หาแมงกุดจี่

การหาแมงกุดจี่หรือด้วงมูลควาย

กุดจี่ หรือ กุดจี่ขี้ เป็นสัตว์จำพวกแมลงที่ ชาวอีสานเฮาใช้เป็นอาหาร มาเป็นเวลาดนนานคักแล้ว ลักษณะของกุดจี่ กะเป็นแมลงปีกแข็ง คล้ายๆกับแมงจินูนนี่หละ แต่ว่าแมลงชนิดนี้ บัดบ่มักกินใบไม้ คือ แมงจินูน มันผัดมักกินขี้ มักอยู่ในขี้ โดยเฉพาะขี้งัว ขี้ควย แต่ว่า ขี้ของสัตว์อย่างอื่นกะอยู่คือกัน แต่ กุดจี่ ที่เฮาเอามากิน กะสิเป็น กุดจี่ขี้งัว ขี้ควาย ที่มันชอบกินขี้กะอาจสิเป็นเพราะว่า กุดจี่ มันบ่มีน้ำย่อย หรือ เอนไซม์ ที่สามารถย่อยใบไม้ได้ บ่คือแมงจินูน มันกะเลยต้องกินขี้งัว ขี้ควาย ซึ่งกะเป็นหญ้า ที่งัวควายกินเข้าไป แล้วกะย่อยแล้ว บางส่วน สารอาหารกะยังคงเหลืออยู่ กุดจี่มันเลยอยู่ได้ สิให้มันไปหากินใบไม้คือแมงจินูน คงสิบ่ได้เป็นแน่

กุดจี่ขี้ กะมีหลายสายพันธุ์ มีตั้งแต่โตน้อยๆ ไปจนฮอดโตใหญ่ๆ แต่ที่เฮานิยมกินกันมากที่สุดกะคือ กุดจี่ขี้น้อย ที่เฮาไปหาขัวนี่หละ ส่วนกุดจี่ โตใหญ่ๆเฮาบ่นิยมกินโตใหญ่มัน เฮาสิกินโตอ่อน ที่มันอยู่ในเบ้า ยังบ่ทันออกจากเบ้า เอาโตอ่อนมันมาหมกใส่ผักอี่ตู่ กะแซบคือกัน กุดจี่เบ้า โตใหญ่ๆ นี่ อยู่ทางสารคามบ่ค่อยมี ถ้าอยากสิกินต้องไปหาทางโพนทอง หนองพอก บัวขาว เขาวง พุ่นหละ หรือผู้ได๋ไดผ่านไปทางคำชะอี ไปมุกดาหาร ช่วงนี่กะสิมีของป่าวางขายอยู่ข้างทาง ถ้าจอดรถลงเบิ่ง กะสิมี ผักหวานป่า ไข่มดแดง แม่เป้ง ดอกกระเจียว และของป่าอื่นๆ และถ้าเห็นก้อนกลมๆใหญ่เท่ากำปั้นเด็กน้อยวางขายอยู่นำ สีดำๆ นั่นหละแม่นแท้ กุดจี่เบ้าใหญ่ ผู้ได๋บ่เคยเห็นกะไปซื้อเอาโลด บ่แพงดอก ถ้าเฮ็ดกินบ่เป็น กะถามผู้เพิ่นขายนั่นหละ

การไปหาขัวกุดจี่นั้น ส่วนใหญ่เฮาสิไปหาขัวยามมื่อเช้า เพราะถ้าไปยามกังเว็นอากาศมันฮ้อน แล้วกะบ่ทันคนอื่น ส่วนใหญ่แล้ว งัว ควย มันสิขี้ยามกังเว็น ผู้ลังคนกะไปหาสำรวจกองขี้ควยไว้ แต่ยามบ่ายๆ ว่ามันมีกองขี้ควย ขี้งัวอยู่แถวได๋แหน่ บางคนกะปักไม้ไว้ว่า จองแล้ว พุ่นหละแหม พอตกกลางคืนมา กุดจี่ มันกะสิบินมาหาอาหาร ถ้าพ้อกองขี้ควย กองใหญ่ๆ มันกะสิจัดการเลย เป็นที่น่าสังเกตุว่า มันสิกินอาหารเวลายามกลางคืน คือกันกับ แมงจินูน นี่หละ พอฮอดยามมื่อเช้ามันกะสิดุดลงดิน ใต้กองขี้ควยนั่นหละ

