดำเนินงานการบำบัด แก้ไขเด็กและเยาวชน พบว่าเด็กและเยาวชนส่วนใหญ่มีปัญหาพฤติกรรม และปัญหาสุขภาพจิต รวมทั้งปัญหาการเรียนมาตั้งแต่เด็ก ยังอายุไม่ถึงเกณฑ์การรับโทษทางอาญา ตามกฏหมาย คือ อายุ 10 ปี แต่เมื่อเด็กมีปัญหาแล้วไม่มีหน่วยงานในสังคมชุมชนใดที่จะเข้ามาดูแลเด็กอย่างแท้จริง จนเมื่อเด็กเข้าสู่วัยรุ่นตอนต้นจึงกระทำความผิดและมาดำเนินคดี แท้จริงแล้วกระบวนการทางอาญาควรให้เน้นทางเลือกสุดท้าย กระบวนการดูแลโดยชุมชนโดยสังคม ที่เด็กอยู่ควรเป็นทางเลือกอันดับแรกเมื่อเด็กหลงผิด ก้าวพลาด เว้นแต่กรณีที่มีปัญหาพฤติกรรม การกระทำผิดที่ร้ายแรงจริง ๆ จึงค่อยนำมาสู่กระบวนการยุติธรรม
ปัญหาที่พบในปัจจุบัน คือ การขาดความรู้ความเข้าใจ และการขาดหน่วยงานชุมชนที่จะเข้ามารองรับดูแลเด็กกลุ่มนี้ให้สามารถใช้ชีวิตอยู่ในชุมชนได้ โดยมีผู้ดูแลไกล้ชิดเพื่อเพิ่มโอกาสให้กลับตนเป็นคนดี และเป็นประชากรที่มีคุณภาพในสังคมต่อไป
ข้อเสนอแนะ : แผนยุทธศาสตร์สุขภาพจิต ระดับชาติ และการดำเนินงานของกรมสุขภาพจิต
ระดับชาติ/กรม มุ่งส่งเสริมพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในสังคมไทยด้วยการจัดรณรงค์ส่งเสริมการพัฒนาสุขภาพจิตในครอบครัว ชุมชน และสังคม ทำได้โดย
1. ตั้งศูนย์บริการสุขภาพจิตชุมชน (Community Mental Health Clinic) ให้มีอยู่ครบทุกอำเภอ รองรับดูแลทางด้านสุขภาพจิตเด็กและครอบครัวเป็นหลักเพื่อให้การรักษากลุ่มเสี่ยงตั้งแต่แรกเริ่ม และลดโอกาสการเกิดปัญหาที่ร้ายแรงในภายหลัง
2) ทำการสำรวจ สภาพปัญหา สุขภาพจิตในสังคมไทยเหมือนจัดทำสำมโนประชากร เพื่อให้ได้ข้อมูลพื้นฐานความต้องการของประชาชนคนทุกระดับและช่วงวัยของประชาชนได้อย่างแท้จริง เพื่อนำไปสู่การจัดสรรค์ทรัพยากรให้ตรงตามสภาพปัญหาในแต่ละพื้นที่
3) ช่วยให้ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการได้ง่ายขึ้นด้วยการเพิ่มช่องทางการบริการต่าง ๆ ให้มากขึ้น สะดวกยิ่งขึ้น และการสร้างทัศนคติในทางบวกต่อการดูแลสุขภาพจิตใจของตนเองเพื่อช่วยให้คนในสังคมได้มีที่พักพิงอยู่ในชุมชนของตนเอง ลดการใช้การแก้ปัญหาในทางที่ไม่เหมาะสม
4) จัดบริการสถานรับดูแล และแก้ไขสภาพปัญหาเฉพาะด้านกับเด็กเยาวชนและครอบครัว โดยเฉพาะกับเด็กและเยาวชนกลุ่มเสี่ยง โดยทำได้ทั้งร่วมมือกับหน่วยงานที่ทำอยู่แล้วเช่น กรมพินิจฯ และพัฒนางานการแก้ไขสภาพปัญหาให้เกิดขึ้นในชุมชน เพื่อลดกลุ่มเสี่ยงลง
5) ทำงานร่วมกับ ชุมชนและองค์กรที่ทำหน้าที่ดูแลเด็กและเยาวชนและครอบครัว เช่น พม. ศธ. เป็นต้น ให้สามารถพัฒนาวิธีการดูแลตนเอง เพื่อกรองปัญหาที่สามารถดูแลกันเองได้และพัฒนาวิธีการส่งต่อ (เฉพาะปัญหาที่จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขจากบุคลากรของหน่วยงานของกรมสุขภาพจิต)
6) พัฒนาบุคลากรของหน่วยงานให้มีความรู้ความสามารถ และมีจิตสำนึกในการให้บริการต่อประชาชน และสามารถพัฒนาแนวนโยบายเพื่อแก้ปัญหาของสังคมได้อย่างทันท่วงที

Create Date : 18 ธันวาคม 2553 Last Update : 18 ธันวาคม 2553 5:07:30 น. Counter : 782 Pageviews.		4 comments
Share Tweet