คอลัมน์ คติสัญลักษณ์
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

 

 

 

 

 

 

 

 

 

หอไตร เป็นเจดีย์ชนิดหนึ่ง เรียกว่า ธรรมเจดีย์ เป็นเจดีย์ที่บรรจุจารึกพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าหรือเรียกกันว่า พระไตรปิฎก ซึ่งหมายถึง พระวินัยปิฎก ที่หมายถึง ข้อปฏิบัติของพระภิกษุ

พระสุตตันตปิฎก หมายถึง พระสูตร หรือคำสอนของพระพุทธเจ้า

พระอภิธรรมปิฎก หมายถึง พระธรรมชั้นสูงที่มีรายละเอียดอธิบายความหมายของความเป็นจริงของสรรพสิ่งทั้งปวง

เนื่องจากหอไตรเป็นเจดีย์ประเภทหนึ่ง การก่อสร้างหอไตรก็จะเป็นสัญลักษณ์ของศูนย์กลางจักรวาล แต่จะไม่มีการประดับตกแต่งองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมเช่นเดียวกับโบสถ์และวิหาร

หอไตรส่วนใหญ่จะตั้งอยู่ในสระน้ำ เพื่อป้องกันสัตว์แมลงเข้าไปอยู่อาศัยและทำลายหนังสือที่เรียกว่าพระไตรปิฎกในหอไตรนั้น

และเหตุที่หอไตรอยู่ในสระน้ำ สัญลักษณ์นี้อุปมาได้เช่นเดียวกับศูนย์กลางของจักรวาลก็คือ อยู่ในเขาพระสุเมรุอันล้อมรอบด้วยทะเลสีทันดร

ตัวอย่างตามรูปคือ หอไตรวัดทุ่งศรีเมืองที่จังหวัดอุบลราชธานี ที่เป็นอาคารที่ได้รับรางวัลอนุรักษ์ดีเด่นของสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์

ส่วนหอไตรที่น่าสนใจอีกหลังก็คือ หอไตรวัดใหญ่สุวรรณาราม จ.เพชรบุรี ที่มีเสาโครงสร้างรับตัวหอไตร 3 เสา

เลขสามในภาษาบาลีคือ ไตร

หอไตรวัดนี้จึงเน้นสัญลักษณ์ของโครงสร้างให้เห็นชัดถึงวัตถุประสงค์การใช้สอยของอาคารเข้าไปอีกชั้นหนึ่ง

หน้า 6

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
คอลัมน์ คติสัญลักษณ์
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

สิริสวัสดิ์อาทิตยวารค่ะ