อุปกรณ์ที่เฮาต้องเตรียมกะคือ เสียม กับ คุถัง เอาถังใส่น้ำพอประมาณ อย่าสะใส่หลายเกินเพราะมันสิหนักเลาหิ้วไป พอไปฮอดกองขี้ที่เฮาสำรวจไว้แล้ว กะให้สังเกตุ ขี้กองได๋มีกุดจี่ มันสิมีขวยกุดจี่อยู่ เต็มกองนั่นหละ ส่วนกองได๋ ราบเรียบ คือขี้ใหม่ๆ อย่าไปขัว มันบ่มีโตกุดจี่ดอก

วิธีการขัว กะเอาเสียม ค่อยๆกวาดเอากองขี้ออก เพราะว่า โตกุดจี่มันสิอยู่ในดินใต้กองขี้นั่นหละ แต่ว่ากะมีบางโตที่กินอาหารบ่ทันอิ่ม มันกะอยู่ในขี้กะมี กะลองเอาเสียม เขี่ยๆเบิ่งกะแล้วกัน จากนั้นกะเริ่มลงมือขัว ขัวค่อยๆเด้อ มันสิสับกุดจี่ มุ่นเหมิด พอขัวได้แล้วกะเก็บลงไปในคุถัง ที่มีน้ำ ถ้าขัวได้โตใหญ่ๆ อย่าเอามัน มันบ่แซบ เอาแต่โตน้อยๆแข็งๆ พอขัวเหมิดกองแล้ว กะไปหากองขี้กองใหม่ ปกติแล้วถ้าช่วงได๋ กุดจี่มันหลาย ขัวจัก สาม สี่กอง กะพอกินแล้ว

สมัยนี่ เป็น ยุคแห่งการแก่งแย่งแข่งขัน การหาขัวกุดจี่ กะมีการแข่งขัน คือกัน นอกจากสิมีการเอาป้ายไปปักกองขี้ควายแล้ว กะยังมีการคิดค้นวิธีจับกุดจี่ โดยบ่ต้องขัว วิธีนั่นกะคือ ห่างกุดจี่ บางคนอาจสิงง ว่ากุดจี่มันสิเอาอีหยังห่าง มันคือสิห่างอยู่ เอาซิง หรือเอาบ้วง เอากับ มันจั่งสิห่างอยู่ ที่จริงบ่ได้ใช้ซิงห่างดอก จั่งที่เว่าแล้วว่า กุดจี่มันสิกินอาหารยามกลางคืน พอมันดึกมา มันกะสิดุดลงดินใต้กองขี้ควยนั่นหละ ด้วยที่คนฮู้จั่งซี่ กะเลยไปหากองขี้ควาย ตั้งแต่มันขี้ออกใหม่ๆ ต้องฟ้าวไปเอา เดี๋ยวคนอื่นสิเอาก่อน จากนั้นกะเอาขี้คายมาวางไว้บนถังน้ำ ที่เอากิ่งไม้มาวางทับปากถังไว้ เอาขี้ควายมาวางทับกิ่งไม้อีกทีหนึ่ง พอตกกลางคืนมา กุดจี่มันบินมาหาอาหาร พ้อกองขี้มันกะสิลงมากิน พอกินอิ่มแล้วตอนดึกๆ มันกะสิดุดลงข้างล่าง ลอดใบไม้ลงไป หารู้ไม่ว่า ข้างล่างมันเป็นน้ำ เป็นกับดัก พอฮอดยามมื่อเช้า เฮากะไปยกกิ่งไม้ กับกองขี้ออก กะสิเห็น กุดจี่อยู่ในถังน้ำ เต็มไปเหมิด ( มันหลงส้นเรา ฮ่าๆๆ) นี่เป็นการหากุดจี่ ในยุคแห่งข้อมูลข่าวสาร

