คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ในความเชื่อของฝ่ายมหายาน ที่กล่าวว่าในมหาจักรวาลอันแผ่ไพศาลออกไปจนหาที่สุดมิได้นั้น ประกอบด้วยพุทธเกษตร (หรือเรียกอีกความหมายก็คือ พุทธมณฑล) จำนวนมากมายมหาศาล ในพุทธเกษตรเหล่านั้นก็จะมีพระพุทธเจ้าประจำพุทธเกษตร

ในพุทธเกษตรที่สำคัญ 5 พุทธเกษตร ซึ่งได้บรรยายไว้ว่า พระพุทธเจ้าองค์สำคัญคือ พระไวโรจนะพุทธไปแล้ว ในพุทธเกษตรสำคัญองค์ต่อมาก็คือ พระอโมฆสิทธิพุทธเจ้า

พระอโมฆสิทธิพุทธเจ้า เป็นพระธยานิพุทธสำคัญหนึ่งในห้าของความเชื่อ เรื่องพระพุทธเจ้าของฝ่ายมหายาน ประจำอยู่ในพุทธเกษตรทางทิศเหนือ

ในคำอธิบายของมหายานกล่าวว่า พระธยานิพุทธนั้นมีกายอันเป็นทิพย์ที่พระโพธิสัตว์เท่านั้น ที่จะได้เห็นและได้รับฟังคำเทศนาสั่งสอน

รูปภาพรูปปั้นของพระอโมฆสิทธิพุทธะที่พบเห็นกันนั้น เป็นการแสดงลักษณะทางกายภาพทางพุทธศิลป์ เพื่อให้พุทธศาสนิกชนเข้าใจในคติธรรม

ซึ่งในทางกายภาพที่ได้แสดงไว้ก็คือ เป็นพระพุทธรูปปางอภัย หรือปางนั่งสมาธิ มีสัญลักษณ์คือวัชระไขว้ (ความหมายของวัชระก็คืออาวุธ (หรือปัญญา) ที่มีความคมสูงสุด) สามารถตัดอวิชชาให้ขาดได้ มีกายสีเขียว ซึ่งสัญลักษณ์ของการกระทำอันสมบูรณ์ คือการกระทำที่ปราศจากกิเลส และพ้นจากกิเลส การบรรลุความสำเร็จนี้ตามธรรมชาติ

อย่างไรก็ตาม อย่าเข้าใจปนกันระหว่างพระพุทธเจ้า 2 พระองค์ คือ พระกกุสันโธพุทธเจ้า กับ พระอโมฆสิทธิพุทธเจ้า เพราะเห็นว่าเป็นพระพุทธเจ้าที่ประจำอยู่ทางทิศเหนือ

พระกกุสันโธนั้น เป็นอดีตพระพุทธเจ้าของฝ่ายเถรวาท ที่มีแนวคิดแนวปฏิบัติโดยวิธีการที่พิจารณาถึงสัจจะ หรือความจริงที่จะทำให้พ้นจากวัฏสังสาร

ส่วนพระอโมฆสิทธิของฝ่ายมหายาน ซึ่งเป็นพุทธเจ้าที่มีพร้อมกับสรรพสิ่งทั้งปวงนั้น

คติธรรมก็คือแนวทางการใช้สติปัญญาพิจารณาในเรื่องของกรรม

หน้า 6

ข่าวสดออนไลน์
คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

สิริสวัสดิ์อาทิตยวารค่ะ