กุดจี่ ที่เฮาหามาได้ บ่ว่าสิไปหาขัว หรือ ห่าง เอา เมื่อได้มาแล้ว อย่าสะฟ้าวคั่ว เลย ให้แช่น้ำ ให้มันขี้ออก หรือสำลักอาหารของมันออกสาก่อน (กะคือขี้ควายนั่นหละ) แช่ไว้จัก ครึ่งถึงหนึ่งชั่วโมงก่อน จั่งคั่ว มันจั่งค่อยสิบ่ได้กินขี้ควายลงไปนำ เวลาคั่วกะให้คั่วดนเติบ ให้เนื้อมันแข่นๆ มันจั่งค่อยมัน แล้วกะอย่าใส่เกลือหลาย มันสิเค็ม


วิธีสำหรับหากุดจี่ กะยังมีอีกวิธีหนึ่งเด้... แต่ว่าวิธีนี้ บ่แนะนำให้เฮ็ดเด้อ.. เอามาเว้าสู่ฟังซื่อๆ สิได้ฮู้ว่า บางหม่อง ขาเจ้ากะใช้วิธีนี้ ซั่นดอก... วิธีนี้ มักเอิ้นกันว่า ไปไต้กุดจี่

อุปกรณ์

- ไฟ (สิเป็นไฟฉาย ไฟตะเกียงแก๊ส ตะเกียงลาน หรือไฟแบตติดหน้าผากแบบสมัยนิยม กะบ่ว่ากัน
- คุถังใส่น้ำพอประมาณ... สำหรับใส่กุดจี่
- สวิง (ของสำคัญ)... สำหรับตองเอาขี้ควายออก เอากุดจี่ไว้
- กะต่า หรือคุถังต่างหาก (บ่เอาไปกะได้ดอกหวา)...สำหรับใส่ขี้ควาย
- เสียม... สำหรับตักขี้ควาย (ใช้อย่างอื่นแทนกะได้)

หลังจาก เตรียมอุปกรณ์เรียบร้อยแล้ว สมาชิกทั้งหลาย กะพากันออกท่งนา หากองขี้ควาย หรือฮาลังเทื่อเด็กน้อยเลี้ยงควาย กะสิจำไว้ว่าอยู่หม่องได๋มีกองขี้ควาย กะมุ่งตรงไปหม่องนั่นเลย

พอเห็นกองขี้ควายแล้ว กะนั่งลงพิจารณาเบิ่ง ฟังเสียงพร้อม ว่ามีกุดจี่กำลังกินขี้ควายกองนี้หลายบ่... ถ้าได้ยินเสียงแตกซวดๆ โคบคาบๆ แสดงว่ามีหลาย กะเอาเสียม (หรือเอามือ กะบ่ว่ากัน) ตักขี้ควายใส่กะต่า... ถ้าบ่มีกะต่า กะตักใส่สวิงเลย

กองขี้ควายอยู่เลาะๆ กัน กะเฮ็ดคือกัน...

จากนั้น กะไปห้วย หรือหนองน้ำ เอาขี้ควายใส่สวิง ลงไปฮอนในน้ำ จนขี้ควายออกเหมิด เหลือแต่กุดจี่สะอาดๆ กะเอากุดจี่เทใส่คุน้ำ.... หาแบบนี้ไปเรื่อยๆ จนได้พอสมควร หรือจนเหมิดกองขี้ควายแถวนั้น กะกลับบ้าน ขังกุดจี่ไว้ จนฮอดมื้อเซ้า กะเอามาคั่วกินได้เลย.... ถ้ามีกุดจี่โตใหญ่ๆ กะเลือกทิ้งแหน่เด้อล่ะ มันบ่แซบ ขี้ในท้องมันหลาย... เลือกขี้ควายที่เป็นก้อนๆ บ่ลอดตาสวิง ออกนำเด๋ย...

*** ถ้าบ่มีหนองน้ำ หรือห้วยอยู่ใกล้ๆ เฮ็ดวิธีนี้ บ่ได้เด้อ

ที่มา
//www.isan.clubs.chula.ac.th/para_norkhai/?transaction=post_view.php&cat_main=2&id_main=37&star=0&pg=1
ภาพจาก
//www.cm77.com/cmb/home/attachment/200910/23/790_1256312576l70C.jpg

Create Date : 20 กรกฎาคม 2553		0 comments
Last Update : 28 เมษายน 2554 15:47:40 น.
Counter : 1867 Pageviews.
Share Tweet